Ustawa refundacyjna: pytanie o 3,7 mld zł

1 maja br. minęły dokładnie trzy lata i cztery miesiące od dnia wprowadzenia w życie ustawy refundacyjnej. Zgodnie z art. 84 tej ustawy, po upływie dwóch lat od dnia wejścia jej w życie Rada Ministrów zobowiązana została do opublikowania oceny skutków społecznych jej funkcjonowania. Do dziś go brakuje.

Foto: freeimages.com

8 maja prezes Naczelnej Rady Lekarskiej Maciej Hamankiewicz wystosował pismo do ministra zdrowia Bartosza Arłukowicza w tej sprawie. Przytaczamy jego najważniejsze fragmenty.

„Zgodnie z treścią art. 74 ustawy wysokość całkowitego budżetu na refundację w latach 2012, 2013 i 2014 powinna być równa kwocie poniesionych przez Fundusz wydatków związanych z refundacją leków w roku 2011, a począwszy od roku 2015 nie może być niższa od tej kwoty.

Kwoty wydatkowane przez NFZ na refundację leków nie osiągały w tych latach poziomu wydatków z 2011 r. W 2011 wydatki NFZ na refundację leków wyniosły 10,9 mld złotych, w roku 2012 wydatki te wyniosły już jedynie 9,1 mld złotych (spadek o 1,8 mld złotych), a w 2013 wyniosły 9,6 mld złotych (1,3 mld złotych mniej od wydatków z 2011 r. wyznaczających poziom finansowania refundacji leków).

W 2014 r. dane z dostępnych miesięcznych i kwartalnych sprawozdań NFZ wskazują na wydatki na poziomie 10,3 mld złotych (0,6 mld złotych poniżej wydatków z 2011 r.). Zatem z ogólnie dostępnych planów finansowych NFZ a także publikowanych sprawozdań dotyczących kwot refundacji wynika, iż w latach 2012-2014 płatnik wydał na refundację leków 3,7 mld zł mniej niż zakładał całkowity budżet na refundację. Wbrew zapowiedziom Ministerstwa Zdrowia kwota ta nie została przeznaczona na finansowanie nowych, innowacyjnych leków.

Z raportu przygotowanego przez firmę badawczą Sequence i kancelarię Domański Zakrzewski Palinka „Wpływ ustawy o refundacji leków na dostęp pacjenta do farmakoterapii, budżet NFZ oraz branżę farmaceutyczną” wynika, iż „pomimo zaoszczędzenia w 2013 r. 1,3 mld złotych na refundacji leków ogółem w stosunku do wydatków z roku 2011, wydatki na finansowanie leków innowacyjnych wzrosły w tym okresie jedynie o 0,112 mld złotych (w 2012 roku odpowiednie wartości wyniosły 1,8 mld zł i 0,014 mld zł).

Oznacza to, iż wobec dużych kwot niewykonania budżetu NFZ na refundację leków, tylko bardzo niewielki ich odsetek przeznaczono na zwiększenie dostępu pacjentów do nowych terapii.

Wobec braku realizacji ustawowego obowiązku przedstawienia Sejmowi sprawozdania z realizacji ustawy oraz niewykorzystania przez NFZ środków przeznaczanych w budżecie na refundację leków, zwracam się do Pana Ministra z zapytaniem, co stało się z środkami w wysokości 3,7 mld zł i czy zapisy mówiące o przeznaczeniu zaoszczędzonych pieniędzy na finansowanie nowych leków są realizowane.

Z przytoczonego powyżej raportu, wynika, że wprowadzony system ustalania cen i refundacji leków spowodował:

• zwiększenie poziomu wydatków pacjenta poza segmentem refundacyjnym,
• zwiększenie sprzedaży leków nierefundowanych,
• zwiększenie – w przypadku niektórych terapii – kosztu tzw. koszyka zakupów (np. pacjenci stosujący insuliny, atypowe neuroleptyki).

Wydatki publiczne na refundację apteczną w 2011 r. sytuowały nasz kraj na jednej z ostatnich pozycji wśród państw OECD, jeśli chodzi o poziom finansowania tego sektora leczenia według parytetu siły nabywczej oraz % PKB (niższy poziom był jedynie w Meksyku i Chile). Z raportu wynika, że roczne wydatki pacjentów na leki wydawane na receptę (łącznie leki refundowane i pełnopłatne) wzrosły z 8,6 mld złotych w 2010 r. do 9,3 mld złotych w 2013 r., a więc o 700 mln złotych.

Wzrost wydatków pacjentów na zakup leków dostępnych w aptekach trudno określić pozytywnym skutkiem ustawy refundacyjnej, a zwiększenie wydatków na refundację leków w ramach programów lekowych poprawiło dostępność do leków innowacyjnych jedynie wąskim grupom pacjentów. Zasadnym więc pozostaje prośba o wytłumaczenie społeczeństwu polskiemu, co się stało z 3,7 mld PLN, i jakie działania zamierza podjąć Minister Zdrowia, aby zahamować zwiększające się obciążenie kosztami leczenia polskich rodzin.”.

Więcej o refundacji kosztów leczenia i zakupu leków piszemy tutaj.