Soki: jednodniowy czy z dłuższym terminem?

Trend na zdrowe odżywianie intensywnie rozwija się od wielu lat i zatacza coraz szersze kręgi. Nieodłącznym elementem prawidłowej diety są warzywa i owoce. A co z sokami? Które rodzaj najlepiej wybrać?

Badania* przeprowadzone na polskim rynku pokazują, że przeciętnie aż 80% badanych ma błędne przekonania na temat soków i uważa, że produkty te zawierają substancje konserwujące, dodane barwniki i sztuczne aromaty czy substancje słodzące. Z uwagi na krótszy termin przydatności do spożycia nieco lepiej postrzegane są soki jednodniowe.

Czy naprawdę pomiędzy sokiem jednodniowym, a tym z dłuższym terminem przydatności do spożycia, występują znaczące różnice?

– Wszystkie soki są wartościowe, bo każdy sok powstaje z warzyw lub owoców i jest produktem, który zawiera tylko naturalne składniki. Porównując różne rodzaje soków – czyli np. sok jednodniowy z sokiem pasteryzowanym, z dłuższym terminem przydatności do spożycia, odtworzonym z soku zagęszczonego – nie odnotujemy znaczących dla jakości naszej diety różnic w zawartości substancji odżywczych, a nawet witamin – mówi dr Aneta Górska-Kot, ordynator Oddziału Pediatrii w Szpitalu Dziecięcym przy ul. Niekłańskiej w Warszawie.

Główna różnica w sokach polega na sposobie przechowywania i terminie przydatności do spożycia.

Soki jednodniowe, podobnie jak te z dłuższym terminem przydatności do spożycia, powstają w wyniku tłoczenia. Większość z nich to soki mętne, zawierające błonnik, który znajdował się w produktach wyjściowych. – Różnica polega na tym, że aby zachować dłuższy termin przydatności do spożycia, sok musi zostać poddany procesowi pasteryzacji. Celem tego naturalnego procesu jest zapewnienie mikrobiologicznego bezpieczeństwa produktu, czyli zniszczenie drobnoustrojów i enzymów. Pozostawione w soku będą bowiem prowadzić do naturalnego procesu psucia – tłumaczy dr Aneta Górska-Kot.

Faktem jest, że podczas procesu pasteryzacji mamy do czynienia z niewielkim ubytkiem witaminy C.

Witamina C bardzo łatwo się utlenia i to nie tylko w wysokiej temperaturze. – Już samo przechowywanie owoców lub warzyw na półce, a nawet w warunkach chłodniczych, prowadzi do jej utraty. Sok jednodniowy powstały zimą z owoców lub warzyw, które były przechowywane w chłodni, również będzie miał jej niższą zawartość niż ten wyprodukowany latem czy jesienią. Tutaj mocniej bronią się soki pasteryzowane, które są odtwarzane z soku zagęszczonego. Sok ten powstaje bowiem w okresie letnim i jesiennym, gdy zawartość witamin i substancji odżywczych w produktach jest najwyższa oraz w krótkim czasie od ich zebrania – wyjaśnia ekspertka.

W jej ocenie nie należy obawiać się, że sok odtworzony z soku zagęszczonego ma niższą zawartość warzyw lub owoców.

– Jak sama nazwa wskazuje powstaje on w wyniku procesu odtworzenia, czyli do soku zagęszczonego zostaje dodana taka sama ilość wody jaka wcześniej została z soku odparowana. W ten sposób powstaje sok porównywalny do soku bezpośrednio otrzymanego z warzyw lub owoców. Warto pamiętać, że np. szklanka pasteryzowanego pomarańczowego soku pokrywa ok 60-70% dziennego zapotrzebowania na witaminę C – mówi dr Aneta Górska-Kot.

Z uwagi na fakt, że sok jednodniowy nie został poddany procesowi pasteryzacji, konieczne jest spożycie go w ciągu doby od wyprodukowania.

Sok jednodniowy powinien zostać wypity zaraz po wyjęciu z lodówki i osiągnięciu temperatury pokojowej. Jest to bardzo ważne, ponieważ po dłuższym przechowywaniu soku jednodniowego poza warunkami chłodniczymi, następuje namnażanie bakterii i pleśni. Tego wymogu nie muszą spełniać soki pasteryzowane, które do momentu otwarcia mogą być przechowywane w temperaturze pokojowej. Oczywiście po otwarciu produkt również należy przechowywać w lodówce, ale na jego spożycie pozostaje co najmniej aż 48  godzin.

Światowa Organizacja Zdrowia zaleca spożywanie minimum 400 g warzyw i owoców dziennie, w pięciu porcjach.

– Zachęcam, aby dziennie sięgać po jedną szklankę soku owocowego lub warzywnego. Nie ma znaczenia czy będzie to sok jednodniowy, czy np. w kartoniku czy butelce pasteryzowany z dłuższym terminem przydatności do spożycia. Istotne jest to, że to porcja warzyw lub owoców, a zatem wypijając szklankę soku dostarczamy do organizmu ważne dla jego prawidłowego funkcjonowania mikro- i makroelementy oraz witaminy. Szklanka soku to doskonały dodatek do śniadania lub zdrowe uzupełnienie drugiego śniadania dziecka w szkole, bądź nas, dorosłych, w pracy. To też doskonała przekąska w ciągu dnia, kiedy nie mamy czasu przygotować innej formy posiłku – dodaje Aneta Górska-Kot.

* Badanie KUPS, wykonane przez Millward Brown, luty 2015 (CATI, matki dzieci w wieku 3-12 lat, odpowiedzialne w gospodarstwie domowym za dobór składników posiłków).