Staż podyplomowy: PWZ na 5 lat?

Stanowisko NR 15/16/P-VII Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 18 marca 2016 r. w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw.

Foto: freeimages.com

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej po zapoznaniu się z projektem ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw, przekazanym przy piśmie pana Jarosława Pinkasa, Sekretarza Stanu w Ministerstwie Zdrowia z dnia 16 lutego 2016 r., znak NSK.0212.1.2016.ŁB, przedstawia następujące stanowisko:

Projekt ustawy ma na celu przede wszystkim zachowanie instytucji stażu podyplomowego, który na mocy ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty miał ulec likwidacji. Samorząd lekarski w pełni akceptuje przedstawiona przez Ministra Zdrowia propozycję utrzymania instytucji stażu podyplomowego uważając, że jest to niezbędny etapu w rozwoju zawodowym lekarzy i lekarzy dentystów.

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej przypomina, że samorząd lekarski od początku był przeciwny likwidowaniu stażu podyplomowego, a w ostatnim czasie – kierując się troską o pacjentów oraz osób kształcących się na uczelniach medycznych – nasilił apele do władz państwowych odpowiedzialnych za kształcenie lekarzy i lekarzy dentystów o wycofanie się z decyzji o likwidacji stażu podyplomowego.

Staż podyplomowy jest elementem niezbędnym do zapewnienia należytego poziomu kształcenia lekarzy oraz lekarzy dentystów i służy właściwemu przygotowaniu tych osób do samodzielnego wykonywania zawodu. Staż podyplomowy stanowi przy tym niezbędne uzupełnienie wiedzy i umiejętności praktycznych uzyskanych w trakcie studiów.

Samorząd lekarski, wyrażając zdecydowane poparcie dla głównego kierunku zmian przyjętych w projekcie ustawy, przedstawia poniżej kilka uwag szczegółowych do przedłożonego projektu:

1. Projektowany art. 5 ust. 7 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty wskazuje, że prawo wykonywania zawodu związane z realizacją stażu podyplomowego będzie przyznawane „na okres trwania i w celu odbycia stażu podyplomowego”. Przepis ten nie określa – jak czynił to dotychczasowy art. 5 ust. 7 ustawy – że prawo to ograniczone jest terminem 5 lat.

W ocenie Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej przepis powinien zostać dookreślony, ponieważ zaproponowany w projekcie ustawy zapis o przyznawaniu prawa wykonywania zawodu „na okres trwania stażu” może być odczytany albo jako przyznanie prawa wykonywania zawodu jedynie na przewidziany dla stażu okres 13 miesięcy – dla lekarzy czy 12 miesięcy – dla lekarzy dentystów, albo jako przyznanie go praktycznie bezterminowo, czyli na okres do faktycznego zakończenia stażu przez daną osobę.

Żadne z tych rozwiązań nie jest przy tym właściwe. Mając na uwadze brzmienie art. 14 pkt 3 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, który przewiduje, że prawo wykonywania zawodu lekarz traci z mocy prawa w razie upływu czasu, na jaki zostało przyznane, projektowany art. 5 ust. 7 ustawy powinien jednoznacznie określać, na jaki czas przyznano prawo wykonywania zawodu związane z realizacją stażu podyplomowego.

Biorąc pod uwagę, że staż podyplomowy może ulec przedłużeniu na skutek zajścia okoliczności przewidzianych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 26 września 2012 r. w sprawie stażu podyplomowego lekarza i lekarza dentysty, Prezydium postuluje, aby prawo wykonywania zawodu związane z realizacją stażu było przyznawane na okres do 5 lat. Taki zapis przesądzi, że prawo wykonywania zawodu lekarza i lekarza dentysty przyznane na czas trwania stażu nie wygasa automatycznie po upływie 13 miesięcy – dla lekarzy i 12 miesięcy – dla lekarzy dentystów, ale jednocześnie pozwoli stwierdzić wygaśnięcie prawa wykonywania zawodu, jeśli w ciągu 5 lat lekarz nie ukończył stażu podyplomowego.

2. Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej wskazuje, że proponowane ograniczenie czasu, na jaki przyznaje się prawo wykonywania zawodu, powinno dotyczyć także osób, o których mowa w art. 5 ust. 6 ustawy, a stosowna wzmianka o tym ograniczeniu powinna być zamieszczona także w nowelizowanym art. 5f ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty.

Przepis ten powinien wskazywać, że lekarzowi, który został skierowany do odbycia stażu adaptacyjnego albo testu umiejętności, o których mowa w art. 5c ust. 2, okręgowa rada przyznaje ograniczone prawo wykonywania zawodu na czas niezbędny do odbycia tego stażu albo odbycia testu umiejętności, nie dłuższy jednak niż 5 lat.

3. Prezydium wnosi o dokonanie zmiany obecnego art. 5 ust. 4 ustawy poprzez nadanie mu następującego brzmienia: „Osobie, która spełnia warunki określone w ust. 1 pkt 1, pkt 2 lit. a, b albo d, a także w pkt 3–5 oraz ust. 2, okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, jeżeli złożyła z wynikiem pozytywnym Lekarski Egzamin Końcowy lub Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Końcowy w języku polskim lub w języku, w jakim są prowadzone w polskich uczelniach medycznych studia na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym, jeżeli odbywa lub ukończyła studia w tym języku”.

Proponowana zmiana wynika z faktu, że art. 5 ustawy zawiera wykaz warunków, które trzeba spełnić przy ubieganiu się o przyznanie prawa wykonywania zawodu, a nie dokumentów, które powinny być przedstawione (te są wymienione w art. 6 ustawy). W związku z tym w art. 5 ust. 4 nie powinien się odnosić do świadectwa złożenia z wynikiem pozytywnym LEK czy LDEK, lecz do faktu złożenia LEK i LDEK z wynikiem pozytywnym.

4. W ocenie Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej doprecyzowania normatywnego wymaga tryb, w jakim lekarz posiadający prawo wykonywania zawodu przyznane w celu odbycia stażu podyplomowego nabywa po ukończeniu stażu „pełne” prawo wykonywania zawodu. W ocenie Prezydium po ukończeniu przez lekarza stażu podyplomowego i złożeniu z wynikiem pozytywnym LEK i LDEK konieczne jest ponowne podjęcie przez właściwą okręgową radę lekarską decyzji o przyznaniu prawa wykonywania zawodu lekarza po uprzedniej weryfikacji spełnienia przez lekarza wszystkich wymogów, w tym ukończenia stażu i pozytywnego wyniku LEK czy LDEK.

Problem ten nie występował, gdy wyróżniano ograniczone prawo wykonywania zawodu, ponieważ różniło się ono nazwą od prawa wykonywania zawodu przyznawanego po ukończeniu stażu. Jeśli natomiast i w czasie stażu, i po jego zakończeniu prawo wykonywania zawodu ma tę samą nazwę, kwestia weryfikacji przez okręgową radę lekarską warunków niezbędnych do nabycia prawa wykonywania zawodu po ukończeniu stażu powinna być wyraźnie przewidziana.

5. Zastrzeżenia samorządu lekarskiego budzi proponowane uchylenie art. 15 ust. 3c ustawy, w zakresie w jakim wskazuje, że lekarz stażysta nie jest uprawniony do wydawania opinii i orzeczeń lekarskich. Prezydium nie zgłasza natomiast zastrzeżeń wobec przewidywanego w projekcie ustawy upoważnienia lekarza w czasie stażu podyplomowego do wystawiania recept.

6. Prezydium proponuje ponadto, aby w toku prac legislacyjnych nad projektem ustawy uwzględniono propozycje przedstawione w uchwale Naczelnej Rady Lekarskiej nr 5/09/V z dnia 13 lutego 2009 r. w sprawie przyjęcia projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty w części dotyczącej doskonalenia zawodowego. Uchwała nr 5/09/V Naczelnej Rady Lekarskiej zawiera szczegółowy, opracowany przez grono ekspertów, projekt regulacji prawnej dotyczącej zasad odbywania stażu podyplomowego, a samorząd lekarski podtrzymuje zgłaszane wówczas propozycje.

7. Proponuje się również, aby do LEK i LDEK mogły przystępować dopiero osoby posiadające dyplom lekarza czy lekarza dentysty albo zaświadczenie potwierdzające ukończenie studiów na kierunku lekarskim czy lekarsko-dentystycznym.

8. Samorząd lekarski popiera zmiany dotyczące egzaminów z języka polskiego, w szczególności przewidzianą w projekcie art. 6 ust. 2a ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty możliwość wykazania znajomości języka polskiego także poprzez przedłożenie innego dokumentu niż zaświadczenie o złożeniu z wynikiem pozytywnym egzaminu organizowanego przez Naczelną Radę Lekarską.

Mając jednak na uwadze, że weryfikacja umiejętności językowych osób, które będą wykonywały w Polsce świadczenia zdrowotne jest kluczowa dla zapewnienia bezpieczeństwa osób leczonych, Prezydium postuluje, aby na przyszłej liście dokumentów potwierdzających znajomość języka polskiego znalazł się jedynie dokument potwierdzający złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu maturalnego w języku polskim

9. Prezydium wskazuje, że w art. 3 projektowanej ustawy wskazano nieprawidłową nazwę ustawy – powinno być ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty.

10. Za zasadne uznaje się opisane w uzasadnieniu do projektu ustawy rozwijanie i wspieranie systemu kształcenia w symulowanych warunkach klinicznych realizowanego w ramach nauczania na uczelniach medycznych. Prezydium zgłasza jednak wątpliwości, czy w dniu wejścia w życie ustawy uczelnie wyższe prowadzące kształcenie w kierunku lekarskim i lekarsko-dentystycznym będą wystarczająco dobrze przygotowane do realizowania praktycznego nauczania zawodu w oparciu o symulowane warunki kliniczne, o których mowa w art. 5 ust. 9.

11. Prezydium zwraca uwagę, że uchwalenie przepisów projektowanej ustawy, w szczególności w zakresie likwidacji ograniczonego prawa wykonywania zawodu lekarza, będzie się wiązało z koniecznością przygotowania się organów samorządu zawodowego lekarzy do stosowania nowych przepisów.

W związku z tym proponowany w art. 8 ustawy termin jej wejścia w życie po upływie 14 dni od dania ogłoszenia Prezydium proponuje zastąpić terminem 1 stycznia 2017 r., z zastrzeżeniem art. 3 projektu ustawy, który powinien wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, co umożliwi zorganizowanie stażu podyplomowego w październiku 2016 roku.

„Ignorantia iuris nocet” (łac. nieznajomość prawa szkodzi) – to jedna z podstawowych zasad prawa, pokrewna do „Ignorantia legis non excusat” (łac. nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem). Nawet jeśli nie interesuje cię prawo medyczne, warto regularnie śledzić dział Prawo w portalu „Gazety Lekarskiej”. Znajdziesz tu przydatne informacje o ważnych przepisach w ochronie zdrowia – zarówno już obowiązujących, jak i dopiero planowanych.