Medycyna personalizowana w obliczu wyzwań VBH i VBP

Value Based Healthcare (medycyna oparta na wartości – VBH) i Value Based Pricing (polityka cenowa oparta na wartości – VBP) to sztandarowe hasła IV Międzynarodowego Forum Medycyny Personalizowanej, które odbyło się na początku marca w Warszawie.

Rozwój medycyny personalizowanej, zorientowany na maksymalizację efektu zdrowotnego, umożliwił stworzenie nowego modelu efektywnej opieki zdrowotnej spójnej z ideą VBHC i VBP – modelu, na który składają się skuteczność kliniczna, efektywność kosztowa i wysoka jakość świadczeń.

Międzynarodowe Forum Medycyny Personalizowanej

Debata na temat medycyny personalizowanej, jako podejścia zapewniającego skuteczne leczenie pacjentów, przy jednoczesnym efektywnym kosztowo sposobie finansowania, odbyła się w międzynarodowym gronie ekspertów w zakresie ochrony zdrowia już po raz czwarty. Program IV Międzynarodowego Forum Medycyny Personalizowanej pozwolił nie tylko na doprecyzowanie pojęć, na których opiera się idea medycyny personalizowanej, ale także dyskusję nad kompleksowym i zindywidualizowanym podejściem do procesu diagnostyczno-terapeutycznego pacjenta, z uwzględnieniem racjonalnego wydatkowania środków na ten cel.

– Wiedza, diagnostyka, dostęp do leków i właściwe finansowanie to filary efektywnego systemu opieki zdrowotnej, zarówno w ujęciu terapeutycznym, jak i administracyjno-finansowym. Tylko połączenie tych elementów pozwoli na skuteczniejsze leczenie pacjentów. Sukces wdrażania i upowszechniania takiego modelu zależy w dużej mierze od dialogu wszystkich interesariuszy rynku ochrony zdrowia w Polsce na temat aktualnej kondycji służby zdrowia i możliwości jej rozwoju – podkreślił prof. dr hab. nauk o zdrowiu Adam Fronczak, Kierownik Zakładu Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Przewodniczący Naukowej Rady Programowej IV Międzynarodowego Forum Medycyny Personalizowanej.

Value Based Healthcare i Value Based Pricing

Podczas tegorocznego, IV Międzynarodowego Forum Medycyny Personalizowanej szczególną uwagę poświęcono perspektywom ekonomicznym medycyny personalizowanej. Naturalnym dopełnieniem tego tematu była dyskusja nad możliwością pomiaru efektywności i jakości świadczeń. Jakie kryteria przyjąć? Które wartości mierzyć i w jaki sposób, żeby wyniki były rzetelne, miarodajne i uniwersalne? Na te pytania odpowiadali eksperci podejmujący podczas Forum tematykę medycyny personalizowanej, value based healthcare i value based pricing jako sposobu na usprawnienie systemu ochrony zdrowia, szczególnie w kontekście finansowania i efektywności kosztowej.  

Jak wynika z ankiety, przeprowadzonej przez NEJM Catalyst Insights Council pod koniec 2018 roku, ponad 40 proc. menedżerów opieki medycznej i klinicystów w USA uważa, że rozliczenia oparte na wartości efektów zdrowotnych staną się obowiązującym standardem. 64 procent respondentów wskazało, że w ciągu następnych pięciu lat nastąpi wzrost rozliczeń opartych na wartości w ramach ich placówki, a 29 procent − że w ciągu trzech lat przejdą z modelu płatności za usługę na model płatności za efekt. Z badania wynika, że istnieje związek między rozliczeniami opartymi na wartości a poprawą wyników terapeutycznych i kontrolą kosztów. Blisko połowa respondentów stwierdziła, że umowy, których zasady finansowania zbudowane są w oparciu o wartość efektów zdrowotnych znacząco poprawiają jakość opieki zdrowotnej, a kolejne 42 procent – że znacznie obniżają jej koszty.

– Dzięki miernikom efektów zdrowotnych zmieniają się modele świadczenia usług i refundacji na całym świecie. Chcemy te zasady wprowadzać także w Polsce, by jak najefektywniej wykorzystywać powoli zwiększające się, choć nadal ograniczone, środki finansowe na ochronę zdrowia. Standaryzowane, akceptowane na poziomie międzynarodowym mierniki pozwalają lekarzom oceniać swoją pracę za pomocą uniwersalnego „języka”. Obecnie rankingi szpitali opierają się głównie na podstawowych wskaźnikach klinicznych, takich jak np. liczba pacjentów, umieralność i zakażenia. Uważam, że nie dają one pełnego obrazu jakości świadczeń. Ważne są także inne elementy, w tym mierniki wartości istotne dla pacjentów. Mierniki pozwalają też ustalić, w jaki sposób cały dodatkowy kapitał może przyczynić się do poprawy sytuacji zdrowotnej społeczeństwa, przede wszystkim poprzez poprawę skuteczności leczenia. Bardzo się cieszę, że środowisko medyczne zdecydowanie podąża w tym kierunku − wskazała dr n. med. Beata Jagielska, prezes stowarzyszenia Polska Koalicja Medycyny Personalizowanej.

Wspólnie dla Zdrowia

Z uwagi na rangę wydarzenia, obecność międzynarodowych ekspertów oraz ze względu na problematykę medycyny personalizowanej w kontekście jej efektywności kosztowej, IV Międzynarodowe Forum Medycyny Personalizowanej zostało objęte patronatem inicjatywy „Wspólnie dla Zdrowia” – cyklu narodowych debat, których inicjatorem jest Ministerstwo Zdrowia. Wagę poruszanych na IV Forum tematów, podkreślał Minister Zdrowia, prof. Łukasz Szumowski, określając priorytety na 2019 rok. – Chciałbym zapoczątkować zmianę modelu systemu ochrony zdrowia w Polsce w kierunku płacenia za efekty, czyli tzw. Value Based Healthcare. Najważniejsze powinno być zwrócenie uwagi na jakość świadczonych usług względem ponoszonych kosztów, a nie tylko fakt zrealizowania danego świadczenia. Aby jednak płacić za efekt i jakość, musimy mieć informację o tych efektach i wskaźniki pozwalające na ocenę ich jakości – powiedział wówczas szef resortu zdrowia.

W panelu dyskusyjnym zatytułowanym „Czy medycyna personalizowana wymaga wzrostu nakładów na zdrowie?” głos zabrali czołowi interesariusze polskiego systemu ochrony zdrowia, w tym m.in.: prof. dr hab. n. med. Łukasz Szumowski − Minister Zdrowia, dr hab. n. med. Jarosław Pinkas, Główny Inspektor Sanitarny, Dyrektor Szkoły Zdrowia Publicznego w Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego, prof. dr hab. n. społ. Gertruda Uścińska, Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, dr n. med. Roman Topór-Mądry, Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, dr n. med. Iga Lipska, Pełnomocnik Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia ds. Szpitalnej Oceny Innowacyjnych Technologii, prof. dr hab. n. o zdrowiu Adam Fronczak, Kierownik Zakładu Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz prof. dr hab. n. med. Andrzej Kawecki, Zastępca Dyrektora ds. Klinicznych Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie.

Eksperci podjęli rozważania na temat możliwości zastosowania idei Value Based Healthcare i Value Based Pricing w procesie wdrażania nowych rozwiązań systemowych i usprawnień, zapewniających efektywność kosztową leczenia pacjentów w Polsce. W uznaniu roli medycyny personalizowanej w dążeniu do poprawy kondycji zdrowotnej polskiego społeczeństwa, osobiste przesłanie do organizatorów i uczestników IV Międzynarodowego Forum Medycyny Personalizowanej wystosował Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Andrzej Duda. List od prezydenta odczytała Marta Gajęcka, doradca społeczny Prezydenta RP. IV Międzynarodowe Forum Medycyny Personalizowanej organizuje Polska Koalicja Medycyny Personalizowanej – Stowarzyszenie, a jej partnerami są m.in.: Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia, Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Polskie Towarzystwo Patologów, Polska Unia Onkologii, Polskie Towarzystwo Medycyny Personalizowanej, Związek Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych – Infarma, Stowarzyszenie na Rzecz Dobrej Praktyki Badań Klinicznych w Polsce, Polska Federacja Szpitali.