Zadania lekarza, pielęgniarki i położnej w POZ

Stanowisko Nr 17/15/P-VII Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 10 kwietnia 2015 r. w sprawie projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie zakresu zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej i położnej podstawowej opieki zdrowotnej.

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej po rozpatrzeniu projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie zakresu zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej i położnej podstawowej opieki zdrowotnej, zgłasza następujące uwagi do przedstawionego projektu rozporządzenia:

Wątpliwości budzi celowość wydawania projektowanego rozporządzenia, ponieważ zakres zadań lekarza, pielęgniarki i położnej POZ reguluje w sposób wystarczający rozporządzenie z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz.U.2013.1248 z późn. zm.).

Obowiązujące rozporządzenie z dnia 20 października 2005 r. w sprawie zakresu zadań lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej (Dz.U.2005.214.1816) wydane zostało w okresie poprzedzającym wprowadzenie rozporządzeń w sprawie świadczeń gwarantowanych. Obecnie, wobec określenia zakresu świadczeń przysługujących ubezpieczonemu i sposobu ich realizacji w tzw. rozporządzeniach koszykowych, utrzymywanie aktu prawnego stanowiącego równoległe i nie przystające do katalogu świadczeń gwarantowanych źródło prawa jest bezcelowe.

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej stwierdza, iż treść projektu wykracza poza delegację ustawową zwartą w art. 55 ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r., Nr 164, poz.1027 z późn. zm.), która upoważnia Ministra Zdrowia do określenia zakresu zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej i położnej podstawowej opieki zdrowotnej, uwzględniając konieczność zapewnienia kompleksowości udzielanych świadczeń oraz dobro pacjenta.

Projektowane rozporządzenie określa w znacznej części zadania świadczeniodawcy jako organizatora świadczeń, przypisując je błędnie lekarzowi, pielęgniarce i położnej.

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej podkreśla ponadto, że zasady postępowania terapeutycznego lekarza winny wynikać z wiedzy medycznej oraz zaleceń odpowiednich towarzystw naukowych, nie zaś być regulowane w drodze rozporządzenia.

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej zwraca również uwagę, że wprowadzanie nowych obowiązków dla lekarza POZ wiąże się z zwiększonym nakładem pracy oraz większymi kosztami ich realizacji. Projektodawca nie wziął pod uwagę, że obecnie lekarze POZ mają pod opieką zbyt dużą liczbę pacjentów, co często uczyni niemożliwym realizację zadań z zakresu profilaktyki.

Ponadto wejście w życie projektowanego rozporządzenia wpłynie na zasady organizacji podstawowej opieki zdrowotnej i koszty jej funkcjonowania, co wymaga renegocjacji kontraktów z organizatorami tych świadczeń bądź odroczenie jego wejścia w życie do rozpoczęcia nowego okresu obowiązywania umów. Prezydium sprzeciwia się określania podopiecznych i pacjentów lekarza POZ świadczeniobiorcami.

Prezydium popiera przypisanie lekarzowi roli koordynatora POZ, jednak jednocześnie stwierdza, że wobec obowiązywania zasady odrębnego wyboru pielęgniarki i położnej POZ, a w konsekwencji niejednokrotnie praktykowania przez te osoby w konkurencyjnych podmiotach leczniczych, jest to zadanie często pozbawione możliwości realizacji.

Uwagi szczegółowe

1. W załączniku nr 1:

1) należy usunąć ust. 2 jako wykraczający poza delegację ustawową oraz nie znajdujący oparcia w ustawie oraz rozporządzeniu w sprawie świadczeń gwarantowanych POZ; ponadto nie jest jasne na czym miałaby polegać współpraca lekarza z dyrektorem szkoły lub placówki oświatowej lub opiekuńczej, do której uczęszcza podopieczny; wątpliwości budzi, czy realizacja tego zadania nie będzie zagrażała zachowaniu tajemnicy lekarskiej;

2) w ust. 4:

a) pkt 2 – należy doprecyzować na czym miałoby polegać koordynowanie przez lekarza POZ wykonywania szczepień oraz wyposażyć takiego lekarza w odpowiednie ku temu instrumenty prawne; nadto wskazać należy na brak właściwych uregulowań dotyczących szczepień zalecanych, w szczególności zaś określić w sposób jednoznaczny zasady finansowania tych szczepień,

b) pkt 4:

– niecelowe jest określanie szczegółowego i nadmiernie rozbudowanego katalogu badań profilaktycznych, w tym przesiewowych, biorąc pod uwagę, że i tak jest to katalog niepełny (nie przewiduje się tutaj np. profilaktyki schorzeń psychicznych),

– wymóg przeprowadzenia wywiadu w kierunku obciążenia występowaniem nowotworów podobnie jak coroczne badanie per rectum należy uznać za sprzeczne z pozostałym zakresem zadań i istotą podstawowej opieki zdrowotnej. Ponadto zalecenie corocznego badania per rectum jest nieuzasadnione, ponieważ nie występuje w polskich ani światowych standardach postępowania w profilaktyce raka jelita grubego.

2. Do załącznika nr 2 – przypisanie pielęgniarce POZ obowiązku planowania opieki nad rodziną pozostaje w sprzeczności z treścią art. 28 ust. 1b ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, który daje każdej osobie prawo do odrębnego wyboru pielęgniarki POZ.