Nadeszła era e-ZLA. Co każdy lekarz powinien wiedzieć?

Od 1 grudnia 2018 r. zaświadczenia lekarskie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, pobytu w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne albo o konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny wystawiane są za pośrednictwem systemu teleinformatycznego udostępnionego bezpłatnie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (e-ZLA).

Foto: pixabay.com

23 października 2018 r. weszła w życie ustawa z 13 września 2018 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2018 r., poz. 1925).

Zmiany wprowadzane ustawą mają na celu umożliwienie wydawania zaświadczeń lekarskich (e-ZLA) osobom wykonującym:

1) zawód medyczny w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej;

2) czynności pomocnicze przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, o których mowa w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

Lekarz lub lekarz dentysta, który ma utworzony profil informacyjny na PUE ZUS, może upoważnić te osoby do wystawiania zaświadczeń w jego imieniu i na podstawie danych zawartych w sporządzonej przez tego lekarza dokumentacji medycznej.

Upoważnienia udziela się na okres maksymalnie 12 miesięcy, po upływie których może ono być przedłużane na kolejne 12-miesięczne okresy. Lekarz udzielający takiego upoważnienia ponosi odpowiedzialność za skutki nieprawidłowego wystawienia zaświadczenia lekarskiego przez osobę upoważnioną (wynikające z ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).

Lekarz, który udzielił upoważnienia, może je w każdej chwili cofnąć. Może to również zrobić ZUS w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w wystawianiu zaświadczeń lub naruszania zasad regulujących formalną stronę wystawiania e-ZLA. W takich przypadkach ZUS cofa upoważnienie udzielone asystentowi medycznemu na okres nieprzekraczający 3 miesięcy. Wygaśnięcie lub cofnięcie przez ZUS upoważnienia do wydawania zaświadczeń przez lekarza powoduje automatycznie wygaśnięcie udzielonych przez niego upoważnień.

Konstrukcja przepisów wskazuje, że jeśli asystent wystawi e-ZLA pacjentowi, który nie był badany lub nie było wskazań medycznych do wystawienia zaświadczenia, konsekwencje tego poniesie lekarz udzielający upoważnienia. Upoważnienie udzielone asystentom nie obejmuje wystawiania papierowych druków zaświadczeń w sytuacjach, gdy niemożliwie jest wystawienie zaświadczenia elektronicznego. Mogą oni jedynie „elektronizować” zaświadczenie papierowe wystawione przez lekarza.

Ustawa tworzy również Rejestr Asystentów Medycznych (RAM). Jest on odrębny od PUE ZUS, a danymi w nim zawartymi administruje Minister Zdrowia. Dane z RAM przekazywane są do ZUS raz dziennie, a ZUS ma 48 godzin na weryfikację danych i umożliwienie asystentowi medycznemu wystawiania e-ZLA. Z udzielonego upoważnienia nie można więc korzystać natychmiast. W RAM można występować w rolach administratora (systemu i podmiotu wykonującego działalność leczniczą „PWDL”), lekarza, asystenta, reprezentanta PWDL, przy czym osoby występujące w trzech ostatnich rolach muszą złożyć wniosek o nadanie uprawnień w RAM.

Do tego potrzebny jest profil zaufany. Żeby nadać upoważnienie, upoważaniający i upoważniany muszą mieć aktywne konta w RAM. Operacji tych dokonuje się na stronie https://ram.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl. Upoważnienie wystawia się w trzech krokach: utworzenie (może to zrobić lekarz, asystent, reprezentant PWDL), zatwierdzenie (to robi asystent), podpisanie przez lekarza udzielającego upoważnienia. Przy wydawaniu e-ZLA konieczne jest przeprowadzenie bezpośredniego badania, chociaż ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty w art. 42 ust. 1 mówi o orzekaniu o stanie zdrowia określonej osoby po uprzednim, osobistym jej zbadaniu lub zbadaniu jej za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.

Jarosław Klimek

Radca prawny OIL w Łodzi