Minister rozmawia z towarzystwami naukowymi

Nakłady na ochronę zdrowia, sieć szpitali, wyceny świadczeń, funkcjonowanie podstawowej opieki zdrowotnej i specjalistyki, medycyna ratunkowa – to tylko część tematów poruszonych w poniedziałek podczas Konferencji Prezesów Towarzystw Lekarskich, która odbyła się w siedzibie Naczelnej Izby Lekarskiej w Warszawie.

Foto: Marta Jakubiak

Spotkanie z udziałem ministra zdrowia Konstantego Radziwiłła prowadził prof. Romuald Krajewski, wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej.

W podjętym stanowisku Konferencja Prezesów Towarzystw Lekarskich zaapelowała do rządu, polityków, administratorów ochrony zdrowia i wszystkich osób odpowiedzialnych za kształtowanie polityki zdrowotnej m.in. o szybkie zwiększenie nakładów na ochronę zdrowia do ponad 6 proc. PKB. „Powinno to nastąpić w ciągu paru lat i musi być kontynuowane w kolejnych latach, ponieważ już w kilkuletniej perspektywie czasowej nakłady na poziomie 6 proc. będą niewystarczające” – czytamy w apelu przekazanym ministrowi zdrowia.

Kolejnym postulatem jest wprowadzenie zasad finansowania świadczeń, które umożliwią diagnostykę i leczenie dobrej jakości bez zadłużania podmiotów leczniczych. W ocenie KPTL zmiany powinny polegać przede wszystkim na poprawie finansowania niedostatecznie wycenionych świadczeń. Konferencja apeluje o ostrożność we wprowadzaniu zmian systemowych w ochronie zdrowia. Zmiany te powinny uwzględniać realne możliwości wynikające z poziomu finansowania oraz być sprawdzane w praktyce poprzez różne formy działań pilotażowych przed wprowadzeniem w skali kraju.

KPTL chce ponadto tworzenia zaufania do systemu ochrony zdrowia poprzez – jak to ujęto – realistyczne określanie oczekiwań i celów oraz wyłączenie wpływu nieustannych zmian i obietnic politycznych na funkcjonowanie ochrony zdrowia. Zdaniem prezesów towarzystw lekarskich dialog o sprawach ochrony zdrowia powinien przede wszystkim odbywać się pomiędzy pacjentami i fachowymi pracownikami.

Odnosząc się do postulatu dotyczącego zwiększenia nakładów na ochronę zdrowia do ponad 6 proc. PKB, minister zdrowia powiedział, że wita go z… radością. – O tym nie można dyskutować tylko w zaciszach gabinetów. Z zewnątrz takie działania mogą być postrzegane jako „więcej pieniędzy dla nas”. Rzeczą fundamentalną byłoby uzyskanie wsparcia wszystkich obywateli na rzecz zwiększenia finansowania służby zdrowia – powiedział.

Jeżeli ziści się plan zwiększania nakładów o 0,2 proc. PKB rocznie przez 10 lat, to już w przyszłym roku oznaczałoby to dodatkowe środki rzędu 2 mld zł. – Do 6 proc. PKB brakuje nam 40 mld zł, których nie da się nagle znaleźć z budżecie. Moim zdaniem jedynym sposobem jest przyjęcie mapy drogowej dochodzenia do 6 proc. w formie ustawy – powiedział Konstanty Radziwiłł.

Wiele uwagi w swoim wystąpieniu poświęcił zagadnieniom finansowym. – Próbujemy stworzyć narzędzie, które pomogłoby zadłużonym placówkom, np. szpitalom – mówił minister. Nie chciał zdradzać jednak więcej szczegółów na ten temat. Zdaniem ministra jest 200-300 świadczeń przeszacowanych. – Nie chodzi o to, by oszczędzać, lecz racjonalnie wydawać środki, które mamy – zaznaczył, podkreślając, że w mediach skarżą się ci, którym w wyniku nowej wyceny świadczeń coś odjęto, a trudno znaleźć głos tych, którym coś dodano.

Zwrócił uwagę na trudności w pozyskiwaniu danych do tworzenia tych wycen ze strony Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. – Agencja wysyła prośby o wycenę, nawet za to płaci, ale za dużo chętnych nie ma. Wydaje się, że w niektórych przypadkach mamy wręcz do czynienia z niechęcią, by nie powiedzieć o zmowie, skoro w pewnych przypadkach jest tylko 5 procent odpowiedzi – przekonywał.

W jego ocenie szacowania świadczeń medycznych nie można wykonać bez współpracy ze świadczeniodawcami, dlatego w Sejmie czeka już nowelizacja jednej z ustaw, na mocy której jednostki będą zobowiązane do udzielania informacji o ponoszonych kosztach. Minister dodał, że już wkrótce zwiększy się obsada personalna AOTMiT aż o 100 osób, co powinno przyspieszyć prace związane m.in. z wyceną procedur medycznych.

Odnosząc się do planowanego wprowadzenia sieci szpitali, powiedział, że przy ustalaniu wysokości ryczałtu na dany okres za podstawę ma być uznana aktywność szpitala w poprzednim okresie rozliczeniowym. Ryczałt zakłada możliwość przesunięć środków, choć w pewnych ramach, będzie też zależał od wielu wskaźników, wiec – w ocenie ministra – trudno zgodzić się z zarzutem, że on wpłynie na placówki demotywująco. – Są szpitale mające zaledwie kilka łóżek i jeśli one nawet znikną, to wydaje się, że nie będzie to znacząca strata dla systemu – podkreślił.

Dodał, że nie ma uprzedzeń wobec prywatnych placówek, ale w opinii rządu publiczny system musi się opierać głównie o placówki gotowe przyjąć pacjenta w każdych warunkach, w każdym stanie. – Tak to wygląda w krajach, na które patrzymy z zazdrością. Na Zachodzie fragment służby zdrowia nastawiony na zysk jest raczej poza systemem, a u nas niektóre jednostki skomercjalizowane, nie tylko sprywatyzowane, wypłacają nawet dywidendy powiatom. To kompletne pomieszanie pojęć – mówił szef resortu zdrowia.

Zdaniem ministra Radziwiłła duża część kolejek do specjalistów jest wykreowana w sposób niemający nic wspólnego z medycyną. Przykładowo: 10 mln osób z nadciśnieniem tętniczym, zwłaszcza niezaawansowanym, nie musi leczyć się u hipertensjologów ani nawet u kardiologów, tak jak jest to zresztą w innych krajach. – To sytuacja patologiczna. Moim zdaniem to nie jest dobre dla chorych, bo owocuje polipragmazją – tłumaczył.

W jego opinii zmiana tej sytuacji nie jest łatwa, bo wszyscy się do niej przyzwyczaili: lekarz rodzinny szybko odsyła pacjenta do lekarza specjalisty, specjalista dostaje „łatwych” pacjentów, a pacjent wydaje się też zadowolony, bo leczy go specjalista, a nie „zwykły” lekarz.

Po wystąpieniu ministra nastąpiła dyskusja. Jako pierwszy głos zabrał prof. Krzysztof Paśnik, prezes Towarzystwa Chirurgów Polskich, który sceptycznie odniósł się do proponowanego rokrocznego wzrostu nakładów na ochronę zdrowia powiązanego ze wzrostem gospodarczym. Zgodził się jednak z tym, że wycena niektórych procedur medycznych jest zawyżona, pytając ministra, kto tak naprawdę i w oparciu o jakie kryteria decyduje o ich obniżeniu.

– Mam wrażenie, że obniżane są następująco: im bardziej wzrasta liczba przeprowadzanych procedur, tym ich wycena bardziej spada. Takie przekonanie jest przynajmniej w środowisku chirurgów – powiedział prof. Paśnik. – Poruszamy się po omacku w zakresie wyceny badań histopatologicznych czy cystologicznych – zauważył z kolei dr Jarosław Wejman, sekretarz Polskiego Towarzystwa Patologów.

Wiele cierpkich słów padło ze strony prof. Juliusza Jakubaszko, prezesa Polskiego Towarzystwa Medycyny Ratunkowej. W jego ocenie procedowanie projektu ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym odbywa się poza świadomością środowiska lekarzy specjalistów medycy ratunkowej, a planowane przepisy nie spełniają postulatów PTMR. – Dochodzą słuchy, że w resorcie lobbuje silna grupa ratowników medycznych. Jako zarząd towarzystwa chcemy się spotkać z panem – powiedział prof. Juliusz Jakubaszko.

W odpowiedzi minister potwierdził, że jest gotów do takiej rozmowy, jednak wszedł w polemikę z szefem PTMR. Konstanty Radziwiłł zauważył, że skoro w wielu krajach świata (np. w USA) standardem są karetki jeżdżące bez lekarza, a w niektórych państwach to ratownik medyczny rozpoznaje zgon, to nie widzi powodu, dla którego u nas miałoby być inaczej. – To nie znaczy, że medycyna ratunkowa znika z SOR-ów, bo właśnie tam jest miejsce dla medycyny ratunkowej, a nie w karetkach – powiedział.

Minister zdrowia dodał, że system Państwowego Ratownictwa Medycznego powinien być, jak sama nazwa wskazuje, państwowy, aby w sytuacjach kryzysowych, zdarzeń masowych czy katastrof, działał tak jak inne służby (np. wojsko czy policja). – Nie chcemy, by przetargi na działania PRM wygrywali ci, którzy dają niższa cenę – dodał.

– Przez 20 lat lekarze podstawowej opieki zdrowotnej zostali ograniczeni do roli wypisywaczy recept. Ta grupa lekarzy przyjęła pewne nawyki. Cała zachodnia Polska to prywatna specjalistka. Właściciele NZOZ-ów boją się, że teraz całość pieniędzy przejmie POZ – zauważył prof. Leszek Czupryniak, do niedawna prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.

– Nie widzę chęci zmniejszenia biurokracji dotyczącej lekarza. Historia choroby tworzona jest dla pacjenta, a nie, jak kiedyś, dla porozumiewania się miedzy lekarzami – powiedział prof. Jerzy Kruszewski, przewodniczący Komisji Kształcenia Naczelnej Rady Lekarskiej.

Wystąpienie ministra i dyskusja zdominowały dwugodzinne posiedzenie Konferencji Prezesów Towarzystw Lekarskich na tyle, że nie zdołano szczegółowo omówić stanowiska dotyczącego zmian w systemie kształcenia specjalizacyjnego lekarzy i lekarzy dentystów.

„Po zapoznaniu się ze zmianami w systemie rozwoju zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów proponowanymi przez Zespół do spraw opracowania zmiany systemu kształcenia podyplomowego lekarzy i lekarzy dentystów powołany przez Ministra Zdrowia oraz ze zdaniami odrębnymi zgłoszonymi przez członków Zespołu Konferencja Prezesów Towarzystw Lekarskich stwierdza, że propozycje te i wprowadzanie zmian w obecnie istniejącym systemie wymagają dalszej szerokiej dyskusji” – czytamy w stanowisku.

Zdaniem KPTL brak lekarzy (zwłaszcza specjalistów w licznych dziedzinach) stanowi duży problem polskiej ochrony zdrowia, a doraźne działania tego problemu nie rozwiążą. Wprowadzenie kolejnych zmian systemu specjalizacji w okresie wprowadzania systemu modułowego, zmian kształcenia przeddyplomowego i stażu podyplomowego spowoduje trudności w ocenie efektów nowych rozwiązań, w weryfikacji osiągnięcia zakładanych celów i utrudni rozwój zawodowy lekarzy i lekarzy dentystów. Dlatego – jak podkreślono w stanowisku – należy pozostawić bez zmian listy specjalizacji lekarskich i lekarsko-dentystycznych oraz tryb odbywania specjalizacji.

Konferencja Prezesów Towarzystw Lekarskich popiera propozycje zmierzające do uproszczenia procedur administracyjnych, zwłaszcza związanych z rekrutacją na szkolenie specjalizacyjne oraz do poprawy jakości szkolenia. „Zapewnienie młodym lekarzom dobrych warunków szkolenia specjalizacyjnego w Polsce jest jednym z najpotrzebniejszych działań mających na celu zapewnienie Polakom fachowej opieki medycznej w przyszłości” – napisano w cytowanym dokumencie.

– Czy na każde spotkanie konferencji, odbywające się dwa razy w roku, można liczyć na obecność ministra? – zapytał na zakończenie prof. Romuald Krajewski. Szef resortu zdrowia wyraził wolę współpracy w tym zakresie, o ile tylko pełnione obowiązki mu na to pozwolą.

„Ignorantia iuris nocet” (łac. nieznajomość prawa szkodzi) – to jedna z podstawowych zasad prawa, pokrewna do „Ignorantia legis non excusat” (łac. nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem). Nawet jeśli nie interesuje cię prawo medyczne, warto regularnie śledzić dział Prawo w portalu „Gazety Lekarskiej”. Znajdziesz tu przydatne informacje o ważnych przepisach w ochronie zdrowia – zarówno już obowiązujących, jak i dopiero planowanych.