Czy wolno dopłacać do lepszej terapii?

Pacjenci, aby uzyskać dostęp do najlepszej terapii, powinni mieć zagwarantowaną możliwość dopłacenia do oferowanej przez NFZ procedury. Interpretacja przepisów, która uniemożliwia placówkom medycznym pobieranie od pacjentów opłat dodatkowych za usługi wykraczające poza świadczenia gwarantowane ze środków publicznych pod rygorem utraty prawa do leczenia refundowanego, jest niezgodna z konstytucją – uważa Konfederacja Lewiatan.

Foto: Marta Jakubiak

W czasie debaty „Wolność nie dla wszystkich. Czy pacjent ma prawo do współfinansowania najlepszej dla siebie terapii?”, zorganizowanej przez Konfederację Lewiatan, dr Ryszard Piotrowski, konstytucjonalista z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, uznał, że konstytucja i ustawy regulujące zakres świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych dopuszczają możliwość wnoszenia przez pacjentów opłat za świadczenia ponad standard finansowany przez NFZ bez utraty prawa ze składki.

Nie ma zakazu współfinansowania

W ocenie konstytucjonalisty, wprowadzenie zakazu dopłat na podstawie interpretacji przepisów ustawowych, jest niezgodne z polską konstytucją. Ta interpretacja uniemożliwia rzetelne i sprawne działanie systemu opieki zdrowotnej, a tym samym narusza „zasady państwa prawnego w zakresie konstytucyjnego prawa obywateli” do ochrony zdrowia. Jest więc niezgodna z art. 68 w związku z art. 2 Konstytucji RP.

Wywłaszczenie pacjenta

Żadna z wartości wskazanych w art. 31 ust. 3 polskiej konstytucji nie legitymuje zakazu współfinansowania leczenia. Tego rodzaju zakaz – jak zauważa dr Ryszard Piotrowski – musiałby zostać ustanowiony w ustawie w sposób jednoznaczny i nie mógłby znajdować oparcia jedynie w interpretacji przepisów ustawowych. Uznanie, że pacjent korzystający z tego prawa i w tym celu finansujący świadczenie ponadstandardowe traci prawo ze składki, jest konstytucyjnie niedopuszczalnym wywłaszczeniem pacjenta z jego składek. Konstytucja RP w art. 21 ust. 2 stanowi bowiem, że wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.

Warto łączyć terapie

Według prof. dr. hab. Pawła Sarneckiego, emerytowanego kierownika Katedry Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, instytucje ochrony zdrowia mogą, a nawet powinny dla tych samych pacjentów łączyć terapię objętą ustawowym zakresem „świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych” oraz terapie dodatkowe. Dodatkowo od pacjenta nie można żądać pokrycia kosztów tej pierwszej, gdyż wystąpiłaby sytuacja podwójnej płatności (pacjent płacąc składki niejako raz już poniósł te koszty). Byłoby więc to niezgodne z zasadą sprawiedliwości społecznej.

NFZ nadużywa pozycji?

Natomiast zdaniem prof. dr. hab. Tadeusza Skocznego i adw. Ilony Szwedziak-Bork, działania NFZ polegające na uniemożliwianiu placówkom medycznym pobierania od pacjentów opłat dodatkowych za wykonanie usług wykraczających poza finansowane ze środków publicznych świadczenia gwarantowane, stanowią naruszenie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Źródło: KL