Walka z korupcją w służbie zdrowia

W kwietniu przyjęto Rządowy Program Przeciwdziałania Korupcji na lata 2014-2019. Jego główny cel to zwalczanie tej patologii przez wzmocnienie prewencji i edukacji zarówno wśród społeczeństwa, jak i administracji publicznej. Niestety, zjawisko korupcji nie omija również placówek służby zdrowia.

Foto: CBA

Według rządowego programu, obszary najbardziej zagrożone korupcją w ochronie zdrowia to m.in.:

• dystrybucja środków publicznych przez wojewódzkie oddziały Narodowego Funduszu Zdrowia na kontraktację usług medycznych,
• refundacja leków,
• zamówienia na zakup sprzętu i aparatury medycznej.

Typowe przykłady

Jak podaje serwis antykorupcja.gov.pl, do najczęściej spotykanych działań o charakterze korupcyjnym należą:

• przekupstwo (łapownictwo),
• wykorzystywanie środków budżetowych i majątku publicznego do celów prywatnych lub osobistych korzyści,
• płatna protekcja,
• handel wpływami,
• nieprawidłowości dotyczące zamówień publicznych, kontraktów, koncesji czy decyzji sądów,
• uchylanie się przed obowiązkiem (np. podatkowym),
• świadome, niezgodne z prawem dysponowanie środkami z budżetu państwa i majątkiem, który stanowi dobro publiczne,
• faworyzowanie,
• nepotyzm, kumoterstwo.

Przeciwdziałanie, czyli jak pomaga internet

W naszym kraju coraz aktywniej próbuje przeciwdziałać się temu zjawisku. W 2006 roku, na mocy zarządzenia ministra zdrowia, powołano Zespół do spraw przeciwdziałania oszustwom i korupcji w ochronie zdrowia. Składa się on z przedstawicieli m.in. resortu zdrowia, Narodowego Funduszu Zdrowia, Biura Praw Pacjenta oraz Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

A co w tej sprawie robią szefowie placówek medycznych? Między innymi stawiają na informację. „Kierownictwo naszego Szpitala pragnie zwrócić uwagę społeczeństwa na problem korupcji, a także pokazywać sposoby jej zapobiegania i zwalczania” – czytamy w komunikacie adresowanym do pacjentów, opublikowanym niedawno na stronie internetowej Centralnego Szpitala Klinicznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Warszawie. Link do komunikatu pojawił się także na profilu szpitala na Facebooku.

„Jeżeli znaleźli się Państwo w sytuacji korupcyjnej możecie to zgłosić Policji lub do Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Bezpłatny alarmowy numer CBA czynny przez całą dobę: 800 808 808. Jeżeli zetknęli się Państwo z taką sytuacją w naszym Szpitalu prosimy o kontakt mailowy, telefoniczny lub osobisty z profesorem Markiem Durlikiem, Dyrektorem CSK MSW w Warszawie” – podaje strona internetowa tej placówki.

Warto przypomnieć, że nie podlega karze sprawca przestępstwa korupcyjnego, „jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte przez osobę pełniącą funkcję publiczną, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział” (art. 229 § 6 Kodeksu karnego).

Definicja – od ogółu do szczegółu

W rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708) korupcją jest czyn:

• „polegający na obiecywaniu, proponowaniu lub wręczaniu przez jakąkolwiek osobę, bezpośrednio lub pośrednio, jakichkolwiek nienależnych korzyści osobie pełniącej funkcję publiczną dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu jej funkcji”;
• „polegający na żądaniu lub przyjmowaniu przez osobę pełniącą funkcję publiczną bezpośrednio, lub pośrednio, jakichkolwiek nienależnych korzyści, dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, lub przyjmowaniu propozycji lub obietnicy takich korzyści, w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu jej funkcji”;
• „popełniany w toku działalności gospodarczej, obejmującej realizację zobowiązań względem władzy (instytucji) publicznej, polegający na obiecywaniu, proponowaniu lub wręczaniu, bezpośrednio lub pośrednio, osobie kierującej jednostką niezaliczaną do sektora finansów publicznych lub pracującej w jakimkolwiek charakterze na rzecz takiej jednostki, jakichkolwiek nienależnych korzyści, dla niej samej lub na rzecz jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za działanie lub zaniechanie działania, które narusza jej obowiązki i stanowi społecznie szkodliwe odwzajemnienie”;
• „popełniany w toku działalności gospodarczej obejmującej realizację zobowiązań względem władzy (instytucji) publicznej, polegający na żądaniu lub przyjmowaniu bezpośrednio lub pośrednio przez osobę kierującą jednostką niezaliczaną do sektora finansów publicznych lub pracującą w jakimkolwiek charakterze na rzecz takiej jednostki, jakichkolwiek nienależnych korzyści lub przyjmowaniu propozycji lub obietnicy takich korzyści dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za działanie lub zaniechanie działania, które narusza jej obowiązki i stanowi społecznie szkodliwe odwzajemnienie”.