Choroby rzadkie to całe spektrum różnorodnych, przewlekłych chorób, najczęściej o podłożu genetycznym i ciężkim przebiegu, których wspólnym mianownikiem jest ich bardzo niska częstość występowania. W ostatni dzień lutego obchodzony jest Światowy Dzień Chorób Rzadkich.
Szacuje się, że choroby rzadkie dotykają 6-8 proc. populacji każdego kraju, natomiast w Polsce problem ten dotyczy od 2,3 do 3 mln osób.
Chorobę uznaje się za rzadką, jeśli dotyka ona nie więcej niż 1 osobę na 2 tys. Choroby występujące z częstością 1 na 50 tys. lub mniejszą, to choroby ultrarzadkie.
Choroby rzadkie stanowią istotne wyzwanie opieki zdrowotnej ze względu na rzadkość występowania, trudności w rozpoznawaniu i często brak dostępnych opcji terapeutycznych, dlatego też Agencja Badań Medycznych od początków powołania w 2019 roku jest zaangażowana w działalność innowacyjną w obszarze chorób rzadkich poprzez wsparcie i finansowanie projektów badawczych w tej dziedzinie.
Począwszy od 2019 roku prezes Agencji Badań Medycznych zarekomendował finansowanie 16 niekomercyjnych badań klinicznych w obszarze chorób rzadkich, przeznaczając na to ponad 207 mln zł. Projekty rekomendowane do dofinansowania dotyczyły chorób rzadkich należących do szerokiego zakresu dziedzin medycyny: neonatologii, pediatrii, hematologii, onkologii, transplantologii, neurologii, kardiologii, chirurgii i pulmonologii.
Celem tych niekomercyjnych badań klinicznych jest poszukiwanie potencjalnie nowych metod leczenia schorzeń rzadkich z zastosowaniem dostępnych na rynku produktów leczniczych i wyrobów medycznych. Wyniki prowadzonych badań mogą prowadzić do zmiany dotychczasowych standardów leczenia pacjentów z chorobami rzadkimi i umożliwić wybór najbardziej skutecznych metody terapii.
– Uruchomiony przez Agencję Badań Medycznych program badawczo-rozwojowy stanowi wielką szansę dla pacjentów z chorobami rzadkimi. Wydatkowane na cele programu środki mogą przyczynić się do opracowania nowych metod diagnostycznych oraz terapii lekowych. Wysokie koszty tego typu badań, jak również czasochłonność całego procesu związanego z badaniami klinicznymi wskazuje, że uruchomiony program nie może być jedynie jednorazowym wsparciem dla instytucji badawczo-rozwojowych, a pierwszym z cyklicznie realizowanych projektów tego typu – komentuje Michał Rutkowski, prezes Stowarzyszenia Pięknie Puchnę.
Zwiększenie dostępu do skutecznych metod leczenia i diagnostyki wśród polskich pacjentów zmagających się chorobami rzadkimi stanowi szczególne wyzwanie opieki zdrowotnej, dlatego jednym z priorytetowych zadań przewidzianych przez Agencję Badań Medycznych na rok 2021 było uruchomienie programu dedykowanego wyłącznie chorobom rzadkim.
W ramach realizacji planowanych działań zmierzających do wsparcia pacjentów z chorobami rzadkimi, miesiąc temu Agencja Badań Medycznych uruchomiła „Konkurs na niekomercyjne badania kliniczne w obszarze chorób rzadkich”. Kwota przeznaczona na dofinansowanie projektów wyłonionych w ramach konkursu wynosi 100 mln zł. Dzięki wsparciu ABM możliwe będzie zwiększenie dostępu pacjentów do kompleksowej, wielospecjalistycznej, a przede wszystkim innowacyjnej diagnostyki, opieki i terapii.
– Do tej pory wiedzieliśmy, że nie ma dla nas ratunku, ale dokonujący się w ostatnich latach postęp w naukach związanych z medycyną stwarza nową sytuację dając nam pacjentom z rzadkimi schorzeniami wzroku inną perspektywę. Jesteśmy szczęśliwi, że w Polsce coraz częściej mówi się o rzadkich schorzeniach uwarunkowanych genetycznie, a Agencja Badań Medycznych ogłosiła konkurs na badania nad nimi. Wierzymy, że inwestowanie w ten obszar medycyny to właściwa droga do uchronienia młodego pokolenia Polaków przed najgorszym. – podkreśla Małgorzata Pacholec, prezes Retina AMD Polska.
Dodatkowym efektem konkursu ABM poświęconego chorobom rzadkim powinno być wzmocnienie współpracy instytucjonalnej i pozycji ośrodków klinicznych. Taki scenariusz będzie realny dzięki skupieniu w ośrodku pacjentów z konkretną jednostką chorobową, badaną w ramach finansowanego przez ABM projektu, co może spowodować także poszerzenie wykwalifikowanej kadry danego ośrodka oraz przygotowanie dodatkowego specjalistycznego zaplecza laboratoryjnego.
