Recepty znów inaczej

Koniec roku zwykle przynosi zmiany przepisów regulujących zasady wykonywania zawodu lekarza. Przełom lat 2015 i 2016 nie jest pod tym względem wyjątkowy. Tym razem jedne z nich dotknęły kwestii budzącej jakiś czas temu duże emocje w środowisku lekarskim – recept.

Foto: Marta Jakubiak

12 grudnia 2015 r. weszła w życie ustawa z 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015 r., poz. 1991). Jak zwykle w Polsce te niektóre inne ustawy to ponad 10 aktów prawnych, w większości mających podstawowe znaczenie dla wykonywania zawodu lekarza.

To ona wprowadza nowe zasady ordynowania leków.

Zasadniczą zmianą jest przyznanie uprawnienia do przepisywania leków refundowanych każdemu lekarzowi posiadającemu prawo wykonywania zawodu, bez konieczności zawierania umowy z NFZ upoważniającej do wystawiania recept na leki refundowane.

Umowy podpisane przez lekarzy będą obowiązywać do 31 grudnia 2016 r. Żeby wystawić receptę na leki refundowane, lekarz musi dokonać rejestracji w NFZ. Pozwala ona na uzyskanie:

• dostępu do Portalu Narodowego Funduszu Zdrowia,
• uprawnienia do pobierania numerów recept,
• upoważnienia do korzystania z usługi eWUŚ.

Nie wystarczy więc tylko posiadanie pwz, ale konieczne będzie uzyskanie numerów recept z Funduszu. Jeszcze w fazie projektów znajdują się akty, które regulować będą szczegółowe kwestie dotyczące wystawiania recept, w tym sytuację lekarzy, którzy zawarli umowy z NFZ i wystawiają recepty na leki refundowane (choćby co do wykorzystania starych druków recept).

Zmiany dotyczą również odpowiedzialności za nieprawidłowości w ordynowaniu leków refundowanych. Opierać się ona będzie na przepisach Prawa farmaceutycznego, a nie na umowie.

Ponosił ją będzie lekarz za wystawienie recepty, gdy pozbawiono go tego prawa, ordynację bez uzasadnienia względami medycznymi czy niezgodną z uprawnieniami pacjenta, a także niezgodną ze wskazaniami w obwieszczeniach. Względami tymi lekarze muszą się kierować, ordynując leki refundowane pod rygorem zwrotu kwoty refundacji.

Muszą się również poddać kontroli NFZ. Uniemożliwienie czynności kontrolnych czy niewykonanie zaleceń pokontrolnych grozić będzie karą pieniężną stanowiącą równowartość (lub do równowartości) refundacji za okres kontrolowany, nadkładaną i ściąganą w trybie administracyjnym.

Zmiany wprowadzone ustawą obejmują również źródło regulacji treści recept. Teraz znajdować się ono będzie w ustawie Prawo farmaceutyczne, a ta określa nowe, drobne elementy, jakie muszą znaleźć się w treści recepty: numer telefonu do bezpośredniego kontaktu z osobą wystawiającą receptę oraz kod pocztowy właściwy dla miejsca zamieszkania pacjenta lub osoby wystawiającej receptę lub podmiotu, w którym wystawiono receptę, lub miejsca udzielania świadczenia zdrowotnego.

Zgodnie z komunikatem Ministra Zdrowia umieszczenie tych elementów na receptach przez lekarzy z podpisanymi umowami nie jest konieczne do czasu wydania nowego rozporządzenia receptowego na podstawie przepisów Prawa farmaceutycznego.

Należy też wspomnieć, że uprawnienie ordynowania leków (samodzielnego lub kontynuowania terapii zleconej przez lekarza) uzyskały pielęgniarki i położne posiadające odpowiednie kwalifikacje. Mają je pielęgniarki i położne posiadające wyższe wykształcenie drugiego lub pierwszego stopnia (w zależności od kategorii uprawnienia) oraz pielęgniarki i położne legitymujące się tytułem specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa.

Muszą one do tego ukończyć kurs specjalistyczny w zakresie realizacji tych uprawnień (chyba, że w trakcie studiów lub specjalizacji nabyły wiedzę objętą takim kursem). Uprawnienie to nie dotyczy leków zawierających substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe.

Do tego Minister Zdrowia określać ma wykaz substancji czynnych zawartych w lekach, wykaz środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, a także wykaz wyrobów medycznych, które mogą być przedmiotem ordynacji pielęgniarskiej. Zawiera go rozporządzenie z 20 października 2015 r. (Dz.U. 2015 r., poz. 1739).

Jarosław Klimek
Radca prawny OIL w Łodzi

Źródło: „Gazeta Lekarska” nr 2/2016

„Ignorantia iuris nocet” (łac. nieznajomość prawa szkodzi) – to jedna z podstawowych zasad prawa, pokrewna do „Ignorantia legis non excusat” (łac. nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem). Nawet jeśli nie interesuje cię prawo medyczne, warto regularnie śledzić dział Prawo w portalu „Gazety Lekarskiej”. Znajdziesz tu przydatne informacje o ważnych przepisach w ochronie zdrowia – zarówno już obowiązujących, jak i dopiero planowanych.