Spotkanie młodych lekarzy z ministrem zdrowia

4 lutego 2016 roku w siedzibie Ministerstwa Zdrowia w Warszawie odbyło się spotkanie przedstawicieli Komisji ds. Młodych Lekarzy Naczelnej Rady Lekarskiej z ministrem zdrowia Konstantym Radziwiłłem. Trwało niespełna dwie godziny.

W spotkaniu uczestniczył minister zdrowia Konstanty Radziwiłł, dyrektor Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wyższego Katarzyna Chmielewska oraz zespół pracowników resortu. Komisję ds. Młodych Lekarzy NIL reprezentowali kol. Filip Dąbrowski z Warszawy, kol. Marta Szadurska-Noga z Olsztyna, kol. Bartosz Urbański z Poznania oraz kol. Łukasz Szmygel z Gdańska.

Bezpośrednio przed spotkaniem mieliśmy możliwość poznać nową dyrektor Departamentu Nauki i Szkolnictwa wyższego oraz jej współpracowników. Już na wstępie pani dyrektor zadeklarowała chęć współpracy z członkami Komisji w kwestiach dotyczących szkolenia specjalizacyjnego, czy już wkrótce wprowadzanych systemów informatycznych.

Pierwszym omawianym z ministrem zdrowia tematem była przedstawiona przez kol. Filipa Dąbrowskiego propozycja umożliwienia składania egzaminu specjalizacyjnego w trakcie ostatniego roku trwania szkolenia specjalizacyjnego, a nie – jak do tej pory – dopiero po jego zakończeniu. Argumentem za zmianą jest niepotrzebne marnowanie potencjału lekarzy, dla których koniec szkolenia specjalizacyjnego często wiąże się z koniecznością oczekiwania kilku miesięcy na egzamin i przymusową przerwą w zatrudnieniu.

Proponowana zmiana, bez zwiększania wydatków, przyczyniłaby się do uefektywnienia systemu kształcenia. Minister wyraził swoją przychylność dla pomysłu, wskazując jednocześnie na możliwy konflikt takiego rozwiązania z przepisami unijnymi oraz na pewne kwestie organizacyjne, które jednak wydają się naszym zdaniem stosunkowo łatwe do rozwiązania. Sprawa ma znaleźć dalszy ciąg we współpracy z Departamentem Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Następnie kolega Łukasz Szmygel poruszył kwestię odbywania dyżurów medycznych i czasu pracy. Obecnie obowiązujące akty prawne są sprzeczne w tej materii; lekarze w trakcie specjalizacji powinni dyżurować w miejscach i na warunkach wskazanych w programie danej specjalizacji, jednocześnie zachowując czas pracy równy 37 godzinom i 55 minutom tygodniowo i 11-godzinny odpoczynek przed kolejnym dniem pracy. Wskutek tego dyżur powinien trwać maksymalnie 10 godzin i 5 minut.

Zgłosiliśmy propozycję ujednolicenia zasad odbywania tych dyżurów, urealnienie ilości godzin dyżurowych, a także ujednolicenie albo co najmniej określenie minimum dotyczącego wynagrodzenia za pracę na dyżurze. Problem dotyczy w zasadzie wszystkich ośrodków kształcących lekarzy. W dużych, „przeładowanych kadrą” placówkach, problemem jest odbycie wymaganej ilości dyżurów. W mniejszych szpitalach, gdzie nierzadko istnieje „niedobór pracowników”, liczba dyżurów sięga nawet do kilkunastu w miesiącu.

Minister nie jest zwolennikiem ujednolicenia zasad ze względu na specyfikę różnych dziedzin medycyny. Jednak, jak podkreślił, sprawą, którą chce się zająć resort jest ukrócenie niezgodnych z prawem działań podmiotów leczniczych, które są przez owe stosowane przy zatrudnianiu lekarzy.

Kolejnym omawianym problemem była kwestia reorganizacji przywróconego stażu podyplomowego. Kol. Marta Szadurska-Noga przedstawiła pomysł zmiany programu stażu: skrócenie czasu trwania niektórych staży cząstkowych, np. psychiatrii, włączenie niektórych, krótszych, szczegółowych do pokrewnych im (np. ortopedii) do stażu cząstkowego z dziedziny chirurgii itp.

Naszym zdaniem zwróciłoby to uwagę młodego lekarza-stażysty na wiedzę i umiejętności podstawowe, zaś pozostały czas proponujemy przeznaczyć na wybraną dowolnie przez stażystę dziedzinę wiedzy, co z kolei pozwoliłoby zapoznać się bliżej z pracą w wymarzonej specjalizacji i, co najważniejsze, dałoby czas młodemu lekarzowi na przemyślenie słuszności wyboru dziedziny medycyny.

Zaproponowaliśmy także rewizję procedur zalecanych do wykonania na stażu oraz znaczne zmniejszenie ilości miejsc w szpitalach klinicznych na rzecz tzw. ośrodków nieakademickich. Jak wynika z naszych obserwacji, obecna akredytacja jest często nieadekwatna to faktycznych możliwości poszczególnych jednostek. W dużych jednostkach często liczba stażystów sprawia, że staż podyplomowy jest nieefektywny i uczy głównie prac biurowych lub wręcz okres stażu jest de facto „płatnymi wakacjami”. W mniejszych ośrodkach, gdzie możliwości praktycznej nauki zawodu są zwykle większe, z różnych powodów brakuje chętnych do odbywania stażu podyplomowego.

Postulowaliśmy także o zwiększenie ilości szkoleń w formie e-learningu na wysokim poziomie (jednolitego dla całego kraju). Pan minister Konstanty Radziwiłł zgadzał się w kwestii konieczności zmian dotyczących przebiegu stażu. Jednak, jak zauważył, z punktu widzenia opieki zdrowotnej korzystniejsze byłoby zwiększenie i reorganizacja czasu przeznaczonego na staż z zakresu medycyny rodzinnej, ponieważ tam widzi największe braki kadrowe.

Prawdziwą rewolucją, którą szykuje ministerstwo ma być natomiast wprowadzenie czasowego pełnego PWZ dla lekarza na czas trwania stażu podyplomowego. Propozycja ta, według Komisji ds. Młodych Lekarzy, jest znakomita – mamy nadzieję, że spowoduje również „rewolucję” w podejściu i myśleniu młodych adeptów sztuki medycznej o okresie stażu podyplomowego. Już wkrótce do konsultacji zewnętrznych trafi przygotowywany przez resort zdrowia projekt ustawy m.in. przywracającej staż podyplomowy, a wkrótce potem projekt rozporządzenia szczegółowo określającego jak ma on wyglądać.

W rozmowie z panem ministrem nie mogło zabraknąć tematu ogólnopolskiego systemu naboru na specjalizację, która od dłuższego czasu jest postulowana przez Komisję ds. Młodych Lekarzy. Uważamy, że ujednolicone w całej Polsce zasady naboru na specjalizacje będą korzystne zarówno dla starających się o „rezydenturę”, jak i dla jednostek szkolących. Dotychczasowe zasady powodują, że wybór dalszej drogi rozwoju lekarza jest często podyktowany obawą przed brakiem jakiejkolwiek możliwości specjalizowania się niż faktycznymi zainteresowaniami. Nieprzejrzyste zasady i możliwość odbywania specjalizacji w różnych trybach sprawiają, że przy naborze występuje wiele nadużyć.

Komisja ds. Młodych Lekarzy jest zdania, że powinna być także możliwość zmiany specjalizacji, oczywiście w ograniczony sposób i na jasnych warunkach. Minister zdrowia bardzo przychylnie wyraził się o pomyśle systemu ogólnopolskiego naboru na specjalizacje. Spotkał on się także z pozytywną opinią dyrektor Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Ponadto minister wyraził swoją dezaprobatę dla odbywania specjalizacji za darmo w ramach wolontariatu. Jak podkreślił lekarz-specjalizant uczy się pracując, jak każdy inny lekarz, a pojawiające się ostatnio głosy na temat „odbywania studiów specjalizacyjnych na koszt państwa” określił jako bardzo krzywdzące dla środowiska lekarskiego. Należy tu z całą mocą zaznaczyć – minister kolejny raz deklarował, że jest przeciwnikiem odpracowywania studiów medycznych czy specjalizacji.

Omawiano również sprawę jakości kształcenia i kursów oferowanych przez CMKP. Komisja ds. Młodych Lekarzy jest zdania, że poprawy wymaga poziom merytoryczny wybranych kursów oraz większa dostępność nowoczesnych form kształcenia jak e-learnig.

Na koniec rozmowy członkowie Komisji ds. Młodych Lekarzy wyrazili wolę dalszej współpracy w omawianych kwestiach, szczególnie z Departamentem Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Poruszyliśmy także kwestię zwiększenia wynagrodzenia lekarzy rezydentów. Minister zdrowia w bieżącym roku nie widzi takiej możliwości, ale w kolejnych latach na plan pierwszy wysuwa potrzebę poprawy i regulacji wynagrodzenia nie tylko lekarzy specjalizantów, ale wszystkich lekarzy oraz innych pracowników opieki zdrowotnej.

Podsumowując możemy powiedzieć, że ogólne wrażenie rozmowy z ministrem było bardzo dobre. Była ona merytoryczna, bez „mydlenia oczu” i poklepywania po ramieniu. Minister przedstawiał także swoje pomysły na rozwiązanie problemów i wyzwań dotyczących młodych lekarzy oraz ogólną wizję koniecznych zmian w opiece zdrowotnej. Jak sądzimy pozwala nam to na ostrożny optymizm.

Łukasz Szmygel
Marta Szadurska-Noga
Filip Dąbrowski
Bartosz Urbański