Lekarz pyta, prawnik odpowiada. Regulamin organizacyjny w praktyce zawodowej

Powszechne wydaje się przekonanie, że tylko podmioty lecznicze powinny posiadać regulaminy organizacyjne. Nie jest to jednak prawda – zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej obowiązek posiadania takiego regulaminu dotyczy wszystkich podmiotów wykonujących działalność leczniczą – a więc i również praktyk zawodowych lekarzy i lekarzy dentystów.

Obowiązek wdrożenia regulaminu organizacyjnego dotyczy w równej mierze praktyk indywidualnych, jak i grupowych.

Z jego posiadania zwolnione są jedynie tzw. praktyki kontraktowe (indywidualne oraz specjalistyczne praktyki lekarskie wykonywane wyłącznie w zakładzie leczniczym na podstawie umowy z podmiotem leczniczym). Za sporządzenie regulaminu odpowiada kierownik praktyki, którym co do zasady w indywidualnych praktykach zawodowych jest lekarz, który ją prowadzi.

Minimalna zawartość

Zakres spraw, które powinny zostać poruszone w regulaminie praktyki zawodowej, jest węższy niż zawartość tego aktu w podmiotach leczniczych, a powinny się w nim znaleźć co najmniej postanowienia obejmujące:

1) firmę albo nazwę praktyki lekarskiej (zgodnie z CEiDG),

2) cele i zadania praktyki lekarskiej (podstawowym celem działalności praktyki jest udzielanie świadczeń zdrowotnych),

3) rodzaj działalności leczniczej oraz zakres udzielanych świadczeń zdrowotnych,

4) miejsce udzielania świadczeń zdrowotnych – w przypadku udzielania świadczeń zdrowotnych za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, miejscem udzielania świadczeń jest miejsce przebywania osób wykonujących zawód medyczny udzielających tych świadczeń,

5) wysokość opłaty za udostępnienie dokumentacji medycznej ustalonej w sposób określony w art. 28 ust. 4 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (wysokość opłaty nie może przekraczać wartości wynikających z ww. przepisów),

6) organizację procesu udzielania świadczeń zdrowotnych w przypadku pobierania opłat, czyli przy udzielaniu świadczeń komercyjnych,

7) wysokość opłat za świadczenia zdrowotne, które mogą być, zgodnie z przepisami ustawy lub przepisami odrębnymi, udzielane za częściową albo całkowitą odpłatnością, tj. cennik.

Niektóre praktyki lekarskie decydują się również na prowadzenie monitoringu wizyjnego. Przypomnijmy, że taki monitoring może być prowadzony do celów obserwacji pomieszczeń:

1) ogólnodostępnych, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa pacjentów lub pracowników pomieszczeń,

2) w których są udzielane świadczenia zdrowotne oraz pobytu pacjentów, w szczególności pokoi łóżkowych, pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, przebieralni, szatni, jeżeli wynika to z przepisów odrębnych.

Jeżeli lekarz lub lekarz dentysta decyduje się na zainstalowanie takiego monitoringu, to informacja o tym również powinna znaleźć się w regulaminie organizacyjnym, zgodnie z art. 23a ustawy o działalności leczniczej.

Kwestia dostępności

Podstawowe pytanie zadawane przez lekarzy, którzy już przyjęli regulamin organizacyjny w swoim gabinecie, brzmi: czy i w jaki sposób należy podawać informacje w nim zawarte do wiadomości pacjentów?

Zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej, niektóre jego elementy powinny być obowiązkowo podane do wiadomości publicznej poprzez ich wywieszenie w widoczny sposób w miejscu udzielania świadczeń oraz na stronie internetowej podmiotu wykonującego działalność leczniczą i udostępnienie w Biuletynie Informacji Publicznej (w przypadku podmiotu obowiązanego do jego prowadzenia).

Minimum informacji dostarczanych pacjentom w ten sposób obejmuje: rodzaj działalności leczniczej oraz zakres udzielanych świadczeń zdrowotnych; wysokość opłaty za udostępnienie dokumentacji medycznej; wysokość opłat za świadczenia zdrowotne, które mogą być, zgodnie z przepisami ustawy lub przepisami odrębnymi, udzielane za częściową albo całkowitą odpłatnością; informacje o stosowaniu monitoringu wizyjnego.

Nie ma jednak przeszkód, aby do wiadomości pacjentów podawana była cała treść regulaminu organizacyjnego, tym bardziej, że nie zawiera on co do zasady informacji niejawnych. Brak posiadania regulaminu organizacyjnego może powodować komplikacje natury faktycznej oraz prawnej.

Są w nim ujęte przecież m.in. kwestie dotyczące odpłatności za udostępnianie dokumentacji medycznej (pamiętajmy, że udostępnienie dokumentacji medycznej po raz pierwszy w żądanym zakresie jest bezpłatne!) oraz odpłatności za udzielone świadczenia zdrowotne, a brak podania cenników do wiadomości pacjenta może przyczynić się do powstania nieporozumień i sytuacji konfliktowych.

Co więcej, jako że posiadanie regulaminu organizacyjnego jest obowiązkiem podmiotów wykonujących działalność leczniczą, fakt jego istnienia oraz sama treść może podlegać kontroli przez organ rejestrowy. Coraz częściej również treść regulaminu organizacyjnego jest kontrolowana przez organy skarbowe.

Dotyczy to w szczególności zasad przyjmowania płatności za świadczenia oraz zgodności informacji zawartych w raportach fiskalnych z cennikiem usług.

Aleksandra Kosiorek, radca prawny, Damian Konieczny, adwokat, Biuro Prawne OIL w Gdańsku