Chaos pojęć: błąd medyczny a zdarzenie medyczne

W literaturze, a tym bardziej w dyskusjach, często używa się takich terminów jak: „błąd medyczny”, „błąd w sztuce medycznej”, „błąd wiedzy medycznej”, „błąd lekarski”, „błąd w sztuce lekarskiej”, a czasami pojawia się także pojęcie „błędu leczniczego”.

Foto: pixabay.com

Żaden z nich to nie tamo samo co „zdarzenie niepożądane”.

W ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta występuje termin „zdarzenie medyczne”, gdy dochodzi do zakażenia pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pacjenta albo śmierci pacjenta, będącego następstwem niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną: diagnozy (jeżeli spowodowała ona niewłaściwe leczenie albo opóźniła właściwe leczenie, przyczyniając się do rozwoju choroby), leczenia (w tym wykonania zabiegu operacyjnego), zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego.

– W naszym kraju mamy do czynienia z kompletnym pomieszaniem pojęć. Wojewódzkie komisje ds. orzekania o zdarzeniach medycznych w rzeczywistości zajmują się błędami medycznymi, a nie zdarzeniami. Wśród niepożądanych zdarzeń medycznych są m.in. upadki pacjentów z łóżek – mówi dr Krzysztof Kordel z Zakładu Medycyny Sądowej UM w Poznaniu. Istnieje zasadnicza różnica między zdarzeniami niepożądanymi a błędami medycznymi. – Te pierwsze, czasami nawet bardzo brzemienne w skutkach, występują, pomimo że wszyscy działają prawidłowo w ramach oczekiwanego standardu. O błędzie można mówić wtedy, gdy czyjeś postępowanie nie spełnia ustalonych kryteriów, ale można to orzec dopiero po przeanalizowaniu całej sytuacji – tłumaczy prof. Romuald Krajewski z Centrum Onkologii – Instytutu w Warszawie.

To, czym jest błąd medyczny, można wyprowadzić z art. 4 ustawy i zawodach lekarza i lekarza dentysty, w którym opisane są powinności lekarza. – Ma on leczyć zgodnie z aktualną wiedzą medyczną, dostępnymi mu metodami, zgodnie z zasadami etyki lekarskiej i z należytą starannością – mówi dr Krzysztof Kordel. Wyróżnia się pięć podstawowych błędów medycznych: diagnostyczny, leczniczy, zwany też terapeutycznym (chodzi o szeroko rozumiane niewłaściwe leczenie), techniczny (tzn. manualny, np. nieprawidłowo wykonana procedura), organizacyjny oraz orzeczniczy. – Niektórzy mówią też o błędzie decyzyjnym, kiedy lekarz decyduje o niehospitalizowaniu pacjenta – dodaje.

Mariusz Tomczak