Samoloty i drony kontra nielegalni imigranci

Węgry mocno uszczelniły swoje granice, Niemcy w trybie ekspresowym zmieniają prawo azylowe, chcąc zahamować napływ imigrantów ekonomicznych. Kolejne kraje wzmacniają ochronę granic, nie bacząc na postanowienia układu z Schengen. Czy nasi pogranicznicy są przygotowani do wyzwań, jakie mogą nas czekać w przyszłości? Rozmowa z Joanną Rokicką, podporucznik Straży Granicznej.

Foto: archiwum Straży Granicznej

Ile osób zostało zatrzymanych w związku z nielegalnym przekroczeniem granicy polsko-ukraińskiej i polsko-białoruskiej w ubiegłym roku? Jakiej narodowości były te osoby?

W 2014 roku na odcinku granicy z Białorusią i Ukrainą za przekroczenie lub usiłowanie przekroczenia granicy wbrew przepisom zatrzymano 1508 osób (1145 na odcinku ukraińskim i 363 na odcinku białoruskim). W tej liczbie największą grupę stanowili obywatele Ukrainy (1013 osób), Białorusi (182 osoby) i Rosji (75 osób), a także Gruzji (33 osoby) i Syrii (25 osób).

Czy w tym roku wzrosła liczba przypadków nielegalnego przekraczania granicy z Ukrainą i Białorusią? Jakiej narodowości były osoby, które zdecydowały się na ten krok?

W 2015 roku (do 28 września) na odcinku granicy z Białorusią i Ukrainą za przekroczenie lub usiłowanie przekroczenia granicy wbrew przepisom zatrzymano 2109 osób (1795 na odcinku ukraińskim i 314 na odcinku białoruskim). W tej liczbie największą grupę stanowili obywatele Ukrainy (1636 osób), Białorusi (141 osób) i Rosji (85 osób), a także Gruzji (40 osób) i Wietnamu (14 osób).

Czy Straż Graniczna zaobserwowała więcej prób nielegalnego dostania się na terytorium naszego kraju w ostatnim czasie?

W 2014 roku za przekroczenie lub usiłowanie przekroczenia granicy wbrew przepisom do Polski zatrzymano łącznie 3560 osób, zaś w 2015 roku do 28 września zatrzymano na tej podstawie 3972 osoby. Najliczniejszą grupę wśród zatrzymanych stanowili obywatele Ukrainy (w 2014 roku – 1982, w 2015 roku – 2377), Rosji (w 2014 roku – 264, w 2015 – 249) i Białorusi (w 2014 roku – 204, w 2015 roku – 178) oraz obywatele Wietnamu (w 2014 roku – 170, w 2015 – 173).

Co się dzieje z osobami, które zostaną zatrzymane przez pograniczników? Czy takie osoby są badane przez lekarza?

Osoby zatrzymane za przekroczenie lub usiłowanie przekroczenia wbrew przepisom granicy państwowej są poddawane procedurze mającej na celu ustalenie ich tożsamości, celu przyjazdu i drogi, którą przebyli. W razie potrzeby są one także badane przez lekarzy należących do służby zdrowia Straży Granicznej. Po zakończeniu procedury zatrzymane osoby są wydalane z Polski, najczęściej w trybie przekazania ich służbom państwa, z którego bezpośrednio wjechały do naszego kraju.

Jeśli jednak zatrzymana osoba złoży wniosek o objęcie ochroną w Polsce (nadanie statusu uchodźcy), komendant placówki, która dokonała zatrzymania, przyjmuje wniosek, wydaje tymczasowy dokument tożsamości cudzoziemca, kieruje cudzoziemca do ośrodka dla uchodźców i przekazuje wniosek do Urzędu do Spraw Cudzoziemców, który prowadzi postępowanie w tej sprawie.

Co powinien zrobić obywatel, który podejrzewa, że ktoś nielegalnie przekroczył naszą granicę?

W przypadku zaistnienia podejrzenia, że mamy do czynienia z osobą, która przekroczyła granicę wbrew przepisom, należy zgłosić ten fakt w najbliższej jednostce Straży Granicznej lub skorzystać z telefonu interwencyjnego (+48 800 422 322).

Ilu funkcjonariuszy chroni naszych granic?

W ochronie granicy państwowej służbę pełni 14 669 funkcjonariuszy Straży Granicznej (stan na dzień 31 sierpnia 2015 roku).

Z jakich nowinek technicznych korzystają polscy pogranicznicy?

W ramach programu technicznego wsparcia granicy Straż Graniczna zakupiła w 2014 roku nowoczesny sprzęt hi-tech o wartości około 100 milionów złotych. Nabyto przede wszystkim stacjonarne i mobilne urządzenia do monitorowania sytuacji na granicy. Większość zakupów zrealizowana została z Funduszu Granic Zewnętrznych UE.

Najnowszym i jednocześnie najnowocześniejszym nabytkiem są cztery bezzałogowe drony, wyposażone w systemy optoelektroniczne umożliwiające obserwację o każdej porze dnia i przy każdej pogodzie, także w termowizji. Obraz na bieżąco kierowany jest do stanowiska kontroli w macierzystej placówce Straży Granicznej. Drony, których obsługa zostanie przeszkolona przez dostawcę sprzętu, zasilą jednostki w Nadbużańskim Oddziale Straży Granicznej. Zakup ten kosztował ponad 6 milionów złotych.

Co jeszcze pomaga na granicy prócz dronów?

W Bieszczadzkim Oddziale Straży Granicznej służbę rozpoczynają dwa samoloty typu Stemme, których konstrukcja i wyposażenie pozwala zarówno na lot załogowy, jak i bezzałogowy (OPV – Optional Pilotes Vehicle), a także umożliwia przez jakiś czas lot z wyłączonym silnikiem.

Samoloty te, wyposażone w podobne systemy optoelektroniczne i system przekazu danych w czasie rzeczywistym, z jakich korzystają wszystkie urządzenia obserwacyjne stosowane w Straży Granicznej, chronić będą jeden z najtrudniejszych i najbardziej zagrożonych odcinków polskiej granicy w Bieszczadach. Ich bazą jest lotnisko w Rzeszowie-Jasionce, a załogi zobowiązał się przeszkolić producent samolotów. Samoloty wraz z wyposażeniem i szkoleniem załóg kosztowały 22 miliony złotych. Planowany jest zakup kolejnych jednostek tego typu.

Na granicy z Rosją (Obwód Kaliningradzki) trwają już testy stacjonarnego systemu wież obserwacyjnych, do którego wyposażenie także zakupiono w roku ubiegłym. Wieże mają po 35-50 metrów wysokości (jedenaście i piętnaście pięter), a zainstalowany na nich sprzęt, podobnie jak w innych przypadkach, umożliwia prowadzenie obserwacji przez całą dobę, bez względu na warunki pogodowe.

Obraz w czasie rzeczywistym, czyli na bieżąco, odbierany i analizowany jest w najbliższej placówce Straży Granicznej przez przeszkolony specjalnie personel. Łącznie na całej granicy stanąć ma 12 takich wież, których wyposażenie kosztuje łącznie 19 milionów złotych, a system ma ruszyć w czerwcu bieżącego roku. Wszystkie te systemy optoelektroniczne posiadają możliwość zapisu obrazu, co po ujęciu przestępców może zostać wykorzystane jako dowód w sądzie.

W jaki sposób jeszcze zainwestowano w ochronę naszych granic?

Niezależnie od tych systemów obserwacyjnych, w roku ubiegłym placówki Straży Granicznej doposażone zostały w kolejne nowe ręczne kamery termowizyjne, w które wyposażani są funkcjonariusze wychodzący na patrole na granicy zielonej. Wartość 54 kamer przekroczyła 11 milionów złotych. W ciągu dnia funkcjonariusze wykorzystywać będą także nowoczesne lornetki z możliwością zapisu obrazu warte niecałe pół miliona złotych.

Funkcjonariusze pełniący służbę w terenie przesiadają się sukcesywnie z wysłużonych samochodów marki Land Rover na nowe samochody terenowe Mitsubishi Pajero oraz na nowoczesne pojazdy patrolowe typu SUV. Wartość obu zakupów to ponad 13 milionów złotych.

Zakupy dokonane przez Straż Graniczną gwarantują, że dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii wzrośnie skuteczność ochrony polskiej granicy państwowej. Funkcjonariusze będą w stanie wcześnie rozpoznać przygotowania do nielegalnego przekroczenia granicy, utrwalić na nośniku materiał filmowy stanowiący dowód złamania prawa, a jednocześnie szybkimi samochodami uniemożliwić przestępcom ucieczkę.

Na czym polegają procedury stosowane przez funkcjonariuszy Straży Granicznej w celu ochrony przed chorobami zakaźnymi, których nosicielami mogą być m.in. osoby zatrzymane na nielegalnym przekraczaniu granicy państwa?

Funkcjonariusze Straży Granicznej objęci są opieką zdrowotną przez Służbę Zdrowia SG. W ramach profilaktyki każdy funkcjonariusz przechodzi badania okresowe, a także obowiązkowe szczepienia na choroby zakaźne, z którymi może zetknąć się podczas wykonywania obowiązków służbowych.

Więcej więcej galerii zdjęć można zobaczyć tutaj.