Radca prawny o nowych przepisach dotyczących e-recept

W końcu kwietnia 2018 r. poinformowano o zamiarze przesunięcia terminu wyznaczonego wcześniej na 1 lipca 2018 r., od którego zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby mają być wystawiane w postaci elektronicznej. Prawie w tym samym czasie weszły w życie dwa ważne akty prawne, które przybliżają kolejny etap cyfryzacji udzielania świadczeń opieki zdrowotnej.

Foto: pixabay.com

Jest to ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wprowadzeniem e-recepty (Dz.U. 2018 r., poz. 697) oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2018 r. w sprawie recept.

Akty te mają zasadnicze znaczenie dla odejścia od papierowej formy wystawiania recept, jednak w samej treści recepty nie wprowadzają zmian. Zasadniczej zmianie uległa za to konstrukcja przepisów obu tych aktów. Z rozporządzenia zniknęły wszystkie przepisy, które regulowały prawa i obowiązki adresatów tych przepisów.

Uznano, że są to kwestie, które powinny być regulowane ustawą i do ustawy zostały przeniesione. Rozporządzenie pozostało aktem regulującym czysto techniczne sprawy związane w wystawieniem i realizacją recept. Zmiany mają również porządkować systematykę przepisów, tak aby uniknąć w przyszłości problemów z ich interpretacją ze względu na niefortunne umiejscowienie w treści aktów.

Zgodnie z nowymi przepisami recepty mają być wystawiane w postaci elektronicznej lub jeszcze, w drodze wyjątku – w papierowej.

Tradycyjna, papierowa forma recepty może być stosowana wyłącznie w sześciu sytuacjach: gdy nie ma dostępu do systemu teleinformatycznego służącego do ich wystawiania, recept wystawianych pro auctore i pro familie, recept transgranicznych, recept dla osób o nieustalonej tożsamości, recept wystawianych przez osoby uprawnione będące obywatelami UE czasowo i okazjonalnie wykonującymi zawód w Polsce, recept na produkty, które nie są w Polsce dopuszczone do obrotu.

Wskazać tu trzeba, że ustawa nie określa daty, od której tylko w tych sześciu sytuacjach będzie można wystawić receptę papierową. Stanie się tak w momencie, kiedy uruchomiony zostanie i udostępniony osobom uprawnionym system teleinformatyczny umożliwiający wystawianie e-recept. Jest za to jasno określony moment, od którego nie będą mogły być wystawiane papierowe recepty pro auctore i pro familie. Jest to 31 grudnia 2025 r.

Od tego dnia recepty dla wystawiającego i najbliższych będą wystawiane wyłącznie w formie elektronicznej.

Nowe regulacje wprowadzają zasady postępowania w przypadku zakończenia okresu zatrudnienia lub śmierci lekarza, utraty, kradzieży, sfałszowania, nieuprawnionego pozyskania druków recept. W takich przypadkach konieczne jest zawiadomienie właściwego oddziału NFZ, któremu – jeśli było to możliwie do ustalenia – podaje się numery takich recept. Po takiej informacji zostają one zablokowane, a apteki mają obowiązek odmowy wydania przepisanych na nich leków.

Zniesiono również ograniczenie w ilości środków antykoncepcyjnych, jakie mogą zostać przepisane na pojedynczej recepcie, które wynikało z maksymalnego czasu ich stosowania. Teraz wszystkie produkty mogą być przepisywane na rok. Na receptach trzeba też będzie podawać kod uprawnień dodatkowych pacjenta (wcześniej przepisy nie przewidywały tego wprost, a jedynie ze wzoru recepty).

Wprowadzono również bardziej rygorystyczne zasady korzystania z zapotrzebowań na produkty lecznicze.

Trzeba będzie wskazywać, ilu pacjentom podano leki z poprzedniego zapotrzebowania, zapewnić, że były i będą one wykorzystane wyłącznie dla leczenia własnych pacjentów. Wszystko pod groźbą odpowiedzialności karnej. E-recepty będą podpisywane kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP albo z wykorzystaniem systemu udostępnianego przez ZUS.

Zmieniono również przepisy ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 42 ust. 2 tej ustawy do wystawienia recepty niezbędnej do kontynuacji leczenia nie jest konieczna obecność pacjenta, jeśli wcześniej pacjent był zbadany przez lekarza osobiście lub za pośrednictwem systemów teleinformatycznych, lub systemów łączności. Poprzednia konstrukcja przepisów dopuszczała taką możliwość, kiedy pacjent był wcześniej zbadany osobiście przez lekarza.

Jarosław Klimek
Radca prawny OIL w Łodzi