Ubezpieczenie na wypadek utraty dochodu

Firmy ubezpieczeniowe coraz częściej oferują różne formy ubezpieczenia na wypadek utraty dochodu skierowane bezpośrednio do lekarzy wykonujących zawód w oparciu o umowy cywilnoprawne (kontrakty). Ubezpieczenia te cieszą się stosunkowo dużym zainteresowaniem, w związku z tym warto wiedzieć na co przede wszystkim zwrócić uwagę analizując dostępne oferty.

Foto: pixabay.com / CC0

Ogólne Warunki Ubezpieczenia i polisa

Przede wszystkim należy wskazać, że umowy ubezpieczenia zawierane są przez ubezpieczycieli na podstawie Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (dalej OWU) i to ich zapisy stanowią punkt wyjścia do analizy.

Polisa jest natomiast dokumentem potwierdzającym zawarcie umowy ubezpieczenia, który zawiera określenie m.in. ubezpieczyciela oraz ubezpieczonego, przedmiot i sumę ubezpieczenia, czas trwania i okres ubezpieczenia, wysokość składki.

Zakres ubezpieczenia

Analizując zapisy OWU sprawdźmy zakres ubezpieczenia, a zatem co obejmuje oferowana ochrona ubezpieczeniowa oraz jak szeroko została określona w naszej umowie. W przypadku ubezpieczeń na wypadek utraty dochodu najczęściej spotykana jest ochrona z tytułu czasowej/okresowej niezdolności do pracy.

Jednakże w ofertach ubezpieczycieli znajdziemy również ochronę rozciągniętą na inne zdarzenia ubezpieczeniowe, jak trwałą niezdolność do pracy, śmierć czy inwalidztwo. Ubezpieczyciele często oferują, w zależności od wariantu umowy, możliwość łączenia ochrony w przypadku zaistnienia więcej niż jednego z w/w zdarzeń.

Definicje zdarzenia ubezpieczeniowego

Jednakże zanim podejmiemy decyzję w przedmiocie wyboru wariantu umowy, sprawdźmy, co ubezpieczyciel rozumie pod w/w pojęciami. Wielość wyłączeń i zastrzeżeń przewidzianych w OWU może różnić się od intuicyjnie rozumianej przez nas definicji.

Tytułem przykładu, decydując się na ochronę ubezpieczeniową w związku z czasową niezdolności do pracy, zakładamy, że chodzi oczywiście o utratę przez nas zdolności do wykonywania zawodu medycznego określonego w polisie.

Jednakże niejednokrotnie definicje czasowej niezdolności do pracy zawarte w OWU postrzegają ją o wiele szerzej, a więc jako niezdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej, co oczywiście w perspektywie czyni znaczenie trudniejszym uzyskanie stosownych świadczeń ze strony ubezpieczyciela.

Sprawdźmy również z czego ma wynikać niezdolność do pracy. Najczęściej w OWU jest to choroba lub nieszczęśliwy wypadek. I w tej sytuacji należy się upewnić jak skonstruowana jest nasza umowa – czy oba zdarzenia skutkujące niezdolnością do pracy będą aktualizowały obowiązek ubezpieczyciela, czy też nasz wariant umowy ograniczony jest tylko do jednego z nich.

Większość umów ubezpieczenia wprowadza również okres przez jaki trwać ma niezdolność do pracy, aby ubezpieczyciel uznał ją za zdarzenie ubezpieczeniowe (jest to okres liczony w dniach, w miesiącach, a w skrajnych przypadkach nawet latach).

Wyłączenia odpowiedzialności

Standardowo umowy ubezpieczenia zwierają szereg wyłączeń odpowiedzialności ubezpieczyciela. Najczęściej ochrona ubezpieczeniowa zostaje wyłączona jeżeli zdarzenie ubezpieczeniowe powstało na skutek m.in. działań wojennych, samobójstwa, działania pod wpływem alkoholu, popełnienia przestępstwa, ciąży i porodu, wyczynowego lub zawodowego uprawiania sportu, zakażeniem wirusem HIV oraz WZW B/C.

Niektóre umowy dają jednak możliwość rozszerzenia ochrony ubezpieczeniowej o zakażenie wymienionymi wirusami, co może się okazać istotne z punktu widzenia osoby wykonując zawód medyczny. Zasadniczo wyłączona jest odpowiedzialność ubezpieczyciela za następstwa choroby lub nieszczęśliwego wypadku, które miały miejsce przed zawarciem umowy ubezpieczenia.

Warto również zwrócić uwagę na często wprowadzane do OWU ogólnie sformułowane klauzule wyłączające odpowiedzialność ubezpieczycieli w przypadku niedołożenia przez ubezpieczonego wszelkich starań o powrót do zdrowia, co tak naprawdę otwiera pole do szerokiej interpretacji zachowania ubezpieczonego i potencjalnie dowolnej odmowy wypłaty świadczenia.

Czas trwania odpowiedzialności

Należy również zwrócić uwagę na postanowienia OWU odnoszące się do okoliczności powodujących wygaśnięcie umowy ubezpieczenia oraz zakończenie odpowiedzialności ubezpieczeniowej. Nie budzi wątpliwości wygaśnięcie ochrony ubezpieczeniowej w związku z rozwiązaniem lub odstąpieniem od umowy.

Jednakże w szczególności istotne są postanowienia przewidujące górną granicę wieku ubezpieczonego, z którą wiąże się koniec odpowiedzialności ubezpieczyciela. Umowy przewidują w tym zakresie różne rozwiązania, jak np. osiągnięcie wieku emerytalnego, lub po prostu określonego w umowie roku życia.

Okres ubezpieczenia a okres odszkodowawczy

Kolejnym istotnym elementem umowy ubezpieczenia jest okres odszkodowawczy, zwany również okresem świadczeniowym, a zatem czas przez jaki ubezpieczyciel wypłaca świadczenie zgodnie z umową ubezpieczenia. W tym zakresie polisy różnią się diametralnie – niektóre przewidują wypłatę przez czas trwania niezdolności do pracy maksymalnie do 1 roku, inne liczą go w dniach do maksymalnie 365 dni, jeszcze inne rozszerzają ten okres nawet do 24 miesięcy.

Należy upewnić się, czy obowiązek wypłaty świadczeń przez ubezpieczyciela nie kończy się wraz z momentem ustania ochrony ubezpieczeniowej w sytuacjach określonych w OWU, np. w przypadku nie przedłużenia umowy na dalszy okres.

Czasami ubezpieczyciele jako datę graniczną wypłaty świadczeń przyjmują datę wypowiedzenia/rozwiązania umowy, pomimo tego, że zgodnie z umową zobowiązali się do wypłacania świadczeń przez określony czas trwania niezdolności do pracy, który w dacie rozwiązania/wypowiedzenia umowy jeszcze nie upłynął.

Suma ubezpieczenia

Suma ubezpieczenia służy do ustalenia wysokości świadczenia wypłacanego przez ubezpieczyciela zgodnie z umową, jak również jego maksymalnej wysokości. OWU określa zatem sposób ustalenia sumy ubezpieczenia, a najczęściej punktem odniesieniem jest osiągany przez ubezpieczonego przychód roczny/miesięczny, jako najbardziej miarodajny.

Warto jednakże sprawdzić w zapisach OWU przychód z jakiego okresu ubezpieczyciel bierze pod uwagę przy określaniu sumy ubezpieczenia, a zatem czy tylko z okresu trwania umowy ubezpieczenia, czy także za okres przed jej zawarciem. Czy ubezpieczyciel bierze pod uwagę wszystkie kontrakty, czy tylko jeden określany przez ubezpieczonego jako główne źródło dochodu osiąganego w tym okresie.

Odstąpienie i wypowiedzenie umowy ubezpieczenia

Kwestie odstąpienia i wypowiedzenia umowy ubezpieczenia regulowane są ustawowo, dlatego w większości OWU stanowią proste powtórzenie przepisów. I tak, jeżeli umowa ubezpieczenia zawarta jest na okres dłuższy niż 6 miesięcy, ubezpieczający ma prawo odstąpienia od umowy ubezpieczenia w terminie 30 dni, a w przypadku gdy ubezpieczający jest przedsiębiorcą – w terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy.

Odstąpienie od umowy ubezpieczenia nie zwalnia ubezpieczającego z obowiązku zapłacenia składki za okres, w jakim ubezpieczyciel udzielał ochrony ubezpieczeniowej. Ubezpieczający może wypowiedzieć umowę w każdym czasie z zachowaniem terminu określonego w umowie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia, a w razie jego braku – ze skutkiem natychmiastowym. Z kolei ubezpieczyciel może wypowiedzieć umowę ubezpieczenia na życie jedynie w wypadkach wskazanych w ustawie.

* * *

Porównanie ofert dostępnych na rynku, w tym rozważenie m.in. poruszonych powyżej elementów umów, mając przy tym na uwadze naszą indywidualną sytuację życiową oraz zawodową, może pomóc w wyborze najkorzystniejszej oferty.

Urszula Wójcikiewicz-Pociecha
Adwokat

„Ignorantia iuris nocet” (łac. nieznajomość prawa szkodzi) – to jedna z podstawowych zasad prawa, pokrewna do „Ignorantia legis non excusat” (łac. nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem). Nawet jeśli nie interesuje cię prawo medyczne, warto regularnie śledzić dział Prawo w portalu „Gazety Lekarskiej”. Znajdziesz tu przydatne informacje o ważnych przepisach w ochronie zdrowia – zarówno już obowiązujących, jak i dopiero planowanych.