Maria Kujawska – kobieta, lekarz, powstaniec

W nocy z 2 na 3 maja obchodzimy 96. rocznicę wybuchu III Powstania Śląskiego. Jedyną kobietą lekarzem, która aktywnie uczestniczyła w tamtych wydarzeniach, była dr Maria Kujawska.

Katowice, pomnik Powstańców Śląskich
Foto: Mariusz Tomczak

Co prawda oprócz dr Kujawskiej po stronie powstańców walczyły również studentki medycyny, ale to jej życiorys jest najbardziej interesujący i bynajmniej nie tylko dlatego, że była wielką patriotką.

Urodziła się w 1893 roku w Raciborzu.

W 1915 roku razem z młodszym bratem rozpoczęła studia na wydziale medycznym uniwersytetu we Wrocławiu. Tam wstąpiła do tajnej, niepodległościowej organizacji studenckiej, działającej pod nazwą Związek Młodych Polaków. Dyplom lekarski uzyskała w 1920 roku w Warszawie.

Celem III Powstania Śląskiego było przyłączenie Górnego Śląska do Polski.

Po jego wybuchu Maria Kujawska, wraz z innymi lekarzami, tworzyła punkty opatrunkowe dla uczestników walk. Początkowo pracowała w kilku takich punktach i prowadziła pociąg sanitarny. Następnie była lekarką szpitala polowego w Toszku oraz zajmowała się rannymi w Głównym Szpitalu Wojsk Powstańczych w Mysłowicach.

Po zakończeniu powstania wyszła za mąż za lekarza Kazimierza Kujawskiego, który – tak jak ona – również walczył o polskość Śląska.

Najpierw pracowała w szpitalu w Mysłowicach, później prowadziła oddział Polskiego Czerwonego Krzyża w Katowicach. Wiele lat pracowała w Poradni PCK. W 1930 roku, w wyborach do drugiego Sejmu Śląskiego, uzyskała mandat poselski z ramienia Narodowego Chrześcijańskiego Zjednoczenia Pracy. Należała m.in. do Śląskiej Izby Lekarskiej, Towarzystwa Lekarzy Polaków na Śląsku oraz Związku Gospodarczego Lekarzy Polaków Województwa Śląskiego.

Doktor Kujawska czynnie angażowała się w życie środowiska lekarskiego.

W czasie drugiej wojny światowej zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Po osadzeniu w obozie koncentracyjnym w Ravenbrück zaczęła pracować jako lekarka, dzięki czemu uratowała życie innym więźniarkom. Dostała nawet przydomek „Anioł z Ravensbrück”. Po wojnie wróciła na Śląsk. Zmarła w 1948 roku w Pszczynie. Wszystkie cztery córki Marii Kujawskiej zostały lekarzami.

Prezydent podpisał nowelizację ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wprowadzającą tzw. sieć szpitali. O tym, co zmieni się z punktu widzenia lekarzy i pacjentów, piszemy tutaj.