Elektroniczne wybory – jak to działa (wideo)

Samorząd lekarzy i lekarzy dentystów jest pierwszym, który wprowadza nowoczesną formę głosowania w systemie elektronicznym. Co trzeba wiedzieć przed przystąpieniem do wyborów?

Uruchomienie e-głosowania to realizacja jednego z najważniejszych postulatów tej kadencji władz samorządu lekarzy i lekarzy dentystów. Cel jest oczywisty – zwiększenie frekwencji i zachęcenie do aktywnego udziału w samorządzie młodszego pokolenia.

Łatwość udziału w wyborach – wystarczy do tego komputer albo smartfon z przeglądarką internetową – znosi istotną barierę dostępu do aktywności w samorządzie: lekarze nie będą mogli tłumaczyć się brakiem czasu lub nieznajomością kandydatów. Pod tym względem najbliższe wybory mogą przynieść prawdziwą rewolucję.

Decyzja o przygotowaniu wyborów elektronicznych zapadła na Krajowym Zjeździe Lekarzy w maju 2022 r. w Warszawie. Krajowa Komisja Wyborcza (KKW) przygotowała regulamin takich wyborów, który został przyjęty dwa lata później przez Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Lekarzy w Łodzi. Dopiero wówczas mogły ruszyć prace nad techniczną stroną przedsięwzięcia.

Oprogramowanie przygotowane na zlecenie Naczelnej Izby Lekarskiej zostało zaakceptowane (formalnie: certyfikowane) 17 maja 2025 r. przez KKW. – Komisja dopuściła system głosowania do obrotu i nie musimy przedłużać kalendarza wyborczego. Wybory odbędą się w uzgodnionym terminie i zgodnie z regulaminem przyjętym przez Krajowy Zjazd Lekarzy – podkreślił dr n. med. Jacek Kotuła, przewodniczący Krajowej Komisji Wyborczej IX kadencji.

– Wybory elektroniczne do izb były jednym z postulatów, z którymi szedłem do wyborów. Mimo że na każdym etapie napotykaliśmy trudności, łącznie z próbami podważania przez niektórych działaczy kolejnych etapów prac, Komisja Wyborcza w drodze uchwały certyfikowała program, co oznacza, że został on dopuszczony do użytkowania – komentował wówczas Łukasz Jankowski, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej. I dodawał: – Mam nadzieję, że wybory elektroniczne przełożą się na zwiększoną frekwencję wyborczą.

Ostatnim krokiem, już po certyfikacji systemu, było podłączenie do Krajowego Węzła Identyfikacji Elektronicznej, czyli systemu weryfikacji tożsamości umożliwiającego logowanie się do usług publicznych online. Z tego rozwiązania korzystają m.in. elektroniczne usługi ZUS, ePUAP, CEiDG oraz Internetowe Konto Pacjenta.

– Najtrudniejszy zadaniem było doprecyzowanie wymagań i potrzeb samorządu oraz realizacja regulaminu wyborczego. Wyzwaniem było również przewidzenie wszelkich możliwych scenariuszy i wprowadzenie poprawek w oryginalnym projekcie – mówi Krzysztof Napora, kierownik działu IT odpowiedzialny za techniczne wdrożenie e-wyborów.

I dodaje: – Wymagało to od nas dużej dyscypliny i ścisłej współpracy z okręgowymi izbami lekarskimi. To dało fantastyczny efekt. Mamy pierwszy system e-wyborczy w samorządzie zawodowym w Polsce. Kluczowe były prace prowadzone z COI, koncentrujące się na podłączeniu do Węzła Krajowego po to, aby każdy lekarz, który potrafi wystawić e-receptę w systemie gabinet.gov.pl, mógł również bez problemu zalogować się do naszej aplikacji i wziąć udział w e-wyborach.

Szczegółowe instrukcje postępowania z systemem głosowania elektronicznego (zarówno dla administratorów, jak i użytkowników) oraz filmy poglądowe znajdują się na stronie NIL (Dla lekarzy – Wybory elektroniczne do organów izb lekarskich). Oto najważniejsze informacje.

Jak się zalogować?

Logowanie do systemu odbywa się z poziomu przeglądarki internetowej na dowolnym urządzeniu. System operacyjny nie ma znaczenia (może to być Windows, macOS, Linux czy systemy dla urządzeń mobilnych), a zalecane przeglądarki to najpopularniejsze Chrome, Safari i Edge. Należy w pole adresu wpisać https://wybory.miasto.nil.org.pl/login, gdzie miasto to nazwa miejscowości odpowiedniej dla okręgowej izby lekarskiej, w której zarejestrowany jest lekarz.

Jest też prostszy sposób – na stronie NIL w zakładce „Dla lekarzy” można wybrać link dotyczący wyborów, który przeniesie na stronę z listą wszystkich okręgowych izb. Samo logowanie do systemu odbywa się za pośrednictwem wspomnianego wcześniej Węzła Krajowego z wykorzystaniem profilu zaufanego, bankowości elektronicznej lub e-dowodu osobistego. Alternatywny sposób logowania (bardziej tradycyjny) wymaga numeru PWZ oraz hasła otrzymanego w sekretariacie okręgowej izby lekarskiej lub wygenerowanego przez aplikację mObywatel.

Jak zgłaszać kandydatów?

Po zalogowaniu lekarze i lekarze dentyści mają dostęp do informacji o statusie procesu wyborczego, przypisanym rejonie (można go zmienić w czasie przewidzianym w regulaminie) oraz mechanizmie składania wniosków i zgłoszeń, który służy również do zgłaszania kandydatów na delegatów.

Lekarz zgłaszający swoją kandydaturę musi zaakceptować zgody formalne niezbędne do przeprowadzenia procesu wyborczego oraz wpisać swój numer PWZ. Po zgłoszeniu kandydatury do administratora w okręgowej izbie, w systemie wyborów elektronicznych można również śledzić status wniosku.

Jak głosować?

Wreszcie najważniejsze – głosowanie. System umożliwi oddanie głosu dopiero w chwili startu wyborów w rejonie, do którego przypisany jest lekarz. Odpowiednia opcja pojawia się zatem dopiero w chwili, gdy odpowiednia okręgowa komisja wyborcza formalnie rozpocznie głosowanie.

Na ekranie pojawi się lista kandydatów oraz informacja, na ile osób można oddać głos. Po zaznaczeniu kandydatów (służy do tego pole wyboru po prawej stronie nazwiska kandydata) należy kliknąć w przycisk Zagłosuj. System wyświetli jeszcze listę osób, na które zamierzamy oddać głos i poprosi o potwierdzenie. W tym momencie można wrócić do listy i wybrać innych kandydatów. Naciśnięcie na tym etapie Zagłosuj jest jednak nieodwracalne – jest odpowiednikiem wrzucenia głosu do urny wyborczej.

Piotr Kościelniak

Źródło: „Gazeta Lekarska” nr 7-8/2025