Początki rozwoju specjalizacji lekarskich na Warmii i Mazurach po wojnie

Spotkania medyków z historią na trwałe wpisały się do kalendarza wydarzeń Ośrodka Historii Warmińsko-Mazurskiej Medycyny Okręgowej Izby Lekarskiej w Olsztynie. Czwarte spotkanie odbyło się w dniach 18-19 października 2019 roku.

Foto: Michał Trusewicz

Tematem wiodącym konferencji były „Początki rozwoju specjalizacji lekarskich na Warmii i Mazurach po II wojnie światowej”. Wybór tematyki był nieprzypadkowy, ponieważ na Warmii i Mazurach – Ziemiach Odzyskanych w pierwszych powojennych latach zaczynała się tworzyć polska medycyna.

Stopniowo do tego regionu Polski przybywali lekarze specjaliści, którzy szkolili się w różnych ośrodkach akademickich i „przywozili” wiedzę, doświadczenie i umiejętności by organizować i rozwijać nowe specjalizacje, uzupełniające podstawowe dziedziny medycyny. Podczas konferencji przywołaliśmy pamięć o naszych starszych koleżankach i kolegach, Mistrzach, tych którzy podjęli trud kształcenia młodych adeptów sztuki lekarskiej, organizacji szpitali, oddziałów, poradni oraz inicjowali powołanie towarzystw naukowych.

Czwarte spotkania medyków z historią rozpoczęło się niecodziennym wydarzeniem. W pięknej jesiennej szacie Leśnego Arboretum w Nadleśnictwie Kudypy (w okolicy Olsztyna) odbyła się uroczystość posadzenia Dębu Pamięci. Jak powiedział, otwierając uroczystość, Przewodniczący Ośrodka Historii „…drzewo, które posadzimy będzie żywym pomnikiem poświęconym pamięci naszym starszym koleżankom i kolegom od których przejęliśmy wiedzę, doświadczenie i umiejętności a także zasady etyki lekarskiej i tradycje naszego zawodu. Każdemu kto będzie odwiedzał to piękne miejsce niech Dąb przywołuje wspomnienia o lekarzach, Mistrzach , o pionierach medycyny w Olsztynie i na Warmii i Mazurach”. Uroczystego posadzenia Dębu Pamięci dokonali: Wiceprezes W-MIL dr Józef Korbut, nestor lekarzy – dr n. med. Leonard Januszko, Prezes Polskiego Stowarzyszenia Medyków na Litwie – dr Dariusz Żybort, Przewodniczący Ośrodka Historii – dr n. med. Jan Zygmunt Trusewicz oraz gospodarze: Dyrektor Lasów Państwowych – Mariusz Orzechowski i Nadleśniczy – Małgorzata Błyskun.

W korzeniach dębu umieszczono szklane naczynie medyczne z Aktem Posadzenia Dębu Pamięci.

Miłym akcentem muzycznym był koncert w wykonaniu hejnalistów z zespołu „Leśna Brać”. Następnego dnia, 19 października w siedzibie Warmińsko-Mazurskiej Izby Lekarskiej odbyła się Konferencja Naukowa, którą otworzyła Pani Prezes Okręgowej Rady Lekarskiej-dr Anna Lella. Zaproszenie przyjął i uczestniczył w konferencji Przewodniczący Ośrodka Historii Naczelnej Izby Lekarskiej dr Marek Stankiewicz. Podczas konferencji zaprezentowano wiele interesujących wykładów. Tradycyjnie, zaproszeni profesorowie historii z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego przedstawili tło historyczne pierwszych powojennych lat a lekarze-organizację, rozwój i sylwetki lekarzy pionierów różnych specjalizacji lekarskich. Jako pierwszy wystąpił dr Dariusz Żybort z Wilna. W swojej prezentacji „Pomniki lekarzy na wileńskiej Rossie” przedstawił historię renowacji pomników nagrobnych lekarzy, podziękował za renowację pomnika dr. Leona Kazimierza Klotta, którą ufundowała Warmińsko-Mazurska Izba Lekarska, a także podziękował za udział delegacji W-MIL w otwarciu wystawy „Medycyna wileńska w II Rzeczpospolitej”.

Następnie dr hab. Andrzej Szmyt, prof. UWM Dziekan Wydziału Humanistycznego, zaprezentował bardzo ciekawy wykład: Sytuacja geopolityczna Polski po II wojnie światowej w którym nakreślił zmiany granic i zmiany ludnościowe w powojennej Polsce. Dr n. med. Leonard Januszko wystąpił z wykładem: Neurologia olsztyńska – od doktora Zygmunta Kanigowskiego do doktora Henryka Goralskiego, przedstawiając organizację i rozwój neurologii. O nestorze olsztyńskiej pediatrii: Dr Mróz-lekarz trzech epok-organizator pediatrii na Warmii i Mazurach opowiedział mgr. inż Piotr Grabowski, pasjonat regionalnej historii medycyny. Historię regionu przekazał dr hab. Witold Gieszczyński, prof. UWM w wystąpieniu: Sytuacja społeczno-polityczna na Warmii i Mazurach po 1945 roku. Pierwszą Sesję zakończyła prezentacja ks. dr Tomasza Garwolińskiego Dyrektora Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” w Olsztynie. Przedstawił on pierwszy atlas anatomiczny, który ukazał się na świecie w 1543 roku Andreasa Vesaliusa – De humani corporis fabrica. Mięliśmy tę jedyną okazję i możliwość przeglądania tego epokowego dzieła.

Drugą sesję otworzył profesor Stanisław Achremczyk, znawca historii Olsztyna wykładem: Olsztyn w pierwszych latach powojennych. W interesujący sposób przedstawił warunki w jakich żyli i organizowali polskie życie przybywający z różnych stron Polski mieszkańcy Olsztyna. Pani dr n. med. Maria Dowgird przedstawiła swojego Mistrza: Prof. dr hab. n. med. Edward Lenkiewicz współtwórca i organizator okulistyki w powojennym Olsztynie a dr n med. Bogdan Kibiłda: Doc. dr hab. Bolesław Laszka twórca powojennej laryngologii na Warmii i Mazurach. W dalszej części konferencji sylwetkę profesora Stefana Bołoczko i rozwój ortopedii zaprezentował dr n. med. Robert Budkiewicz w wystąpieniu: Rozwój olsztyńskiej ortopedii. Ginekologia: początki i rozwój – to temat wykładu dr hab. Tomasza Waśniewskiego, a Początki urologii w powojennym Olsztynie przedstawił dr n. med. Roman Łesiów. Na zakończenie konferencji wystąpił dr n. med. Jan Zygmunt Trusewicz prezentując rozwój chirurgii dziecięcej – Dr Jan Rymian twórca chirurgii dziecięcej.

W konferencji uczestniczyli lekarze, naukowcy i mieszkańcy Olsztyna. Wszyscy uczestnicy otrzymali wydawnictwa książkowe i płyty o tematyce historycznej przekazane przez Naczelnika Instytutu Pamięci Narodowej w Olsztynie dr. hab. Karola Sacewicza. Czwarte spotkanie medyków z historią dowiodło, że mimo trudnych powojennych lat, polska medycyna na Warmii i Mazurach organizowała i rozwijała się dzięki znakomitym lekarzom, specjalistom, naukowcom tworząc dobry fundament dla przyszłych pokoleń lekarzy.

Dr n med. Jan Zygmunt Trusewicz, Przewodniczący Ośrodka Historii Warmińsko-Mazurskiej Medycyny