Raport regulacyjny o pakiecie onkologicznym

Prawnicy oceniają: pakiet onkologiczny i kolejkowy może być niezgodny z Konstytucją RP – to najważniejszy wniosek z konferencji prasowej, która odbyła się dziś w siedzibie Naczelnej Izby Lekarskiej. Zaprezentowano na niej raport regulacyjny, oceniający zgodność pakietu onkologicznego i kolejkowego z konstytucją. Będzie on podstawą do złożenia przez Naczelną Radę Lekarską wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności zapisów pakietów z ustawą zasadniczą.

Foto: Milena Kruszewska

Raport regulacyjny autorstwa Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka wskazuje co najmniej kilkanaście zapisów mogących naruszać Konstytucję RP oraz wiele wad i luk prawnych, które w konsekwencji powodują m.in.

• dyskryminację pacjentów,
• ograniczanie chorym równego dostępu do usług medycznych,
• różnicowanie sytuacji prawnej lekarzy rodzinnych i lekarzy specjalistów.

Prezentacje z konferencji i raport regulacyjny można pobrać poniżej.

Relacja online:

11.41 Konferencja zakończyła się, ale dziennikarze ustawiają się w kolejce do prezesa NRL i prawników po dodatkowe komentarze. A my dziękujemy za uwagę!

11.34 Naczelna Rada Lekarska za tydzień podejmie decyzję co do upoważnienia prezesa NRL do złożenia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie zgodności z konstytucją rozwiązań niezwiązanych z pakietem onkologicznym. – Prześlemy też cały raport regulacyjny Rzecznikowi Praw Obywatelskich, bo to on posiada pełną legitymację do wnoszenia wniosków do Trybunału Konstytucyjnego – powiedział Maciej Hamankiewicz.

11.32 Z ostatniego raportu rocznego Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w 2012 roku nastąpił przyrost zachorowań o ponad 8,5 tysięcy nowych przypadków natomiast liczba zgonów zmniejszyła się w stosunku do poprzednich lat.

11.28 Karta DiLO zapisywana jest w wersjach: cyfrowej i papierowej. Zdaniem Macieja Hamankiewicza, jest ona niekompatybilna z Krajowym Rejestrem Nowotworów. – Jej wypełnienie zajmuje minimum 40 minut, instrukcja do jej obsługi, stworzona przez Narodowy Fundusz Zdrowia, obejmuje 40 stron – podkreśla prezes NRL.

11.26 Uprawnienie do Karty Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego dotyczy pacjenta a nie lekarza. – Co zdarzy się, jeśli skończy się uprawnienie lekarza POZ do wydawania Karty DiLO? Skąd pacjent będzie wiedział, że dany lekarz nie posiada tego uprawnienia? – pyta prezes NRL.

11.23 Maciej Hamankiewicz: – Ten raport potwierdza w pełni najczarniejsze obawy samorządu lekarskiego i organizacji pacjenckich. Raport w pełni zostanie przekazany ministrowi zdrowia, pani premier i Rzecznikowi Praw Obywatelskich, bo stroną najbardziej pokrzywdzoną jest pacjent.

11.21 Przedstawiciele Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka zwrócili uwagę na pośpiech przy tworzeniu regulacji stanowiących prawny fundament pakietu onkologicznego i wynikające z tego konsekwencje. Biorąc pod uwagę znaczenie społeczne nowelizacji ustawy, stopień skomplikowania materii, objętość normatywną projektu, a także liczbę negatywnych uwag zgłaszanych w procesie legislacyjnym, na których rozważenie nie było czasu (przypomnijmy, że debata parlamentarna trwała tylko kilka godzin), a także częściowo negatywną opinię Biura Analiz Sejmowych i Rządowego Centrum Legislacji (sygnalizowano wątpliwości konstytucyjne wynikające z niektórych projektowanych regulacji), sposób prowadzenia prac nad ustawą należy uznać za daleki od standardów prawidłowej legislacji w demokratycznym państwie prawna.

11.14 W ocenie dr. Zalasińskiego i adw. Michała Czarnucha, niezgodne z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa wydają się również przepisy art. 32a ust. 9-11 ustawy. To z nich wynika zobowiązanie lekarzy POZ do osiągania minimalnego wskaźnika rozpoznawania nowotworów. Te zapisy ingerują także w zasady wykonywania zawodu lekarza.

11.09 Art. 32a ust. 1 i 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych powoduje zróżnicowanie uprawnień lekarzy POZ i AOS do wydawania Karty Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego. – W naszej ocenie wydaje się być niezgodne z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa i równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – uważa dr Tomasz Zalasiński z Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka.

11.03 – To pierwszy raport dotyczący pakietu onkologicznego. Ten eksperyment prowadzony jest bez pilotażu. Mam nadzieję, że konferencję ogląda nie tylko minister zdrowia Bartosz Arłukowicz, ale również nasza koleżanka, pani premier Ewa Kopacz – mówi prezes NRL dr Maciej Hamankiewicz. Przypomnijmy, że przedwczoraj, w trakcie podsumowania pierwszego półrocza działania rządu, Ewa Kopacz nie powiedziała nic na temat pakietu onkologicznego (zobacz więcej).

11.00 Konferencję rozpoczyna rzecznik prasowy NIL Katarzyna Strzałkowska.

Materiały do pobrania:

• Prezentacja prezesa NRL Macieja Hamankiewicza
• Prezentacja Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka
• Raport regulacyjny – pakiet onkologiczny i kolejkowy

Relacja wideo z konferencji:

Informacja prasowa: Prawnicy oceniają, że pakiet onkologiczny i kolejkowy może być niezgodny z Konstytucją RP

Dyskryminacja pacjentów nieonkologicznych, ograniczanie chorym równego dostępu do opieki zdrowotnej, różnicowanie uprawnień lekarzy do diagnostyki i leczenia onkologicznego – to wnioski z raportu regulacyjnego opublikowanego w dn. 2 kwietnia 2015 roku przez Kancelarię Domański Zakrzewski Palinka i Naczelną Radę Lekarską, dla której sporządzono niezależną analizę prawną nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, wprowadzającej tzw. pakiet onkologiczny i kolejkowy w zakresie jej zgodności z Konstytucją RP.

– Nasza analiza wykazała, że prace legislacyjne nad pakietem były prowadzone w trudnym do uzasadnienia pośpiechu i bez należytej staranności, co poskutkowało spadkiem jakości i przejrzystości stworzonego prawa. Efektem wprowadzonych zmian są wątpliwości co do zgodności ustawy z zasadą równości, skutkujące dyskryminacją pacjentów i lekarzy czy brakiem równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W przypadku lekarzy można także mówić o nadmiernej ingerencji w swobodę wykonywania zawodu – podkreśla jeden z autorów raportu regulacyjnego, dr Tomasz Zalasiński z Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka.

Analiza zgodności ustawy z zakresu pakietu onkologicznego i kolejkowego z Konstytucją RP wykazała wiele sprzeczności z Ustawą Zasadniczą zarówno w procesie przygotowywania nowych przepisów, konsultacji, uchwalania, jak i wdrażania zmian.

Sprzeczności z Konstytucją RP dotyczą m.in.:

1. Dochowania odpowiedniej vacatio legis – ustalenie przynajmniej 14-dniowego okresu vacatio legis – zamiast wprowadzenia w życie przepisów z dniem ich ogłoszenia, co jest zarezerwowane dla szczególnych przypadków – było nie tylko możliwe, ale również wskazane z uwagi na wynikającą z art. 2 Konstytucji RP konieczność stworzenia zainteresowanym podmiotom (np. lekarzom, placówkom medycznym), ale także adresatom (pacjentom), możliwości przystosowania się do nowej sytuacji prawnej.

2. Uprawnień lekarza do wydawania karty DiLO (Karty Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego) – tylko lekarz rodzinny (POZ) może wystawić kartę DiLO w przypadku podejrzenia nowotworu złośliwego; inni lekarze nie mają takiej możliwości.

3. Wytycznych dotyczących wskaźnika rozpoznawania nowotworów, które dyskryminują lekarzy nieosiągających minimalnego wskaźnika – nieosiągnięcie minimalnego wskaźnika przez lekarza POZ pozbawia go uprawnienia do wydawania kart DiLO.

4. Ograniczenia chorym równego dostępu do usług medycznych – pacjent z kartą DiLO, w stosunku do którego istnieje jedynie mniej lub bardziej uzasadnione podejrzenie choroby nowotworowej, ma priorytet w dostępie do świadczeń przed pacjentami:

a) w stanie stabilnym, cierpiących na poważne, zagrażające życiu schorzenie nieonkologiczne;

b) cierpiącymi na nowotwór złośliwy rozpoznany przed wejściem w życie pakietu onkologicznego (pacjenci ci często są leczeni na dotychczasowych zasadach);

c) cierpiącymi na nowotwory niezłośliwe, a więc niekwalifikującymi się do diagnostyki i leczenia w ramach pakietu, które jednak bez odpowiedniej diagnostyki i leczenia mogą zagrażać zdrowiu i życiu (w związku z ryzykiem zezłośliwienia, także złośliwością miejscową);

d) cierpiących na nowotwory złośliwe skóry, inne niż czerniak, które zostały w arbitralny, nieuzasadniony z medycznego punktu widzenia sposób, wyłączone z zakresu obowiązywania pakietu onkologicznego. Przykładem choroby wyłączonej z pakietu onkologicznego jest rak z komórek Merkla (guz neuroendokrynny skóry), który jest pierwotnym rakiem skóry o dużej złośliwości dającym przerzuty odległe przede wszystkim do płuc, mózgu, wątroby i kości. Wdrożenie szybkiej diagnostyki i leczenia jest kluczowe dla wyleczenia tego nowotworu.

5. Uprawnień pacjentów onkologicznych do skorzystania z tzw. szybkiej ścieżki diagnostycznej – gdy jednostka chorobowa nie jest na liście objętej pakietem, pacjent nie otrzymuje karty DiLO.

6. Pozbawienia Naczelnej Rady Lekarskiej i Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych wpływu na kształt ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej – co jest niezgodne z konstytucyjnym prawem samorządu zawodowego do reprezentowania osób wykonujących zawody zaufania publicznego.

Upubliczniony raport będzie podstawą do złożenia przez Naczelną Radę Lekarską wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności zapisów pakietów z Ustawą Zasadniczą.

– Rozpoczynamy prace nad wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego. Niezależny raport prawny potwierdził wszystkie nasze obawy dotyczące prac nad ustawą i skutków wdrożenia pakietu onkologicznego i kolejkowego, które zgłaszaliśmy jako lekarze. Moje zdziwienie jednak wywołały dodatkowe fakty, wykazane przez autorów raportu, z których wynika między innymi, że Ministerstwo Zdrowia zignorowało ponad 800 z prawie 1000 uwag do projektów ustaw, w tym uwagę Rządowego Centrum Legislacji dotyczącą konstytucyjności proponowanych projektów ustaw – powiedział Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej Maciej Hamankiewicz.

Raport regulacyjny zostanie przekazany Rzecznikowi Praw Obywatelskich z wnioskiem o zaskarżenie wskazanych w nim przepisów do Trybunału Konstytucyjnego. Uprawnienia RPO do wnioskowania o zbadanie zgodności z Konstytucją RP przepisów prawa są znacznie szersze niż legitymacja NRL do składania wniosków w TK, a z raportu można wyciągnąć wnioski, że niezgodne z Konstytucją RP są również przepisy, których NRL do TK nie może zaskarżyć.

„Ignorantia iuris nocet” (łac. nieznajomość prawa szkodzi) – to jedna z podstawowych zasad prawa, pokrewna do „Ignorantia legis non excusat” (łac. nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem). Nawet jeśli nie interesujesz się prawem medycznym, warto regularnie śledzić dział Prawo w portalu „Gazety Lekarskiej” (zobacz więcej). Znajdziesz tu przydatne informacje o ważnych przepisach w ochronie zdrowia – zarówno już obowiązujących, jak i dopiero planowanych.