Wykonywanie zawodu lekarza. Jaka jest generalna zasada?

Prace samorządu lekarskiego związane z uporządkowaniem kwestii medycyny estetycznej spotęgowały pytania o zakres świadczeń możliwych do udzielania przez lekarzy.

Jedno z ostatnich tego typu pytań dotyczyło np. możliwości wykonywania przez lekarza okulistę zabiegów z zakresu chirurgii plastycznej w obrębie powiek – plastyki powiek górnych. Warto zatem przypomnieć zasadnicze kwestie dotyczące wykonywania zawodu lekarza.

Generalną zasadą jest, że lekarz może wykonywać bez ograniczeń czynności zawodowe, ale nie powinien wykraczać poza swoje umiejętności zawodowe. Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami.

Po uzyskaniu uprawnień zawodowych, lekarz może dalej kształcić się w drodze odbywania specjalizacji lekarskiej i uzyskując tytuł specjalisty w danej dziedzinie medycyny, może też zdobywać konkretne umiejętności w drodze szkoleń i kursów. Zgodnie z art. 4 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty¹, „lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością”.

Lekarz może zatem sam określić zakres udzielanych przez siebie świadczeń zdrowotnych, który nie musi być w każdym przypadku podparty posiadaną przez lekarza specjalizacją lekarską. Mechanizmem, który służy zapobieganiu wykonywaniu przez lekarza świadczeń, do których nie ma on umiejętności, jest art. 10 Kodeksu Etyki Lekarskiej, zgodnie z którym „lekarz nie powinien wykraczać poza swoje umiejętności zawodowe przy wykonywaniu czynności diagnostycznych, zapobiegawczych, leczniczych i orzeczniczych”. Postanowienie KEL odwołuje się do umiejętności lekarza, a nie do posiadanych przez niego specjalizacji.

Zatem, co do zasady, lekarz posiadający pełne PWZ może wykonywać wszystkie te zabiegi, co do których nabył odpowiednie umiejętności. Gdyby natomiast doszło do naruszenia zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza, lekarz podlega m.in. odpowiedzialności zawodowej, zgodnie z art.53 ustawy o izbach lekarskich².

Beata Wierzchowska, radca prawny NIL

Przypisy:

1. Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2021 poz. 790).
2. Ustawa z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich (Dz. U. z 2019 r. poz. 965 z późn. zm.).