Serce Polaka starsze 6 lat od niego samego

Ponad 112 000 mieszkańców Polski poznało wiek swoich serc w ramach bezpłatnych badań profilaktycznych prowadzonych przez blisko 3 lata w ramach kampanii „Ciśnienie na Życie”. Dzięki wsparciu ekspertów z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego wiemy, że serce statystycznego Polaka jest średnio o 6 lat starsze od niego samego. Wyniki raportu ogłoszono 20 listopada.

Głównym założeniem kampanii „Ciśnienie na Życie” jest przekonanie Polaków do dbania o swoje zdrowie, szczególnie w kontekście zdarzeń kardiologicznych oraz zachęcenie ich do regularnej kontroli ciśnienia tętniczego krwi.

Od grudnia 2012 r. kampania odwiedziła niemalże całą Polskę, oferując pomiary ciśnienia tętniczego krwi oraz badania wieku serca mieszkańcom ponad 120 miast. Zmierzenie parametrów takich jak: ciśnienie tętnicze krwi, waga, obwód talii oraz uwzględnienie informacji na temat przebytych chorób i przyjmowanych leków, pozwoliło określić wiek serca pacjenta.

Lepsze wyniki u kobiet

Na podstawie danych zebranych w trakcie trwania trzech edycji kampanii zespół badawczy ocenił rozpowszechnienie czynników ryzyka chorób układu krwionośnego w społeczeństwie oraz statystyczny wiek serca mieszkańca Polski. W skład zespołu weszli: Łukasz Wierucki i Tomasz Zdrojewski z Zakładu Prewencji i Dydaktyki Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, a także konsultanci naukowi: Jakub Stokwiszewski z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny oraz Marian Zembala ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu.

Jak wynika z badań, wiek serca statystycznej Polki przewyższa jej wiek metrykalny o 4,5 roku. Wiek serca statystycznego Polaka to aż 7 lat więcej niż wskazuje metryka. Uzasadnieniem różnicy wieku serca występującej w zależności od płci jest m.in. większe zainteresowanie swoim zdrowiem u pań. 55,4% przebadanych osób to płeć piękna. Zgodnie z raportem panie lepiej dbają o linię – osoby, u których zdiagnozowano nadwagę, to w przewadze mężczyźni.

– Nadwaga i otyłość mają silny związek z ryzykiem nadciśnienia. Wśród osób ważących ponad normę, ze wskaźnikiem masy ciała 30 i więcej, odsetek cierpiących na nadciśnienie wynosi ponad 42%, podczas gdy w grupie osób ważących prawidłowo – nieco powyżej 15%. Trzeba pamiętać, że podwyższony wiek serca to nie wyrok. Drogą do obniżenia wieku serca jest wyeliminowanie czynników ryzyka sercowo-naczyniowego, w tym nadwagi – mówi prof. Tomasz Zdrojewski, członek Rady Ekspertów kampanii „Ciśnienie na Życie”.

Do podwyższonego wieku serca panów niewątpliwie przykłada się także zgubny nałóg palenia tytoniu – ponad 27% zbadanych mężczyzn przyznało się do uzależnienia. Wywiady medyczne przeprowadzone w trakcie trwania kampanii pokazały, że to jednak panowie lepiej przestrzegają zaleceń lekarskich w terapii nieprawidłowych wartości ciśnienia krwi. Ponad połowie mężczyzn udaje się dobrze kontrolować zdiagnozowane wcześniej nadciśnienie tętnicze.

„Epidemia” nadciśnienia tętniczego

Eksperci z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego porównali także wyniki raportu „Wiek serca Polaków” z raportem NATPOL opracowanym na podstawie danych z badań przesiewowych prowadzonych w latach 1997-2011. Okazuje się, że stan wiedzy na temat profilaktyki chorób układu sercowo-naczyniowego wśród polskiej populacji jest nadal niepokojący.

Najnowsze dane są bezwzględne: liczba osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze krwi rośnie. W trakcie badań profilaktycznych prowadzonych w ramach kampanii 14% kobiet i blisko 24% mężczyzn dowiedziało się o tym, że wynik pomiaru ich ciśnienia przekracza prawidłowe wartości, czyli 140/90 mmH.

– Nadciśnienie tętnicze z reguły wykrywane jest podczas przypadkowego badania kontrolnego krwi. W większości przypadków choroba ta przebiega bezobjawowo, co czyni ją groźną dla zdrowia, a nawet życia. W najgorszych i wcale nierzadkich przypadkach pacjenci zgłaszają się do poradni zdrowia dopiero gdy wystąpią u nich objawy powikłań narządowych nadciśnienia” – komentuje dr Łukasz Wierucki, jeden z autorów raportu „Wiek serca Polaków”.

Znaczna część osób, które wzięły udział w badaniu wieku serca, deklarowała, iż zaczęła regularnie mierzyć ciśnienie dopiero po wystąpieniu poważnych powikłań związanych z nadciśnieniem tętniczym. Co więcej, w społeczeństwie niezmiennie panuje przeświadczenie, że badania profilaktyczne czy konsultacje lekarskie należy przechodzić dopiero w wieku podeszłym. Zgodnie z tym przekonaniem do udziału w badaniach realizowanych w trakcie kampanii częściej zgłaszały się osoby starsze, z już wcześniej rozpoznanymi chorobami przewlekłymi.

Co dalej?

Nadciśnienie tętnicze, podwyższone wartości cholesterolu, otyłość brzuszna, cukrzyca oraz palenie tytoniu są głównymi czynnikami ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego i najważniejszymi przyczynami zachorowalności oraz umieralności z powodu zawału serca lub udaru mózgu.

W ostatniej dekadzie w Polsce nastąpiło kilka korzystnych zmian, w tym znaczna poprawa skuteczności leczenia nadciśnienia tętniczego (z 12% do 26%). Istotnie zmniejszyła się liczba osób palących papierosy – odsetek osób obecnie palących wynosi 27% i jest o 7% mniejszy niż w 2001 r. (badanie NATPOL 2011). Pomimo korzystnych zmian sytuacja nadal jest daleka od zadowalającej.

Eksperci oraz organizator kampanii „Ciśnienie na Życie” są przekonani, że działania edukacyjne i prewencyjne, zwłaszcza wśród osób w średnim wieku, zagrożonych występowaniem zaburzeń, a unikających kontaktu ze służbą zdrowia, to zasadnicza metoda na poprawę kondycji zdrowotnej polskiej populacji.