Medyczny Nobel 2021. Pierwsze komentarze ekspertów
Tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za odkrycie receptorów temperatury i dotyku zostali: David Julius i Ardem Patapoutian. Jakie są pierwsze komentarze ekspertów?
Prof. dr hab. n. med. Jacek Malejczyk, Katedra i Zakład Histologii i Embriologii, Centrum Biostruktury WUM: – Odkrycie tych receptorów i mechanizmów ich działania stwarza naprawdę dobre możliwości poszukiwania czynników, które mogłyby modyfikować ich działanie, co – na przykład w przypadku leczenia niektórych neuropatii – może się okazać niezwykle ważne i interesujące. Bóle związane na przykład z różnego rodzaju neuropatiami są, według mojej wiedzy, przypadłością bardzo wielu osób.
Prof. dr hab. n. med. Anna Kostera-Pruszczyk, Katedra i Klinika Neurologii CSK UCK WUM: – Na pewno poznanie tych receptorów, mechanizmu działania doznania temperatury i dotyku, będzie bardzo ważnym narzędziem w walce z czymś, co staje się coraz większym wyzwaniem dla współczesnej medycyny – chorób, które wiążą się z zaburzeniami czucia. Chociażby, nazywana już współcześnie epidemią, neuropatia cukrzycowa, która dotyczy coraz większej liczby ludzi w cywilizowanym, zamożnym świecie. Myślę, że ten ukłon w kierunku nauk podstawowych znów przypomina nam, jak długa jest droga od laboratorium, od badań obarczonych rzeczywiście dużym ryzykiem, do metod, które będą nam pomagały skutecznie leczyć ludzi na całym świecie.
Prof. dr hab. n. med. Grzegorz Basak, Katedra i Klinika Hematologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych CSK UCK WUM: – Laureaci realizowali swoje badania w połowie lat 90. w Stanach Zjednoczonych. Przedmiotem ich zainteresowania zostały zmysły, czyli to, co jest nam tak bardzo bliskie. Tym razem nagrodzono odkrycie receptorów, za pomocą których czujemy temperaturę czy ból. Tego typu odkrycia są często reakcją spustową dla kolejnych. Początkowe odkrycie wymaga odpowiedniego dobrania metodyki, a zrozumienie danego mechanizmu najczęściej powoduje falę odkryć, na przykład innych receptorów, stosując podobną metodykę, ale dotyczącą innych zjawisk. Takie genialne odkrycia po prostu otwierają nam kolejny fragment wiedzy o świecie.
Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny przyznaje się wyłącznie za konkretne, niosące wartość dla nauk przyrodniczych lub medycyny osiągnięcia, a nie za całokształt działalności badawczej. Wyróżnienie jest wręczane od początku trwania konkursu, czyli od 1901 roku. Pierwszym jego laureatem został Emil Adolf von Behring, uhonorowany za prace nad surowicami odpornościowymi (i ich zastosowania w leczeniu błonicy). Prace te „otworzyły nową drogę dla medycyny, dając lekarzom broń przeciwko chorobie i śmierci”. Behring (wraz z Shibasaburō Kitasato) opracował surowice antytoksyczne: przeciwbłoniczą i przeciwtężcową, co stanowiło przełom w leczeniu chorób zakaźnych i otworzyło drogę do dalszego rozwoju nowej dziedziny medycyny – immunologii.
