Wynagrodzenie a urlop szkoleniowy

Sierpień 2020 r. przyniósł wiele zmian w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty, w tym tę dotyczącą płatnych urlopów na podnoszenie kwalifikacji zawodowych – pisze mec. Jarosław Klimek.

Po nowelizacji w art. 18 ustawy pojawił się ust. 5, który reguluje te kwestie. Dotyczy on jednak wyłącznie lekarzy i lekarzy dentystów zatrudnionych na podstawie umowy o pracę i to też nie wszystkich.

Z uprawień przewidzianych w art. 18 ust. 5 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty mogą skorzystać tylko ci lekarze, którzy są zatrudnieni na podstawie stosunku pracy i w danym roku kalendarzowym nie realizują szkolenia specjalizacyjnego.

Na wniosek lekarza spełniającego takie warunki pracodawca ma obowiązek udzielić mu 6 dni roboczych płatnego urlopu szkoleniowego, co dodatkowo potwierdzono w art. 18 ust. 8. Urlop ten może być wykorzystany wyłącznie w celu realizacji doskonalenia zawodowego, a jego termin musi zostać uzgodniony z pracodawcą. Wynagrodzenie za urlop szkoleniowy ustalane jest w taki sposób jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy.

Ze skorzystaniem z tego urlopu wiąże się też obowiązek przedstawienia pracodawcy dokumentu poświadczającego udział w doskonaleniu zawodowym. Pamiętać trzeba, że sposoby dopełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów określone są w jeszcze obowiązującym rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 6 października 2004 r. (tj. Dz.U. 2017 r., poz. 1923).

Ze względu na posłużenie się w art. 18 ust. 5 terminem „udział w doskonaleniu zawodowym”, nie każda forma doskonalenia przewidziana rozporządzeniem będzie uprawniała do skorzystania z urlopu szkoleniowego.

Sytuacja lekarza na kontrakcie

Skoro lekarze wykonujący zawód w innych formach niż stosunek pracy nie są objęci przepisem art. 18 ust. 5 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, to jaka jest ich sytuacja prawna w tym zakresie? Chodzi przed wszystkim o lekarzy na umowach zlecenie w ramach własnej działalności gospodarczej („kontraktowych”). Źródłem takiego uprawnienia będzie dla nich umowa, jaką zawarli z podmiotem leczniczym, w którym wykonują praktykę.

Nie jest to co prawda obligatoryjny element umowy wymieniony w art. 27 ust. 4 ustawy o działalności leczniczej, ale nie ma jakichkolwiek przeszkód, żeby prawo do płatnego urlopu szkoleniowego (podobnie jak prawo do odpłatnej przerwy w wykonywaniu umowy stanowiącej odpowiednik urlopu wypoczynkowego) zostało objęte jej postanowieniami. Jeśli do zawarcia umowy dochodzi w drodze konkursu ofert, to należy dokładnie pod tym kątem przeanalizować projekt umowy przed podpisaniem i złożeniem oferty.

Co ze specjalizantem?

Omawianego przepisu (art. 18 ust. 5 UZLiLD) nie stosuje się do lekarzy, którzy odbywają szkolenie specjalizacyjne. Nie oznacza to jednak, że tacy lekarze za czas udziału w innych formach doskonalenia zawodowego nie otrzymają wynagrodzenia i muszą brać w nich udział w ramach urlopów bezpłatnych czy w czasie wolnym od pracy. Art. 16oa ust. 2 pkt 3) UZLiLD wymienia jako jedno z praw lekarza odbywającego szkolenie specjalizacyjne prawo do samokształcenia w wymiarze określonym w programie szkolenia specjalizacyjnego.

Z kolei art. 16f ust. 3 lit. i) tej ustawy wymienia wśród form i metod pogłębiania i uzupełniania wiedzy teoretycznej i doskonalenia umiejętności praktycznych samokształcenie kierowane, które ma być obligatoryjnym elementem programu specjalizacji. Jest ono wymienione w tym przepisie obok (i na równi) z takimi formami i metodami szkolenia jak kursy specjalizacyjne, staże kierunkowe, pełnienie dyżurów medycznych czy wykonywanie zabiegów i procedur medycznych.

W samych programach specjalizacji określa się wymóg odbycia samokształcenia np. w formie udziału w zjazdach i sympozjach z dziedziny, w której odbywa się specjalizację. Programy specjalizacji przewidują też określoną liczbę dni w roku, które mają zostać przeznaczone na udział w konferencjach, kursach naukowych, kursach doskonalących i innych szkoleniach związanych bezpośrednio z realizowaną przez lekarza dziedziną szkolenia specjalizacyjnego, zgodnie z wyborem i potrzebami edukacyjnymi lekarza.

Jest to pełnoprawna forma szkolenia, a czas poświęcony na jej odbywanie jest wynagradzany tak samo jak pozostałe (choćby kursy czy staże). Programy specjalizacji określają warunki, na jakich można skorzystać z tych form szkolenia (uzgodnienie terminu i sposobu wykorzystania, elementy szkolenia, które mogą zostać skrócone).

Jarosław Klimek, radca prawny OIL w Łodzi