Nowe prawa pacjenta, nowe obowiązki lekarzy

23 marca 2017 r. Sejm przyjął, po rozpatrzeniu poprawek Senatu, ustawę o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw.

Foto: Archiwum Kancelarii Sejmu

Zmiany w zakresie dokumentacji medycznej

Wprowadzone zostają definicje ustawowe – wyciągu, odpisu, kopii dokumentacji medycznej. Osoby wykonujące zawód medyczny będą uprawnione do przetwarzania dokumentacji z mocy ustawy, a osoby wykonujące czynności pomocnicze (rejestratorki, informatycy) na podstawie upoważnienia administratora danych. Zgłoszenia alarmowe nie będą traktowane jako część dokumentacji medycznej.

Wprost dopuszcza się udostępnienie dokumentacji w celach dydaktycznych. Wprowadzone zostają zmiany w regulacjach dotyczących udostępniania dokumentacji medycznej. W oryginale dokumentacja udostępniana będzie tylko na żądanie organów władzy publicznej, sądów i gdy zwłoka powodowałby zagrożenia dla zdrowia lub życia. Wyłączona zostaje możliwość wydania pacjentowi oryginałów dokumentacji na każde jego żądanie.

Dopuszcza się możliwość udostępniania dokumentacji przez jej skanowanie i przekazywanie za pomocą transmisji elektronicznej lub na nośniku informatycznym, jeśli podmiot przewidzi taką możliwości w swoim regulaminie organizacyjnym. Konieczne będzie prowadzenie wykazów dotyczących udostępnianej dokumentacji. Będą one zawierały dane pacjenta, którego dotyczy udostępniania dokumentacja, a także sposób i zakres jej udostępnienia, dane podmiotu, któremu udostępniono dokumentację.

Ustalone zostają nowe stawki opłat za udostępnianie dokumentacji, różnicowane ze względu na sposób udostępnienia. Jedną z istotnych zmian jest uregulowanie sposobu postępowania z dokumentacją medyczną po zaprzestaniu wykonywania działalności przez podmiot udzielający świadczeń, w tym lekarza wykonującego zawód w formie praktyki zawodowej.

W przypadku zakończenia prowadzenia praktyki dokumentacja może zostać przekazana podmiotowi przejmującemu jej prowadzenie. Jeśli nie nastąpi przejęcie prowadzenia praktyki albo jej zaprzestanie związane jest ze śmiercią lekarza, dokumentacja ma być przekazywana właściwej okręgowej izbie lekarskiej. Dokumentacja musi zostać przekazana w sposób zapewniający jej zabezpieczenie przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub utratą oraz dostępem osób nieuprawnionych.

Jeśli lekarz nie przekaże dokumentacji w sposób zgodny z ustawą, okręgowa rada lekarska może na niego nałożyć karę pieniężną do trzykrotności przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Podobne kary nakładane mogą być na szefów podmiotów leczniczych, którzy nie wykonają tych obowiązków.

W przypadku gdy podmiot wykonujący działalność leczniczą jest z urzędu wykreślany z rejestru, organ rejestrowy wzywa go do wskazania podmiotu przechowującego dokumentację, a gdy nie odniesie to skutku, określa sposób postępowania z dokumentacją na koszt wykreślanego podmiotu. Zmieniona została również ustawa o izbach lekarskich i na organy samorządu nałożono obowiązek archiwizowania dokumentacji w takich przypadkach, na co mają otrzymać środki budżetowe.

Zmiany w zakresie praw pacjenta

Ustawa wprowadza prawo do uzyskania przez pacjenta informacji o stanie zdrowia także od innych niż lekarz osób wykonujących zawód medyczny. Zgoda pacjenta na badanie lub udzielenie świadczenia zdrowotnego dotyczyć będzie nie tylko czynności proponowanych przez lekarza, ale również proponowanych przez inne osoby wykonujące zawód medyczny.

Nowe przepisy przewidują prawo każdego pacjenta (a nie tylko w stanach terminalnych) do leczenia bólu, a na podmioty udzielające świadczeń nakładają obowiązek podejmowania działań określających stopień natężenia bólu, leczenia bólu, monitorowania skuteczności tego leczenia, bez względu na źródło bólu, wiek pacjenta czy miejsce jego pobytu.

Obecność osoby bliskiej przy udzielaniu świadczeń zależeć będzie od życzenia pacjenta, dotychczas obowiązujące przepisy mówiły tylko, że osoba taka może być obecna, nie uzależniając jej od woli pacjenta.

Jarosław Klimek
Radca prawny OIL w Łodzi

„Ignorantia iuris nocet” (łac. nieznajomość prawa szkodzi) – to jedna z podstawowych zasad prawa, pokrewna do „Ignorantia legis non excusat” (łac. nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem). Nawet jeśli nie interesuje cię prawo medyczne, warto regularnie śledzić dział Prawo w portalu „Gazety Lekarskiej”. Znajdziesz tu przydatne informacje o ważnych przepisach w ochronie zdrowia – zarówno już obowiązujących, jak i dopiero planowanych.