Czy w Europie wolność zawodu lekarza dentysty jest zagrożona?

W dnach 13-14 kwietnia w Salzburgu odbyła się Sesja Plenarna Europejskiej Regionalnej Organizacji (ERO) funkcjonującej w ramach Światowej Federacji Dentystycznej (FDI), której pracom mam zaszczyt i przyjemność przewodniczyć.

Panorama Salzburga
Foto: pixabay.com

Oprócz regularnych punktów porządku obrad, w ramach omawiania efektów prac grup roboczych funkcjonujących w strukturze ERO mieliśmy okazję zapoznać się z dość długo już wyczekiwanym przez nas raportem grupy roboczej ds. wolnej praktyki stomatologicznej w Europie na temat zachodzących w ostatnich latach zmian w zakresie form wykonywania zawodu lekarza dentysty.

Przedstawiony raport opiera się przede wszystkim na informacjach przekazanych przez krajowe organizacje stomatologiczne z 33 państw. Grupa robocza opracowała dość obszerną ankietę z pytaniami dotyczącymi uczelni kształcących stomatologów, przepisów regulujących dostęp do zawodu i jego wykonywanie, organizacji zawodowych, struktury właścicielskiej stomatologicznych podmiotów leczniczych oraz form, w jakich lekarze dentyści w poszczególnych państwach wykonują zawód.

Autorzy raportu podjęli próbę dokonania analizy uzyskanych danych pod kątem tego, czy aktualna sytuacja może być uznana za przejaw zmian co do charakteru naszego zawodu. Zawodu, który w Europie tradycyjnie był uznawany za jeden z klasycznych przykładów tzw. wolnego zawodu – wykonywanego przez wysoko wykwalifikowanych profesjonalistów w formie własnej, samodzielnej działalności zawodowej, czyli w przeważającej większości w formie indywidualnej praktyki lekarsko-dentystycznej.

W raporcie wskazano, że taka forma wykonywania naszego zawodu jest nadal przeważająca w Europie, jednak proporcje pomiędzy liczbą lekarzy dentystów indywidualnie praktykujących a tych, którzy są zatrudnieni w podmiotach niebędących ich własnością (bez względu na to, czy odbywa się to na podstawie umowy o pracę, czy tzw. kontraktu), znacznie się w ostatnich latach zmieniły.

Stosunek ten, w ocenie autorów raportu, zbliża się już do 50:50. Oczywiście, takie wnioski – mające oparcie jedynie o dane przekazywane w ramach ankiety – mogą nie w pełni odpowiadać rzeczywistości, jednak niewątpliwie pewien trend w tym kierunku można w Europie zaobserwować. Obecność na sesji plenarnej ERO zaproszonych reprezentantów EDSA (Europejskie Stowarzyszenie Studentów Stomatologii) wniosła wiele ciekawych wątków w żywą dyskusję nad tym zagadnieniem.

Napływ „zewnętrznego” kapitału do stomatologii, zakładanie sieci gabinetów stomatologicznych, trochę odmienne spojrzenie na pracę zawodową młodych stomatologów oraz studentów, trudności i ryzyko gospodarcze wiążące się z utworzeniem i prowadzeniem własnej praktyki są faktem i powinniśmy się temu przyglądać oraz odpowiednio na to reagować.

Koledzy dzielili się spostrzeżeniami, że młodzi absolwenci często nie dążą do otwierania własnych praktyk, nie tylko z powodu obciążeń finansowych, nie tylko dlatego, że nie chcą podejmować tego ryzyka, ale jeszcze bardziej odstraszająco działają wszystkie obciążenia biurokratyczne, konieczne do spełnienia wymogi formalnoprawne, nakładane w każdym kraju na nawet małe podmioty gospodarcze.

Podkreślano, że młodzi stomatolodzy dlatego właśnie częściej wybierają pracę w dużych klinikach i innych centrach medycznych. Myślę, że jest to na tyle istotne i interesujące zagadnienie, że należy tego rodzaju analizy kontynuować, być może nawet w jakiś bardziej zorganizowany sposób, z wykorzystaniem szerszych źródeł danych, z profesjonalną metodologią.

Co istotne, dostrzegając powyższe przemiany, raport wyraźnie podkreśla, że niezależnie od formy i miejsca wykonywania zawodu, stopnia jego „komercjalizacji”, nadal kluczowe jest zapewnienie, aby każdy lekarz dentysta przestrzegał zasad etyki zawodowej, był nieskrępowany w podejmowaniu decyzji dotyczących udzielanej swym pacjentom opieki stomatologicznej i kierował się przede wszystkim dobrem i bezpieczeństwem pacjenta.

Innymi słowy, coraz bardziej dotykające nas uwarunkowania finansowe czy gospodarcze nie mogą przesłaniać nam wyżej wymienionych kluczowych dla naszego zawodu kwestii, niezależności w podejmowaniu decyzji terapeutycznych, właściwych relacji lekarz-pacjent. Samorząd lekarski w Polsce od zawsze to podkreśla, zdając sobie jednocześnie sprawę, że staje się to coraz trudniejsze.

Anna Lella
Prezydent Europejskiej Regionalnej Organizacji Światowej Federacji Dentystycznej (ERO-FDI)