Karta praw pacjenta z zaćmą (pełna treść)
W poniedziałek, z inicjatywy Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, została ogłoszona „Karta praw pacjenta z zaćmą”. Poniżej przytaczamy treść dokumentu opracowanego przez prof. dr hab. Dorotę Karkowską.
- Prawo do opieki medycznej (diagnostyki, leczenia, pielęgnacji i rehabilitacji) zgodnej z aktualną wiedzą medyczną.
Twoim podstawowym prawem jako chorego na zaćmę jest uzyskanie od personelu medycznego świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością, zgodnych ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej oraz zasadami etyki zawodowej. Kwalifikacja do zabiegu usunięcia zaćmy powinna odbywać się zgodnie ze standardami Polskiego Towarzystwa Okulistycznego. Skierowanie na wykonanie zabiegu usunięcia zaćmy powinieneś otrzymać wtedy, gdy choroba utrudnia Ci codzienne funkcjonowanie. Powinieneś zostać potraktowany indywidualnie, a udzielane świadczenia medyczne powinny być uzależnione od okoliczności i Twojego stanu zdrowia.
- Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
Jako osoba chora na zaćmę zwracająca się do danej placówki czy lekarza o wykonanie zabiegu usunięcia zaćmy w ramach NFZ, masz prawo do równego traktowania i równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, niezależnie od Twojej sytuacji materialnej. Prawo to obejmuje: świadczenia zdrowotne (wszystkie działania medyczne podejmowane przez personel medyczny), świadczenia zdrowotne rzeczowe (leki oraz wyroby medyczne – w tym soczewki wszczepiane podczas zabiegu usunięcia zaćmy), świadczenia towarzyszące (zakwaterowanie i wyżywienie w szpitalu oraz usługi transportu sanitarnego).
- Prawo do informacji
Masz prawo do kompleksowej informacji na temat swojego stanu zdrowia oraz dostępnych możliwości leczenia. Wiedza ta powinna dotyczyć przede wszystkim soczewek dostępnych w ramach zabiegów refundowanych przez NFZ oraz tych wszczepianych podczas zabiegów prywatnych. Masz również prawo wiedzieć, z jakich materiałów korzysta dany ośrodek podczas wykonywania operacji. Zwróć uwagę przede wszystkim na to, czy jednorazowe materiały nie są wykorzystywane wielokrotnie. Powinieneś otrzymać taki zakres informacji, który pozwala na podjęcie świadomej decyzji dotyczącej wyboru ośrodka i leczenia.
- Prawo do współdecydowania o zastosowanych wyrobach medycznych
Po przyjęciu do szpitala na zabieg operacji zaćmy masz prawo do bezpłatnych leków i wyrobów medycznych, m.in. soczewki wewnatrzgałkowej. W przypadku zabiegu refundowanego przez NFZ nie masz możliwości dopłaty i wyboru soczewki wieloogniskowej lub torycznej, mimo że nie ma w polskim prawie przepisu zabraniającego dopłat. W ramach NFZ z reguły wszczepiana jest soczewka jednoogniskowa, co wynika z wyceny procedury usunięcia zaćmy. NFZ nie określa w swoich wytycznych w precyzyjny sposób cech, którymi charakteryzować się powinna soczewka wewnątrzgałkowa wszczepiana podczas refundowanego zabiegu.
Decyzję o wyborze rodzaju stosowanych soczewek podejmują szpitale – tak więc dostępne w różnych placówkach medycznych implanty soczewkowe różnią się od siebie m.in. materiałem, budową i zastosowanymi filtrami. Twoje prawo do współdecydowania o zastosowanej w operacji soczewce możesz więc realizować wybierając placówkę, która stosuje implanty soczewkowe o cechach, które uznasz za najlepsze dla Ciebie. Brak możliwości dopłaty do soczewek wieloogniskowych i torycznych skutkuje tym, że wybierając operację z ich zastosowaniem musisz zdecydować się na odpłatny zabieg – zapłacić za operację i za wybraną soczewkę, tym samym tracąc prawo do refundacji, wynikające z odprowadzania składki zdrowotnej.
- Prawo do wyboru ośrodka, w którym wykonany zostanie zabieg usunięcia zaćmy
Masz prawo do rejestracji na zabieg usunięcia zaćmy i wybór ośrodka, gdzie operacja będzie wykonana jak najszybciej, a czas otrzymania świadczenia nie będzie miał negatywnego wpływu na jakość Twojego życia. Aby zapisać się na operację będziesz potrzebować skierowania od lekarza. Masz obowiązek dostarczyć oryginał skierowania w ciągu 14 dni roboczych od dnia dokonania wpisu na listę oczekujących, w innym przypadku zostaniesz z niej skreślony. W razie pogorszenia Twojego stanu zdrowia masz prawo zgłosić się, aby ewentualnie stwierdzić, czy wykonanie zabiegu trzeba przyspieszyć.
Pozostałe ogólne prawa, które przysługują również pacjentom z zaćmą:
- Prawo do wykonania zabiegu usunięcia zaćmy poza granicami Polski
Masz możliwość skorzystania z ustawy „transgranicznej” (dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjenta w transgranicznej opiece zdrowotnej). Na jej podstawie możesz poddać się zabiegowi poza granicami Polski. Zwrot kosztów następuje na podstawie wniosku skierowanego do wojewódzkiego oddziału NFZ. Pamiętaj o możliwości skorzystania z informacji o stosowanych w danym ośrodku materiałach i świadomie wybierz miejsce świadczące usługi najwyższej jakości. Masz prawo do pełnej dokumentacji zabiegu wykonanego za granicą.
- Prawo do zgody na każdą interwencję medyczną
Zgoda na wykonanie czynności medycznej jest wymagana w przypadku każdego zabiegu, nawet tego rutynowo wykonywanego, np. pobrania krwi. Najczęstszym sposobem wyrażania woli poddania się zwykłej rutynowej czynności medycznej jest zgoda ustna, ale już zabieg usunięcia zaćmy musi zostać poprzedzony Twoją pisemną zgodą na jego wykonanie. Zgoda pisemna jest konieczna w przypadku każdego zabiegu operacyjnego.
- Prawo do tajemnicy informacji związanych z pacjentem
Masz prawo domagać się poufności wszystkich informacji dotyczących Twojego stanu zdrowia. Masz również prawo do tego, aby wywiad przy przyjęciu do szpitala na zabieg usunięcia zaćmy przebiegał w warunkach gwarantujących zachowanie poufności. Możesz poprosić o rozmowę w cztery oczy lub w osobnym pomieszczeniu. Obowiązek poufności odnosi się także do dokumentacji medycznej, która musi być odpowiednio zabezpieczona przed osobami nieupoważnionymi.
- Prawo do poszanowania intymności i godności
Masz prawo do tego, aby podczas wykonywania u Ciebie badań i zabiegów medycznych, takich jak operacja usunięcia zaćmy, brały udział wyłącznie osoby, których pomoc i obecność jest konieczna. Wyjątkiem od tej zasady jest udział osób uczących się zawodów medycznych. Uzyskanie Twojej zgody na udział studentów i stażystów nie jest wymagane, gdy interwencja medyczna jest konieczna, a udział uczących się ograniczony do minimum wynikającego z celów dydaktycznych. Warunki, w jakich udzielane są świadczenia medyczne, powinny gwarantować poszanowanie intymności.
- Prawo do kontaktu z osobami bliskimi
W czasie hospitalizacji związanej z operacją zaćmy masz prawo do kontaktu z osobami z zewnątrz, przede wszystkim do odwiedzin osób bliskich. Twój kontakt z osobami bliskimi nie może być utrudniany, jednak warunki, godziny i miejsce spotkań mogą być szczegółowo określone w regulaminie organizacyjnym szpitala. Pamiętaj, aby sposób realizacji prawa do kontaktu z bliskimi nie naruszał prawa do intymności i poszanowania prywatności innych osób przebywających w oddziale.
