Jak stosować w praktyce leczenie bólu?

24 lutego Sejm przyjął nowelizację ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Do tej pory zapis ustawy gwarantował prawo do łagodzenia bólu tylko chorym w stanie terminalnym. Przepisy stanowią podstawę prawną, gwarantującą opiekę przeciwbólową wszystkim chorym, którym towarzyszy ból i cierpienie, niezależnie od rodzaju i stadium choroby.

W ramach obecnego zapisu: „każdy pacjent ma prawo do leczenia bólu. Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych jest zobowiązany podejmować działania polegające na określeniu stopnia natężenia bólu, leczeniu bólu oraz monitorowaniu skuteczności tego leczenia”.

O te zmiany zabiegały od lat organizacje pacjenckie Koalicja na rzecz Walki z Bólem, Fundacja Wygrajmy Zdrowie, Fundacja Eksperci dla Zdrowia we współpracy z Polskim Towarzystwem Badania Bólu. Organizacje pacjenckie i towarzystwa naukowe oceniają nowelizację ustawy jako kluczowy krok na drodze do poprawy leczenia bólu w Polsce.

Po wejściu ustawy w życie, leczenie bólu powinno być codzienną praktyką wszystkich podmiotów leczniczych w całym kraju.

Aby tak się stało eksperci z Polskiego Towarzystwa Badania Bólu uznają konieczność przyjęcia dokumentu regulującego sposób wykonywania ustawy w zakresie leczenia bólu. Proponowany projekt został opracowany w formie Standardów organizacyjnych opieki zdrowotnej związanej z rozpoznaniem, leczeniem i monitorowaniem bólu.

Dokument ma na celu stworzenie ramowych podstaw organizacji postępowania medycznego w trakcie udzielania świadczeń opieki zdrowotnej. Określa jednolite standardy niezbędnych czynności medycznych danego podmiotu leczniczego: poradni POZ, poradni specjalistycznej, szpitala oraz medycznych czynności ratunkowych, zgodnie z wymaganiami aktualnej wiedzy medycznej.

Pacjent cierpiący z powodu bólu, zgodnie z zapisem w ustawie otrzyma pomoc od lekarza każdej specjalności. Chory z bólem przewlekłym pierwszą pomoc w tym zakresie powinien dostać od lekarza POZ. Narzędziem pomocniczym stosowanym w wywiadzie z pacjentem będzie „Karta podstawowej oceny nasilenia bólu”.

Stosowanie tej karty pozwoli na wdrożenia skutecznej terapii przeciwbólowej, monitorowanie skuteczności leczenia bólu, modyfikację leczenia w przypadku działań niepożądanych.

Na tej podstawie lekarz będzie mógł ocenić również stopień satysfakcji pacjenta z leczenia przeciwbólowego. W przypadku wyczerpania możliwości diagnostycznych i terapeutycznych lekarz POZ skieruje pacjenta do Poradni Leczenia Bólu.

W zaproponowanych Standardach zdefiniowana jest również organizacja postępowania diagnostycznego i leczniczego w ramach świadczeń szpitalnych i medycznych czynności ratunkowych. Eksperci podkreślają, że każdy szpital powinien podlegać obowiązkowi certyfikacji spełnienia wymogów opieki zdrowotnej w zakresie rozpoznania, leczenia i monitorowania bólu.

Dla pacjentów ze szczególnie trudnym do leczenia bólem eksperci rekomendują organizację 4 ośrodków wielodyscyplinarnych – Poradni Leczenia Bólu w każdym województwie oraz 4-5 ośrodków klinicznych w Polsce z możliwością prowadzenia szczegółowej diagnostyki i leczenia specjalistycznego z zastosowaniem interwencyjnych technik inwazyjnych.

Przypominają również o zapewnieniu kadry specjalistów w zakresie medycyny bólu.

Propozycje Standardów organizacyjnych regulują jednolity dostęp wszystkich pacjentów do świadczeń medycznych związanych z mierzeniem stopnia natężenia bólu, leczeniem bólu oraz monitorowaniem skuteczności tego leczenia. Zatwierdzenie tych Standardów w formie rozporządzenia Ministra Zdrowia zagwarantuje realizację postanowień ustawy w praktyce codziennej.

Projekt rozporządzenia został przedstawiony we wtorek na konferencji prasowej pt.: „Jak wdrożyć w praktyce zapis ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta w obszarze leczenia bólu”. W spotkaniu udział wzięli m.in. podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Marek Tombarkiewicz, dr Jarosław Woroń z Kliniki Intensywnej Terapii Interdyscyplinarnej CM UJ w Krakowie, Magdalena Obrębska z Fundacji Eksperci dla Zdrowia oraz Szymon Chrostowski – pomysłodawca Koalicji na Rzecz Walki z Bólem „Wygrajmy z Bólem” i organizator kampanii „Nie ból się! Bądź wolny od bólu!”.