6 października 2024

1/2 zakażeń HIV między 20. a 29. rokiem życia

Eksperci alarmują: co 6 sekund na świecie jedna osoba zakaża się HIV1, a nieleczone zakażenie prowadzi do rozwoju AIDS.2 1 grudnia będziemy obchodzić Światowy Dzień AIDS. To już 28. edycja inicjatywy prowadzonej od 1988 r. przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).3

Foto: pixabay.com

W latach osiemdziesiątych XX wieku świat stanął w obliczu nowego wyzwania, jakim było rozprzestrzeniające się zakażenie HIV4 i rozwijający się w efekcie zakażenia AIDS, czyli zespół nabytego upośledzenia odporności5. Od tego czasu naukowcom i lekarzom udało się zgłębić wiedzę na temat sposobów zakażenia, możliwych konsekwencji i podatności na leczenie.

Świat bez AIDS?

HIV i AIDS wciąż jednak pozostają jednymi z głównych globalnych problemów zdrowotnych6. Statystyki Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dowodzą, że pod koniec 2015 r. na świecie z HIV żyło około 36,7 milionów osób. 17 milionów osób żyjących z HIV korzystało z leczenia w postaci terapii antyretrowirusowej (ARV), a 2 miliony z nich rozpoczęły leczenie w ostatnim roku kalendarzowym.7

Każdego roku HIV i AIDS zbierają swoje żniwo. Jak podkreślają eksperci Wspólnego Programu Narodów Zjednoczonych ds. Zwalczania HIV i AIDS (UNAIDS), w 2014 r. aż 1,2 miliona osób zmarło z powodu AIDS (od 2000 r. odnotowano 25,3 miliona zgonów z powodu AIDS).8Każdego dnia z przyczyn związanych z HIV i AIDS umiera ok. 4,5 tys. osób.9 WHO i UNAIDS postanowiły zmierzyć się z tym wyzwaniem – za cel postawiły sobie zakończenie epidemii AIDS do 2030 r.10

Seropozytywność po polsku

Liczba wykrytych zakażeń HIV w Polsce rośnie z każdym rokiem. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (NIZP-PZH) w 2015 r. odnotował 1295 nowych zakażeń HIV, o 205 więcej niż w poprzednim roku.11 Każdego dnia 2-3 osoby w Polsce dowiadują się o swoim zakażeniu HIV, a co piąta osoba żyjąca z HIV to kobieta.12

Około 50 proc. wszystkich zakażeń HIV w Polsce dotyczy osób między 20. a 29. rokiem życia. Warto podkreślić, że nadal nawet 70 proc. osób żyjących z HIV w Polsce może nie wiedzieć o swoim zakażeniu, a z zakażeniem HIV nie dającym objawów AIDS można żyć średnio 8-10 lat.1 W tym czasie wirus stopniowo niszczy układ immunologiczny (odpornościowy) osoby dotkniętej zakażeniem, może powodować rozwój zespołu różnych infekcji i nowotworów (chorób wskaźnikowych AIDS).5,9

Specjaliści z NIZP-PZH ustalili, że od wdrożenia badań w 1985 r. do 31 sierpnia 2016 r. (przy uwzględnieniu korekt i uaktualnień danych, w tym eliminacji podwójnie zarejestrowanych przypadków) stwierdzono zakażenie HIV u 20 756 osób zamieszkujących w Polsce.12 Wśród nich co najmniej 6187 osób zostało zakażonych w związku z używaniem narkotyków, 1512 osób poprzez kontakt heteroseksualny oraz 2889 osób poprzez kontakt seksualny pomiędzy mężczyznami. Łącznie odnotowano 3408 zachorowań na AIDS; 1348 chorych zmarło.12

Czy HIV można uniknąć?

Przed zakażeniem HIV chroni przede wszystkim znajomość dróg zakażenia i stosowanie odpowiedniej profilaktyki. Istnieją trzy drogi zakażenia tym wirusem:

  • kontakty seksualne z penetracją (waginalne, analne, oralne) bez zabezpieczenia w postaci prezerwatywy i/lub leków antyretrowirusowych (leczenie jako prewencja, PrEP);
  • przedostanie się zakażonej krwi innej osoby do naszego krwiobiegu (np. poprzez używanie tych samych igieł i strzykawek przez więcej niż jedną osobę, transfuzje krwi i preparatów krwiopochodnych),
  • w czasie ciąży, porodu oraz podczas karmienia piersią matka zakażona HIV może zakazić swoje dziecko.13,14

Każda osoba, jeśli prowadzi aktywne życie seksualne lub ma kontakt z krwią zakażoną HIV, może zakazić się tym wirusem; płeć, wiek czy wykonywany zawód nie ma znaczenia. Przed zakażeniem HIV w drodze kontaktu seksualnego w 100 proc. chroni abstynencja seksualna.Płyny takie jak ślina, mocz czy pot nie są materiałem zakaźnym, jeżeli nie są istotnie zanieczyszczone krwią.9

HIV to nie wyrok

Brak alarmujących objawów, nieznajomość dróg przenoszenia i zaprzeczanie temu, że HIV może zakazić się każdy z nas, powoduje, że ludzie nie wykonują testów w kierunku HIV i przez lata mogą nie być świadomi swojego zakażenia, a tym samym nie mogą uprzedzić o nim partnera seksualnego.9

Dziś, dzięki nowoczesnej terapii antyretrowirusowej, zakażenie HIV nie kojarzy się już z nieuchronnym zagrożeniem życia.Obecnie osoby żyjące z HIV, które przyjmują leki antyretrowirusowe mogą normalnie pracować, zakładać rodziny, mieć zdrowe dzieci. Jeśli pozostają pod stałą opieką specjalisty i są leczone zgodnie ze wskazaniami medycznymi, żyją tak długo jak osoby niezakażone.13

Referencje:

  1. Informacje zamieszczone w portalu edukacyjnym Krajowego Centrum ds. AIDS. Dostępne na: http://www.hiv-aids.edu.pl/ [dostęp: 28.10.2016].
  2. Co musisz wiedzieć o HIV i AIDS bez względu na to, gdzie mieszkasz i pracujesz, Warszawa 2013. Dokument do pobrania: www.aids.gov.pl/pobierz/1891/ [dostęp: 26.10.2016].
  3. Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie, Światowy Dzień AIDS. Dostępne na: http://www.unic.un.org.pl/aids/dzien.php [dostęp: 30.10.2016].
  4. A timeline of HIV/AIDS. Dostępne na: https://www.aids.gov/hiv-aids-basics/hiv-aids-101/aids-timeline/ [dostęp: 02.11.2016].
  5. Magdzik W., Naruszewicz-Lesiuk D., Zieliński A., Choroby zakaźne i pasożytnicze. Wydawnictwo Alfa-Medica Press. Bielsko-Biała 2007.
  6. WHO. Fact sheet HIV/AIDS. Lipiec 2016. Dostępne na: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs360/en/ [dostęp: 02.11.2016].
  7. WHO. HIV/AIDS. Dostępne na: http://www.who.int/hiv/en/ [dostęp: 02.11.2016].
  8. Raport UNAIDS z okazji Światowego Dnia AIDS 2015. Dostępne na: http://www.aids.gov.pl/wspolpraca_miedzynarodowa/761/ [dostęp: 30.10.2016].
  9. Rogowska-Szadkowska D., Fakty i mity o HIV i AIDS – dokument do pobrania. Dostępne na: http://www.aids.gov.pl/hiv_aids/454/ [dostęp 13.05.2016].
  10. Global AIDS Update. 2016. Dostępne na: http://www.who.int/hiv/pub/arv/global-AIDS-update-2016_en.pdf [dostęp: 02.11.2016].
  11. Państwowy Zakład Higieny, Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce w 2015 roku. Dostępne na: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2015/Ch_2015.pdf [dostęp: 31.10.2016].
  12. Rosińska M., Niedźwiedzka-Stadnik M., Zakażenia HIV i zachorowania na AIDS w Polsce. Dostępne na: http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/hiv_aids/index.htm [dostęp: 30.10.2016].
  13. Co musisz wiedzieć o HIV i AIDS bez względu na to, gdzie mieszkasz i pracujesz, Warszawa 2013. Dostępne na: www.aids.gov.pl/pobierz/1891/ [dostęp: 26.10.2016].
  14. Zalecenia PTN AIDS, Zasady opieki nad osobami zakażonymi HIV, Warszawa-Wrocław 2015.

Przypominamy: od 1 września recepty na bezpłatne leki dla pacjentów 75+ wystawiają lekarze podstawowej opieki zdrowotnej udzielający świadczeń POZ u danego świadczeniodawcy, pielęgniarki POZ oraz lekarze wypisujący recepty pro auctore i pro familiae. Kliknij tutaj, żeby przeczytać komentarze ekspertów i pobrać pełną listę bezpłatnych leków dla seniorów.