Zapalenie dziąseł występuje u połowy kobiet w ciąży

Komunikat Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego z okazji Europejskiego Dnia Zdrowych Dziąseł obchodzonego 12 maja 2018 roku.

Foto: Marta Jakubiak

Badania epidemiologiczne zarówno w kraju jak i Europie i Stanach Zjednoczonych wskazują, że choroby przyzębia dotyczą prawie wszystkich dorosłych po 35 roku życia.

Oczywiście najczęściej występuje zapalenie dziąseł (90%), które leczone we właściwym czasie jest procesem odwracalnym. Jednak u około 20% występuje bardziej zaawansowana choroba, która wymaga leczenia specjalistycznego.

Wśród pierwszej, jak i drugiej grupy, znajdują się kobiety w ciąży. Z badań wielu autorów wynika, że zapalenie przyzębia występuje u około 12% kobiet w ciąży, a zapalenie dziąseł średnio u około 50% (wg różnych autorów waha się od 40 do 90%).

Badania wykazały, że choroby przyzębia są uważane za czynnik ryzyka wielu chorób ogólnoustrojowych.

Udokumentowany jest wpływ na cukrzycę, choroby serca, udar mózgu, a także poród przedwczesny z małą wagą urodzeniową. Mimo że badania do chwili obecnej nie są w stanie jednoznacznie wykazać związku przyczynowo-skutkowego między tymi zależnościami, to jednak istnieje szereg badań epidemiologicznych, klinicznych i doświadczalnych świadczących, że korelacja taka istnieje.

W patomechanizmie powiązań pomiędzy zapaleniem przyzębia, a powikłaniami ciążowymi wyróżnia się drogę bezpośredniej transmisji bakterii z tkanek przyzębia do krwiobiegu, a następnie infekowaniu  łożyska i płodu. Toksyny bakteryjne, a także reakcje zapalne mogłyby prowadzić do przedwczesnego porodu.

Patomechanizm pośredni działa synergistycznie i polega na przenikaniu do krwiobiegu cytokin prozapalnych, które dodatkowo pobudzają wydzielanie z wątroby białek ostrej fazy wzmacniając reakcję zapalną, która prowadzić może do niepożądanych skutków ciąży.

Wyniki badań wykazały, że średni  odsetek porodów przedwczesnych w krajach europejskich waha się pomiędzy 6 a 8 % (4-20%) w Polsce od 4,5 do 12% średnia 6,7%. W około jednej trzeciej przypadków do przedwczesnego zakończenia ciąży dochodzi w związku zagrożeniem życia płodu lub matki.

Jednym z najczęstszym i najcięższych powikłań będących przyczyną tych zaburzeń jest preeklampsja (stan przedrzucawkowy).

Nadciśnienie tętnicze, białkomocz oraz zahamowanie wzrastania wewnątrzmacicznego płodu są głównymi objawami klinicznymi tej choroby. Przeprowadzone w ostatnich latach badania kohortowe wskazują na częstsze występowanie preeklampsji u kobiet z zapaleniami przyzębia.

Częstsze występowanie chorób przyzębia stwierdza się u kobiet z otyłością, która stanowi również istotny czynnik ryzyka rozwoju preeklampsji w ciąży. W opiece nad kobietą w okresie przedkoncepcyjnym oraz w ciąży wydaje się bardzo istotnym zwrócenie uwagi na występowanie chorób przyzębia.

Zarówno profilaktyka związana z edukacją w zakresie higieny jamy ustnej, jak i leczenie zaburzeń mogą przyczynić się do zmniejszenia ryzyka powikłań. Jak wskazują przeprowadzone badania znaczenie ma przede wszystkim potwierdzenie skuteczności podejmowanych działań profilaktycznych i leczniczych.