XXVI Góralskie Posiady Doktora Orawca odbyły się 29 sierpnia 2019 roku w Poroninie. Pierwsza część miała miejsce w Gminnym Ośrodku Kultury (GOK), a druga w „Karczmie Regionalnej Baca” w Poroninie.
Foto: P. Biel, B. Orawiec
Historyczne spotkanie zorganizowano w 100. rocznicę utworzenia Związku Podhalan w Polsce. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej z dnia 31 lipca 2019 r. głosi: „Związek Podhalan służy dobru Rzeczypospolitej oraz gospodarczemu i kulturalnemu rozwojowi ziem górskich”. Poświęcone temu wielkiemu Jubileuszowi posiady zorganizowano w 115. rocznicę góralskiego ruchu regionalnego – powołania Związku Górali, w 100. rocznicę powstania Związku Podhalan w Polsce, w 90 rocznicę powstania Związku Podhalan w Północnej Ameryce oraz z okazji wydania książki pt. „Góralskie Posiady Doktora Orawca”, tom IV.
W ramach XXVI Góralskich Posiadów dr. Orawca została zorganizowanana także Góralska Wieczornica w reżyserii dr. B. Orawca-Wyśniego. Wieczornica składała się z odśpiewania hymnu „Jeszcze Polska nie zginęła”, wystawy pt. „Wybitne polskie osobistości. Wielbiciele i piewcy Tatr i Podhala”, koncertu Zespołu „Hanka Rybka z Zespołem”, występu Zespołu „Regle” im. Jana Jędrola, recytacji góralskich wierszy autorstwa F. Łojasa-Kośli i Marii Stoch. Zespół „Hanka Rybka z Zespołem” i Młodzieżowy Zespół Regionalny „Regle” zaprezentowały wspaniały koncert przygotowany specjalnie na Góralską Wieczornicę. Wrzechstronna wokalistka Anna Chowaniec-Stasińska Rybka pięknie śpiewała pieśni góralskie w towarzystwie niezwykle utalentowanych muzyków: Andrzeja Jarząbka (skrzypce), Roberta Czecha (konreabas i basy) oraz Pawła Trebunii-Tutka (altówka).
Konferansjerami części pierwszej posiadów w GOK-u byli gazda posiadów dr Bronisław Orawiec-Wyśni oraz prezes ZP Andrzej Skupień, którzy m.in. odczytali kilka zdań z Uchwały Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 lipca 2019 r. W uchwale napisano m.in. „Senat Rzeczypospolitej Polskiej wyraża szacunek dla założycieli i działaczy Związku Górali, Związku Podhalan i Związku Podhalan w Ameryce Północnej i apeluje do wszystkich instytucji publicznych i organizacji społecznych o wsparcie wielkiego dzieła, jakim jest kultywowanie tradycji i kultury góralskiej – dla Polski”. Dr Orawiec opisał obrazy składające się na okolicznościową wystawę pt. „Wielbiciele i piewcy Tatr i Podhala”. Podkreślił, że wybrał kilka wybitnych polskich osobistości: Tytus Chałubiński, Mieczysław Karłowicz, Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Walery Rzewuski, Karol Szymanowski, Władysław Ślewiński i Stanisław Witkiewicz. Zaznaczył, że wielbicielami i częstymi bywalcami Podhala i Tatr byli także wielcy artyści: Wojciech Gerson, Aleksander Kotsis, Helena Modrzejewska, Henryk Sienkiewicz, Leon Wyczółkowski oraz Stefan Żeromski.
B. Orawiec został wyróżniony pamiątkami i materiałami rocznicowymi wydanymi z okazji 100-lecia ZP. Wręczono mu także list gratulacyjny od wójta Gminy Poronin Anity Żegleń przez przedstawicieli Gminy z przewodniczącym Rady Gminy Adamem Pawlikowskim na czele. Od ZP Oddział Poronin otrzymał list z podziękowaniem, który został wręczony przez delegację Oddziału z prezesem Bronisławem Chowańcem-Lejczykiem. Dr. B. Orawcowi nadano także Krzyż Kawalerski Orderu Św. Wawrzyńca za „pielęgnowanie podhalańskich tradycji, ofiarne zaangażowanie w szerzenie patriotyzmu i pobożności oraz niestrudzone głoszenie chwały Ziemi Tatrzańskiej na dwóch kontynentach”. Dyplom został podpisany przez Dyrektora Generalnego Zjednoczenia Organizacji Historycznych i Strzeleckich Bractwa Kurkowego Rzeczypospolitej, Wielkiego Kanclerza Gniewomira Rokosza-Kuczyńskiego oraz przez Prezesa Zjednoczenia Adama Mariana Gołembowskiego – Hetmana Wielkiego. Ceremonii nadania Krzyża dokonał Gniewomir Rokosz-Kuczyński w asyście Anny Piwnik – dyrektor Biura Współpracy Międzynarodowej Instytutu Tradycji Rzeczypospolitej i Samorządu Terytorialnego.
Bezpośrednio po pierwszej części posiadów, goście zostali zaproszeni do „Karczmy Regionalnej Baca”, gdzie miała miejsce druga część posiadów z bogatym programem artystycznym, wystąpieniami gości oraz poczęstunkiem. Po ciepłym posiłku nastąpiło przedstawienie honorowych gości posiadów, którymi byli dr hab. nauk hum. Anna Mlekodaj – profesor Państwowej Podhalańskiej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu (PPWSZ), pracownik naukowy i wykładowca, były rektor, autor wielu prac i artykułów poświęconych kulturze, poezji i literaturze Podtatrza oraz redaktor i dziennikarz Gniewomir Rokosz-Kuczyński – Wielki Kanclerz Zjednoczenia Bractwa Kurkowego, Dyrektor Generalny Instytutu Tradycji Rzeczypospolitej i Samorządu Terytorialnego, prezes Krajowego Instytutu Społeczno-Gospodarczego, kawaler wielu orderów i odznaczeń. W Karczmie „Baca” odbyła się także ceremonia pasowania na „Harnasia”, którym został Piotr Majerczyk-Tyrlity – znakomity instrumentalista ludowy, laureat wielu ogólnopolskich i międzynarodowych festiwali folklorystycznych, budowniczy instrumentów pasterskich: dud, piszczałek, trombit, złóbcoków, skrzypiec, założyciel i lider zespołu „Siwy Dym”.
W posiadach uczestniczyło wielu dostojnych gości, którzy przybyli z wielu stron Polski i świata, dwóch księży – proboszcz Parafii Poronin ks. Stanisław Parzygnat oraz ks. dr hab. Władysław Zarębczan, przedstawicieli Zarządu Głównego Związku Podhalan (ZP) w Polsce, Kanadzie i Ameryce, m.in. prezes ZP w Polsce Andrzej Skupień, prezes ZP w Kanadzie Agnieszka Zagórska i wiceprezes ZPPA Zofia Ustupska Bobak. Związek Podhalan reprezentowali także: Józef Michałek – członek ZG ZP, Tomasz Cikowski – ZP Oddział Łącko, Marcin Zubek – prezes ZP Oddział Zakopane, Bronisław Chowaniec-Lejczyk prezes ZP Oddział Poronin, Robert Chowaniec – Honorowy Prezes ZP Oddz. Poronin, Wojciech Dorula – korespondent ZPPA, Bartłomiej Koszarek – dyrektor Bukowiańskiego Centrum Kultury – Dom Ludowy w Bukowinie Tatrzańskiej. Świat nauki reprezentowali: b. Minister Zdrowia RP prof. dr hab. Grzegorz Opala, b. Konsultant Krajowy ds. Kardiochirurgii prof. dr hab. Stanisław Woś, dr med. Jacek Tętnowski, dr Dorota Majerczyk, Zofia Chowaniec, Andrzej Chowaniec-Rybka, Maryla i Józef Majerczykowie oraz ks. dr hab. Władysław Zarębczan. Na posiadach obecni byli też znani działacze i przedstawiciele samorządów terytorialnych, m.in. b. Starosta Tatrzański Andrzej Gąsienica-Makowski oraz b. poseł RP Andrzej Gut-Mostowy, a także najbliższa rodzina dr. Orawca. Świat kultury podhalańskiej reprezentowali wspaniali artyści. Media reprezentowali korespondent ZPPA red. Wojciech Dorula (Chicago), red. Krystyna Teller z portalu Polish News (Floryda). Wszyscy uczestnicy posiadów witani byli tradycyjnym, staropolskim zwyczajem: chlebem, solą i nalewką. Niepowtarzalny podniosły nastrój tworzyła oraz czas umilała góralska muzyka w wykonaniu słynnych podhalańskich muzykantów.
Honorowi goście posiadów, „Harnaś”, liderzy Zespołów, artyści oraz prezesi ZP zostali uhonorowani przez organizatora B. Orawca przygotowanymi w Chicago statuetkami ze „złóbcokami”, statuetkami „góralskiej pary tanecznej na tle chicagowskich drapaczy chmur” i wygrawerowanymi dedykacjami, medalami Fundacji Posiadów, unikatowymi wykutymi w Chicago Białymi Orłami, okolicznościowymi szarotkami, publikacjami oraz kwiatami. Gazda posiadów uhonorował statuetkami oraz publikacjami także słynnych „Poroniańskich Bronisławów”. Na posiadach miała również miejsce promocja nowo wydanej przez dr. B. Orawca-Wyśniego książki pt. „Góralskie Posiady Doktora Orawca” tom IV. Autor publikacji zagaił: – Szanowni Państwo, Drodzy zebrani na posiadach Goście, z satysfakcją przypominam, że są to już kolejne XXVI Góralskie Posiady doktora Orawca. Pierwsze posiady odbyły się 28 lat temu w Szałasie przy Hotelu Kasprowy Wierch na stokach Gubałówki w Zakopanem w 1991 roku. Kolejne posiady odbywały się na przemian w Polsce i w Chicago. Wszystkie zostały opisane w książkach pt. Góralskie Posiady Doktora Orawca, tom I (2000), tom II (2004), tom III (2010), tom IV (2019). Publikacje te są dla mnie czymś szczególnym. Są ciągłym poznawaniem i pogłębianiem tradycji, kulury i sztuki podhalańskiej. Dzięki posiadom poznałem wielu znakomitych ludzi. Inspiracją do napisania i wydania IV tomu Góralskich Posiadów Doktora Orawca stały się ważne rocznice związane z regionalnym ruchem podhalańskim. Zdaniem wielu wybitnych znawców regionalizmu, wydane pozycje książkowe są dużym osiągnięciem i wartościowym wkładem do skarbnicy polskiej kultury ludowej. Uważam, że dzięki posiadom i publikacjom uchroniliśmy od zapomnienia rzeczy wzniosłe, sprawy wielkie i twórcze.
W czasie posiadów głos zabrali m.in.: Honorowi Goście XXVI Posiadów – Anna Mlekodaj i Gniewomir Rokosz Kuczyński, Anna Piwnik, Andrzej Skupień, Jan Karpiel Bułecka, Bartłomiej Koszarek, Marcin Zubek, Bronisław Chowaniec-Lejczyk, Zofia Ustupska Bobak, prof. Grzegorz Opala oraz dr med. Jacek Tętnowski. W części artystycznej wystąpili znakomici artyści podhalańscy: Jan Karpiel Bułecka, Piotr Majerczyk, Bartłomiej Koszarek, Krzysztof Gocał, Anna Malacina Karpiel, Mirosława Sojka Topór, Jan Trebunia Tutka, Andrzej Chowaniec Rybka, Janina Trebunia Tutka, słynna muzyka góralska, zespół regionalny „Regle”, a także: Gniewomir Rokosz Kuczyński, Jacek Tętnowski i inni. Wiersz Franciszka Łojasa-Kośli pt. Dla Ciebie Bronisławie, w góralskiej nucie pięknie recytowała Ewelina Rzadkosz. Za wspaniałe występy wszyscy otrzymali gromkie brawa. Ciąg dalszy to śpiewy, tańce i polki góralskie. Posiady zakończyła wspólna zabawa do późnych godzin nocnych. Zdjęcia wykonali: Piotr Biel, Wojciech Dorula, Krystyna Teller oraz piszący sprawozdanie. Video nagrał Piotr Biel ze Studia Dalida, a także Wojciech Dorula. Na zakończenie XXVI Jubileuszowych Góralskich Posiadów Doktora Orawca, organizator podziękował za miłą, rodzinną, serdeczną atmosferę oraz gorąco zaprosił na kolejne Posiady.
