Prof. Zofia Knychalska-Karwan (1922-2016)

28 lipca 2016 r. zmarła prof. dr hab. med. Zofia Knychalska-Karwan, nestorka polskich stomatologów, wybitna lekarz dentysta, uczona, wychowawca wielu pokoleń lekarzy.

Profesor Zofia Knychalska-Karwan pracę w Klinice Stomatologicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego rozpoczęła już podczas studiów w 1946 r. jako wolontariuszka i w tym charakterze po formalnym przejściu na emeryturę pracę tę kontynuowała jeszcze ponad 20 lat – dając nam przykład, jak do końca zachować młodość i życiową aktywność.

Blisko 70 lat naukowej i dydaktycznej działalności Pani Profesor to okres całej powojennej stomatologii uniwersyteckiej w Polsce, którą współtworzyła.Należała do pokolenia, które w czasie wojny wiedzę zdobywało na tajnych kompletach, a po jej zakończeniu ofiarnie Polskę odbudowywało.

Po latach sama tak wspominała tamte czasy i postawy pierwszych absolwentów medycyny: „… byliśmy spragnieni wiedzy, z pasją, ambicją i ogromnym zaangażowaniem oddawaliśmy się pracy, która stanowiła sens naszego życia. Klinikę traktowaliśmy jak dom, a pacjentom, studentom i uczelni poświęcaliśmy wszystkie swoje siły i całą niespożytą energię naszej młodości”.

W przypadku Pani Profesor tak było zawsze, bo owa pasja, zaangażowanie i twórcza energia nigdy Jej nie opuściły. Po uzyskaniu wieku emerytalnego nadal twórczo pracowała w Instytucie Stomatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, publikując kilkadziesiąt kolejnych artykułów i kilkanaście podręczników. Była dla nas przykładem życia godnego i aktywnego twórczo. Zawsze udzielała nam wsparcia.

Urodziła się w 1922 r. w Kaliszu, po ukończeniu pierwszego roku liceum ogólnokształcącego kontynuowała naukę w Krakowie. Pracując w Klinice Stomatologicznej UJ, jednocześnie studiowała na kierunku wychowania fizycznego. Zaledwie rok po uzyskaniu dyplomu lekarza otrzymała drugi dyplom – magistra WF.

O wszechstronności zawodowej Pani Profesor świadczą też uzyskiwane specjalizacje w następujących dziedzinach: stomatologii ogólnej, medycyny sportowej, stomatologii zachowawczej, stomatologii dziecięcej i periodontologii. Wykorzystując swoje kwalifikacje i zainteresowania, Pani Profesor równocześnie z zatrudnieniem w uczelni pracowała dodatkowo jako lekarz ogólny w Wojewódzkiej Poradni Sportowo-Lekarskiej w Krakowie i jako konsultant w Wojewódzkiej Przychodni Stomatologicznej.

Angażowała się również w działalność organizacyjną na rzecz uczelni oraz na szczeblu ogólnokrajowym w redakcjach czasopism i zarządach towarzystw naukowych. Na wykładach i wystąpieniach konferencyjnych podziwialiśmy Jej erudycję, a także precyzję wypowiedzi formułowanych znakomitą polszczyzną i jakże charakterystycznym dobitnym głosem. Jej naukowa aktywność przejawiała się również w czynnym udziale w międzynarodowych konferencjach, gdzie promowała osiągnięcia polskiej stomatologii poza granicami kraju.

Opublikowała wiele książkowych opracowań, o niepowtarzalnej wartości dydaktycznej, łącząc tematykę lekarską, w tym stomatologiczną i sportową. Pod kierunkiem Pani Profesor wielu lekarzy uzyskało doktoraty i specjalizacje, a niezliczona rzesza pracowników krajowych uczelni medycznych korzystała z Jej bezinteresownej pomocy w realizacji projektów badawczych oraz wsparcia w ocenach do akademickiego awansu. Była członkiem naukowych towarzystw międzynarodowych: International Association of Dentistry for Children, Academy Pierre Fauchard, International Associationof Oral Pathologists.

Za wybitne osiągnięcia otrzymała wiele odznaczeń, m.in. Złoty Krzyż Zasługi,Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Medal 200-lecia Nauczania Stomatologii w Uniwersytecie Jagiellońskim. Akademia Pierre Faucharda Sekcji Polskiej, gdy ustanowiła nagrodę im. prof. Zbigniewa Jańczuka za zasługi dla stomatologii polskiej wręczaną dla jednego laureata w roku, pierwszą przyznała w 2014 r. właśnie Pani prof. dr hab. Zofii Knychalskiej-Karwan z Krakowa.

Naukowe i dydaktyczne osiągnięcia sytuują Panią Profesor w czołówce osób, które przechodzą do historii jako liderzy polskiej stomatologii okresu powojennego.

Stanisław Majewski
Prof. dr hab. n. med., Instytut Stomatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego

Źródło: „Gazeta Lekarska” nr 11/2016

„Ignorantia iuris nocet” (łac. nieznajomość prawa szkodzi) – to jedna z podstawowych zasad prawa, pokrewna do „Ignorantia legis non excusat” (łac. nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem). Nawet jeśli nie interesuje cię prawo medyczne, warto regularnie śledzić dział Prawo w portalu „Gazety Lekarskiej”. Znajdziesz tu przydatne informacje o ważnych przepisach w ochronie zdrowia – zarówno już obowiązujących, jak i dopiero planowanych.