Jakie prawa ma pacjent z zaćmą?

Z inicjatywy Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej opracowana została „Karta praw pacjenta z zaćmą”. Jej powstanie ma zwiększyć świadomość pacjentów w zakresie wpływu na jakość swojego leczenia.

Ogłoszenie „Karty praw pacjenta z zaćmą”

Stworzenie „Karty praw pacjenta z zaćmą” miało na celu przede wszystkim wyodrębnienie z całego zestawu uniwersalnych praw pacjenta, które są najbliższe problemom osób chorych na zaćmę.

Dokument podkreśla prawo do leczenia zgodnego z aktualną wiedza medyczną, pełnej informacji o wszystkich dostępnych opcjach leczenia oraz do współdecydowania o zastosowanych wyrobach medycznych, w tym w szczególności o soczewkach wewnątrzgałkowych.

– Prognoza Głównego Urzędu Statystycznego z 2008 roku wskazała, że liczba osób w wieku 60-74 lat, a więc tych najbardziej zagrożonych zaćmą, do 2030 roku wzrośnie o 40 procent – mówi Igor Grzesiak, członek zarządu Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej.

Podstawowym prawem chorego na zaćmę jest uzyskanie od personelu medycznego świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością, zgodnych ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej oraz zasadami etyki zawodowej. Wynika to z prawa do opieki medycznej (diagnostyki, leczenia, pielęgnacji i rehabilitacji) zgodnej z aktualną wiedzą medyczną.

Kwalifikacja do zabiegu usunięcia zaćmy powinna odbywać się zgodnie ze standardami Polskiego Towarzystwa Okulistycznego. Oznacza to, że decyzję o skierowaniu na operację usunięcia zaćmy powinien podjąć lekarz po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu i wspólnej ocenie, czy zaćma utrudnia albo wręcz uniemożliwia choremu codzienne funkcjonowanie, prowadzając do stopniowej utraty samodzielności. Pacjent powinien otrzymać wówczas dokument pozwalający na rejestrację na zabieg.

Nie może być mowy o stosowaniu innych kwalifikacji takich jak np. ostrość wzroku pacjenta. Zabieg usunięcia zaćmy należy do najbardziej spektakularnych procedur medycznych (po 15-30 minutach – bo tyle trwa operacja – osoba, która miała problemy z wykonywaniem najprostszych czynności wraca do normalnego funkcjonowania). Zabieg wykonywany jest metodą tzw. fakoemulsyfikacji. Chirurg okulista wykonuje niewielkie nacięcie w rogówce, usuwa naturalną zmętniałą soczewkę oka, a następnie zastępuje ją sztuczną soczewką wewnątrzgałkową o odpowiednio dobranych parametrach optycznych.

Pełna treść „Karty praw pacjenta z zaćmą” tutaj.

Po przyjęciu do szpitala na zabieg operacji zaćmy pacjent ma prawo do współdecydowania o zastosowanych wyrobach medycznych. W przypadku zabiegu refundowanego przez NFZ nie istnieje możliwość dopłaty i wyboru soczewki wieloogniskowej lub torycznej, mimo że nie ma w polskim prawie przepisu zabraniającego dopłat. W ramach NFZ wszczepiana jest soczewka jednoogniskowa, która pozwala na uzyskanie dobrego widzenia do dali, jednak pacjent nadal będzie musiał używać okularów do czytania czy pracy przy komputerze.

Chorzy na zaćmę powinni mieć świadomość, że również soczewka jednoogniskowa ma wiele parametrów. Warto w związku z tym wybrać taki ośrodek, gdzie podczas zabiegu wszczepiane są soczewki hydrofobowe, asferyczne, z filtrami UV i światła niebieskiego, chroniącymi siatkówkę oka. Pacjenci z zaćmą mają również prawo do informacji na temat dostępnych możliwości leczenia, w tym szczególnie na temat soczewek wszczepianych w ramach zabiegów refundowanych przez NFZ oraz zabiegów odpłatnych.

– Z moich doświadczeń wynika, że pacjenci nie mają podstawowej wiedzy na temat leczenia zaćmy w tym przede wszystkim nie wiedzą, że efekt leczenia zależy od wielu czynników, na które mogą mieć wpływ. Jestem przekonana, że wyedukowany pacjent ma większą szansę na uratowanie widzenia, a nawet jego poprawę, dlatego popieram wszelkie działania stawiające potrzeby pacjentów w centrum uwagi – komentuje Małgorzata Pacholec, dyrektor Polskiego Związku Niewidomych.

Chorzy na zaćmę mają również prawo wiedzieć, z jakich materiałów korzysta dany ośrodek, co pozwala im świadomie skorzystać z prawa do wyboru ośrodka, w którym wykonany zostanie zabieg usunięcia zaćmy. Zapewnienie przez placówkę odpowiedniej jakości i bezpieczeństwa pozwala uniknąć powstania zaćmy wtórnej i konieczności kolejnej interwencji medycznej. Ważny jest również czas otrzymania świadczenia: im krótszy, tym mniejszy wpływ choroby na obniżenie jakości życia.

– Karta praw pacjenta z zaćmą wskazuje przede wszystkim na ogromną rolę samego chorego w procesie leczenia. Prawo dostępu do kompleksowej informacji, umożliwiającej podjęcie świadomej decyzji odnośnie leczenia oraz możliwość współdecydowania o zastosowanych wyrobach medycznych, to kwestie priorytetowe dla tej grupy chorych. Dokument zwraca również uwagę na możliwość wnioskowania o przyśpieszenie zabiegu usunięcia zaćmy w przypadku nagłego pogorszenia stanu zdrowia – podsumowuje prof. dr hab. Dorota Karkowska, autorka „Karty praw pacjenta z zaćmą”.

– Podstawowym celem przyświecającym tworzeniu „Karty praw pacjenta z zaćmą” była edukacja osób znajdujących się w grupie ryzyka zachorowania na zaćmę, samych pacjentów oraz środowiska medycznego. Jesteśmy zobowiązani do tego, by podnosić jakość życia pacjentów poprzez uświadamianie o diagnostyce i możliwościach leczenia – komentuje Igor Grzesiak. Jak dodaje prof. Dorota Karkowska, dokument powinien przyczynić się do podniesienia wiedzy na temat leczenia zaćmy.