Potajemne nagrywanie wizyty. Relacja pacjent-lekarz

Jak ma zachować się lekarz, gdy zorientuje się, że jest potajemnie nagrywany przez pacjenta?

W środowisku medycznym wiele kontrowersji wzbudza potajemne nagrywanie wizyt przez pacjentów. Wielu medyków uważa, że godzi to w tajemnicę lekarską i podważa wzajemne zaufanie.

Mimo to takie zachowanie jest coraz częstsze. Z danych opublikowanych w jednym z badań przeprowadzonych na zlecenie Dartmouth Institute for Health Policy and Clinical Practice wynika, że do nagrywania wizyt przyznaje się co dziesiąty pacjent¹.

Brak zaufania

Na taką sytuację wpływa wiele czynników, wśród których trzy są najbardziej oczywiste. Po pierwsze, nagrywanie jest proste, ponieważ każdy smartfon jest wyposażony w funkcję dyktafonu.

Po drugie, powszechne jest przekonanie pacjentów o popełnianiu przez lekarzy błędów medycznych, co powoduje, że poszukuje się dowodów „na wszelki wypadek” (z badań CEBOS wynika, że 33 proc. polskich pacjentów uważa, iż padło ofiarą błędu medycznego²). Po trzecie, niektórzy prawnicy zajmujący się dochodzeniem roszczeń od podmiotów leczniczych i lekarzy zachęcają do nagrywania, widząc w tym jedną z przewag procesowych lub rozwiązanie problemów organizacyjnych.

Na jednym z blogów znalazłem taki oto wpis: „W polskiej służbie zdrowia zdarzają się sytuacje, w których zachowanie personelu medycznego aż się prosi o nagrania. Użycie tych nagrań w sądzie będzie miało szczególne znaczenie, gdy lekarz, będący bohaterem agrania twierdzi, że nie pamięta nagranych wydarzeń lub zwyczajnie kłamie”³ albo: „Jakie jest – nomen omen – lekarstwo na «znikającą» dokumentację z teleporady? Pozostaje tylko udokumentowanie przez pacjenta teleporady, poprzez jej nagranie”⁴.

Zgodne z prawem

Nie ulega wątpliwości, że zdarzają się pacjenci, którzy nagrywają przebieg wizyty lekarskiej. Trzeba podkreślić, że działają zgodnie z prawem – nagrywanie rozmów czy wydarzeń, w których się uczestniczy, nie jest zabronione przez prawo⁵. W związku z tym w orzecznictwie coraz częściej formułowany jest pogląd, że: „Istnieje możliwość skorzystania w procesie sądowym z dowodu z nagrań, nawet jeżeli nagrań tych dokonano bez wiedzy i zgody jednego z rozmówców”⁶.

Jak się zachować?

W sytuacji, gdy lekarz zauważy, że jest potajemnie nagrywany, ma różne możliwości reakcji. Wielu lekarzy złości się, żąda wyłączenia nagrywania albo odmawia kontynuowania wizyty. W moim przekonaniu każde z takich zachowań jest nieprawidłowe, ponieważ może zostać interpretowane jako chęć ukrycia czegoś. Jako dość oczywiste jawi się w takiej sytuacji pytanie, czego obawia się lekarz, skoro nie chce zgodzić się na nagrywanie wizyty.

Czy taką sytuację można przekuć na korzyść lekarza? Oczywiście, że tak. W moim przekonaniu istnieją trzy podstawowe kwestie, o których powinien pamiętać lekarz. W pierwszej kolejności lekarz powinien zachęcić pacjenta do jawnego nagrywania z uwagi na to, że nie ma nic do ukrycia: „Proszę się nie krępować i nagrywać, ja nie mam nic do ukrycia”. Już samo takie stwierdzenie prowadzi do zwiększenia zaufania do lekarza (a często skłania pacjenta nawet do wyłączenia nagrywania; zapobiega też nagrywaniu w przyszłości).

W drugiej kolejności lekarz powinien odnotować w dokumentacji medycznej, że wizyta była nagrywana, np. „Wizyta nagrywana przez pacjenta telefonem”. Taki wpis może mieć znaczenie dowodowe, ponieważ umożliwi w razie sporu prawnego zobligowanie pacjenta do dostarczenia do sądu nagrania, które potwierdzi prawidłowe przeprowadzenie wizyty.

W ostatniej kolejności lekarz powinien pamiętać o skrupulatnym odnotowaniu w dokumentacji medycznej przebiegu wizyty. Chodzi przede wszystkim o to, żeby treść dokumentacji była maksymalnie zbliżona do treści nagrania. W razie ewentualnego sporu pozwoli to wykazać, że lekarz rzetelnie wszystko odnotowywał i właściwe prowadził diagnostykę i leczenie pacjenta.

Dr n. praw. Radosław Tymiński, radca prawny zajmujący się obroną lekarzy w sprawach sądowych

Przypisy:

1. https://www.fiercehealthcare.com/practices/more-patients-are-recording-doctor-visits, data odwiedzin: 16.02.2021 r.
2. Komunikat z badań CBOS, nr 165/2014, s. 3.
3. https://bladlekarza.com/nagrywanie-wizyt-lekarskich-czy-pacjent-moze-nagrywac-lekarza/, data odwiedzin: 16.02.2021 r.
4. https://bladprzyporodzie.com/teleporada-i-jej-zasadzki, data odwiedzin: 16.02.2021 r.
5. Por. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 4 października 2018 r. (sygn. akt I SA/Go 244/18). Więcej na ten temat: R. Tymiński, Czy pacjent może nagrywać wizytę u lekarza bez informowania go o tym? „Kardiologia po Dyplomie” 2018, nr 5.
6. Wyrok SA w Łodzi z dnia 12 sierpnia 2016 r. (sygn. akt I ACa 1653/15).