Zdarzenia niepożądane: pacjenci także chcą zmian

Rada Organizacji Pacjentów przy ministrze zdrowia poparła postulaty Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej oraz Prezydium Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych zawarte w niedawnym stanowisku w sprawie zmiany zasad odpowiedzialności personelu medycznego.

Naczelna Izba Lekarska (NIL) w komunikacie przypomina, że samorządy zawodowe – lekarzy oraz pielęgniarek i położnych – domagają się zmiany modelu odpowiedzialności medyków za zdarzenia niepożądane.

W połowie lutego 2024 r. we wspólnym stanowisku wskazały, że system ochrony zdrowia w Polsce jest oparty na poszukiwaniu winnych i ich karaniu, co nie służy poprawie jakości opieki nad pacjentem. W ich ocenie jest to nie tylko szkodliwe dla relacji pacjent-medyk, ale także nie sprzyja rozwojowi i kształceniu kadry medycznej, szczególnie w tzw. obszarach pozwogennych. Skupianie się na winie jednostek nie przyczynia się ponadto do zapobiegania podobnym zdarzeniom w przyszłości.

„Zmiana podejścia do sytuacji, w których procedury medyczne zakończyły się niepowodzeniem, powinna polegać na zdjęciu z pracowników ochrony zdrowia ryzyka odpowiedzialności karnej za czyny nieumyślne. Jest to kluczowe, aby mogli skupić się na udzielaniu skutecznej pomocy pacjentom. Samorządy wzywają również do wprowadzenia mechanizmów umożliwiających pacjentom uzyskanie rekompensaty za ewentualne szkody w sposób efektywny, szybki i pozasądowy” – przypomina NIL.

Zmiana podejścia do zdarzeń niepożądanych

Fragmenty stanowiska Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej i Prezydium Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych z 14 lutego 2024 r. w sprawie zmiany zasad odpowiedzialności personelu medycznego:

• Zmiana podejścia do zdarzeń niepożądanych jest niezbędna dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej w Polsce i w żadnym stopniu nie przyczyni się do obniżenia standardów opieki medycznej, a wręcz przeciwnie – powinna zapewnić poprawę jej funkcjonowania.
• Przyjęto całkowicie błędne założenie, że strach przed odpowiedzialnością karną jest metodą na budowanie jakości w opiece medycznej, tymczasem presja na karanie personelu medycznego prowadzi do braku kadry w specjalnościach, w których występuje ryzyko niepowodzenia leczniczego, tym samym zmniejszenia dostępności usług medycznych.
• Zapadające w indywidualnych sprawach orzeczenia sądowe nie pozwalają na systemową ocenę czynników sprzyjających występowaniu niepowodzenia leczniczego.
• System opieki zdrowotnej w Polsce powoli zbliża się do momentu, w którym ważniejsze stanie się bezpieczeństwo prawne leczącego, niż dobro leczonego, a w placówkach medycznych podejmowane będą działania nieryzykowne dla personelu medycznego, niekoniecznie zaś najskuteczniejsze dla pacjenta.
• Należy zdjąć z osób wykonujących zawody medyczne ryzyko odpowiedzialności karnej za czyny nieumyślne wynikające z udzielania świadczeń zdrowotnych. Pacjentowi należy zapewnić natomiast mechanizmy pozwalające na efektywne, szybkie i pozasądowe uzyskanie odpowiedniej rekompensaty za poniesione szkody.