Komisja Zdrowia łapie zadyszkę

Zarówno liczba spraw, którymi posłowie chcieli się zająć, jak i przyjęty plan prac spowodowały, że już na początku komisja skazała się na porażkę – pisze Małgorzata Solecka.

Gdy pod koniec ubiegłego roku Komisja Zdrowia przyjmowała plan pracy na pierwszych sześć miesięcy, reakcją mogło być tylko niedowierzanie. Kilka potężnych bloków tematycznych co miesiąc, przy czym w pierwszych dwóch – niemal wyłącznie tematy bardziej odpowiadające komisjom śledczym.

Niedowierzanie szybko przerodziło się w podejrzenie, niemal pewność: – Nie dowiozą. W każdym razie nie bez opóźnień, bo te już w połowie lutego były potężne. Z zaplanowanych na pierwsze dwa miesiące 2024 r. dwunastu bloków tematycznych praktycznie żadnego nie udało się zamknąć.

Najbliżej sukcesu było posiedzenie poświęcone Funduszowi Medycznemu, ale Komisja Zdrowia ostatecznie zwróciła się do resortu o uzupełnienie informacji o kluczowe kwestie. Nawet to posiedzenie trudno więc uznać za zakończone, zwłaszcza że padła magiczna formuła: – Możemy wrócić do dyskusji (w przeciwieństwie do posiedzenia poświęconego Agencji Badań Medycznych, które po prostu zostało przerwane, teoretycznie na tydzień, tu nie było mowy o żadnym terminie kontynuowania prac).

Falstart trudny do wyjaśniania

Komisja Zdrowia pracowała też nad innymi sprawami. Zajęła się rządowym projektem nowelizacji ustawy Prawo farmaceutyczne („uwolnienie” dostępu do tzw. antykoncepcji awaryjnej dla osób po 15. roku życia) czy sprawą leczenia boreliozy w Polsce. Jednak ani prace legislacyjne (podstawowe zadanie każdej stałej komisji sejmowej), ani posiedzenia zwoływane na wniosek posłów poświęcone mniej lub bardziej bieżącym problemom pojawiającym się w systemie nie tłumaczą takiego falstartu.

Nie ma wątpliwości, że Komisja Zdrowia po pierwsze przeliczyła się z siłami, jeśli chodzi o liczbę tematów. Po drugie – już przyjmując plan pracy od początku skazała się na porażkę. Lwia część spraw na pierwsze półrocze 2024 roku to tematy czysto „śledcze”, których podjęcie i omówienie powinno skutkować mniej lub bardziej twardymi ustaleniami nieprawidłowości lub przynajmniej poszlak.

Analizując dwa posiedzenia o takim charakterze, które do tej pory się odbyły – w sprawie Agencji Badań Medycznych oraz Funduszu Medycznego – można jednoznacznie stwierdzić: chęci są ogromne, ale nie staje instrumentów i potencjału do prowadzenia dochodzeń. – Nie tym powinny się zajmować komisje stałe – ubolewają doświadczeni posłowie.

Przede wszystkim dlatego że komisja stała to nie komisja śledcza. Na pojedynczym posiedzeniu, choćby trwało ono i dwie, trzy godziny, można co najwyżej zasygnalizować tematy budzące niepokój – bez szans na ich wyjaśnienie. Nie pomaga też w żaden sposób ogromna – w porównaniu z komisjami śledczymi – liczba posłów, z których przecież każdy ma prawo zabrać głos.

W rezultacie posiedzenie komisji, czego byliśmy świadkami podczas dyskusji na temat ABM, śledzi się z mieszanymi uczuciami. Przekrzykiwanie, wzajemne komentowanie wypowiedzi przez posłów (w tym przez mającego przewagę przewodniczącego Komisji Zdrowia, który ani nie umie, ani najwyraźniej nie chce z tej przewagi nie korzystać), wyłączanie mikrofonu…

Trudno oprzeć się wrażeniu, że dotychczasowym posiedzeniom komisji bliżej poziomem do bliskowschodniego bazaru niż gmachu parlamentu. Ginie meritum, gubią się wątki, wybijają animozje personalne, ale przede wszystkim dominuje spór nie tyle polityczny, co czysto partyjny i nieskrywana ambicja „dopadnięcia” przeciwników. Nawet jeśli jest za co – a prawdopodobieństwo, że jest, trzeba ocenić jako wysokie – to nie jest zadanie dla sejmowej komisji.

Tekturowe czeki

Nie pomaga też Ministerstwo Zdrowia, co widać było zwłaszcza podczas posiedzenia poświęconego Funduszowi Medycznemu. Ten temat akurat miał szansę na sukces, czyli nie tylko na pokazanie zbędności powołanej z przyczyn politycznych parainstytucji, ale przede wszystkim skali mrożenia pieniędzy na kontach i skutków, jakie rodzi ten stan rzeczy. To byłoby jednak możliwe, gdyby ministerstwo przygotowało pełną informację. Nie przygotowało. Najważniejsze dane podał przedstawiciel strony społecznej Marek Wójcik, ekspert Związku Miast Polskich, podsumowując stan realizacji programów inwestycyjnych.

– Przez trzy lata z subfunduszu inwestycji strategicznych nie wydano żadnych 7,5 mld zł na duże inwestycje. Wypłacono tylko nieco ponad 40 mln zł dla kilku szpitali, które wygrały konkurs na inwestycje w pediatrii – powiedział posłom, dodając jednocześnie, że z subfunduszu modernizacji, z którego środki mają wspomagać małe inwestycje, nie wydano ani złotówki. Tekturowe czeki, które tuż przed wyborami prezentowali posłowie PiS przed „swoimi” (czytaj – znajdującymi się w ich okręgach wyborczych) szpitalami, nie doczekały się (jeszcze) realizacji.

Nie chodzi o „drobne” na szpitalne oddziały ratunkowe, ale miliardy złotych, które miały trafić m.in. do szpitali pediatrycznych (warto pamiętać, że konkurs na inwestycje strategiczne w pediatrii rozstrzygnięto jesienią 2022 r.). Pokazuje to skalę problemu. To nie strona społeczna, ale resort zdrowia powinien podać pełne dane, łącznie z informacjami dotyczącymi szpitali. Przynajmniej w części z nich opóźnienia po stronie Funduszu Medycznego (czytaj – Ministerstwa Zdrowia) zrodziły spore komplikacje, opóźniły oddanie do u żytku niemal gotowych inwestycji.

Na koniec… liczba posiedzeń. Opóźnienia będą narastać, jeśli Komisja Zdrowia będzie zbierać się raz, dwa razy w tygodniu sejmowym – tak, jak to było w styczniu. W lutym posiedzeń było teoretycznie więcej (w pierwszym tygodniu sejmowym), ale odliczając posiedzenia „techniczne” (skierowanie obywatelskiego projektu nowelizacji ustawy o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia do podkomisji oraz decyzja o powołaniu podkomisji stałych) i posiedzenia związane z procedowaniem projektu zmian przepisów dotyczących pigułki „dzień po”, zostało jedno posiedzenie – dotyczące leczenia boreliozy.

Tematu istotnego, biorąc pod uwagę skalę nadużyć wobec pacjentów, ale mimo wszystko dalekiego od spraw, które powinny koncentrować uwagę posłów w pierwszej kolejności.

Małgorzata Solecka

Autorka jest dziennikarką portalu Medycyna Praktyczna i miesięcznika „Służba Zdrowia”

CO SIĘ UDAŁO, A CO NIE

STYCZEŃ

• rozpatrzenie informacji na temat funkcjonowania Agencji Badań Medycznych w latach 2019-2023. Rozpatrzenie informacji Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli funkcjonowania Agencji Badań Medycznych – ZREALIZOWANE CZĘŚCIOWO (NIEDOKOŃCZONE)
• rozpatrzenie informacji na temat zakupu respiratorów i maseczek oraz innych dokonywanych zakupów na potrzeby zwalczania COVID-19 w okresie epidemii SARS-CoV-2. Rozpatrzenie informacji Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli: przygotowania i działania odpowiedzialnych organów państwa, instytucji i służb w sytuacji zagrożenia i wystąpienia chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych; tworzenia i funkcjonowania szpitali tymczasowych powstałych w związku z epidemia COVID-19 – NIEZREALIZOWANE
• rozpatrzenie informacji ministra zdrowia o funkcjonowaniu nowych kierunków medycznych uruchomionych w latach 2015-2023 – NIEZREALIZOWANE (TERMIN POSIEDZENIA WYZNACZONO NA 21 LUTEGO)
• rozpatrzenie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych – ZREALIZOWANE CZĘŚCIOWO (POWOŁANIE PODKOMISJI)
• rozpatrzenie informacji ministra zdrowia na temat struktury wydatków na działania w zakresie profilaktyki zdrowotnej i promocji zdrowia. Analiza wydatków, wykaz podmiotów, którym Ministerstwo Zdrowia i instytucje mu podlegle przekazywały środki finansowe – NIEZREALIZOWANE
• rozpatrzenie informacji w sprawie wyników kontroli związanych z wykorzystaniem środków pochodzących z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 oraz działań instytucji publicznych w trakcie epidemii SARS-CoV-2 – NIEZREALIZOWANE
• rozpatrzenie informacji ministra zdrowia na temat funkcjonowania Funduszu Medycznego w latach 2020-2023 oraz stanu realizacji inwestycji infrastrukturalnych finansowanych ze środków publicznych – ZREALIZOWANE (Z KONIECZNOŚCIĄ UZUPEŁNIENIA INFORMACJI)

LUTY

• rozpatrzenie dokumentu „Narodowy Program Chorób Układu Krążenia na lata 2022-2032 – Sprawozdanie za rok 2022” – NIEZREALIZOWANE
• rozpatrzenie informacji w sprawie Krajowego Planu Odbudowy w części związanej z ochroną zdrowia – NIEZREALIZOWANE
• rozpatrzenie informacji ministra zdrowia na temat kadr medycznych w systemie ochrony zdrowia (ilość i potrzeby) w podziale na poszczególne grupy zawodowe i specjalności – stan na 1stycznia 2024 r. Rozpatrzenie informacji ministra zdrowia na temat sytuacji pracowników niemedycznych ochrony zdrowia oraz planowanych prac legislacyjnych w kierunku jej uregulowania na gruncie ustawy z 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższych wynagrodzeń w ochronie zdrowia oraz ustawy z 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych. Rozpatrzenie informacji ministra zdrowia w sprawie planów rozszerzenia uprawnień przedstawicieli zawodów medycznych oraz niemedycznych – NIEZREALIZOWANE
• rozpatrzenie informacji ministra zdrowia na temat dostępu do diagnostyki kobiet w spektrum autyzmu – NIEZREALIZOWANE
• rozpatrzenie informacji ministra zdrowia na temat realizacji ustawy z 9 marca 2023 r. o Krajowej Sieci Onkologicznej – NIEZREALIZOWANE.