NRL chce zakazu reklam z wizerunkiem lekarza

Apel Nr 2/16/VII Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 4 marca 2016 r. do ministra zdrowia dotyczący m.in. wprowadzenia zakazu reklamy produktów przy wykorzystaniu wizerunku osób posiadających wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne.

Foto: freeimages.com

Naczelna Rada Lekarska zwraca się do Ministra Zdrowia z apelem o niezwłoczne podjęcie prac legislacyjnych zmierzających do wprowadzenia w treści ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz ustawy z dnia z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych, ograniczeń w zakresie reklamy żywności oraz wyrobów medycznych, polegających na uniemożliwieniu reklamy tych produktów przy wykorzystaniu wizerunku osób posiadających wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne lub odwoływaniu się do osób sugerujących posiadanie takiego wykształcenia lub odwoływaniu się do zaleceń takich osób.

Masowa skala reklamowania żywności, w szczególności suplementów diety, a także wyrobów medycznych przy wykorzystaniu wizerunku osób posiadających wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne lub odwoływaniu się do osób sugerujących posiadanie takiego wykształcenia jest zjawiskiem negatywnie wpływającym zarówno na zdrowie publiczne w naszym kraju, jak również szkodzi wizerunkowi zawodowemu osób wykonujących zawody lekarza, lekarza dentysty czy farmaceuty.

Nieograniczona swoboda reklamowania takich produktów może prowadzić do ich nadmiernej konsumpcji lub stosowania ich zamiast skorzystania z niezbędnej konsultacji medycznej czy farmaceutycznej. Udział w reklamie takich produktów osób z wykształceniem medycznym lub farmaceutycznym może sugerować odbiorcy, iż produkty te mają właściwości lecznicze. Brak stosownej regulacji uniemożliwiającej wykorzystywanie osób posiadających wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne do reklamy żywności podważa racjonalność normy prawnej wynikającej z treści art. 130 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne.

Przepis ten stanowi, iż ten, kto wprowadzanemu do obrotu produktowi przypisuje właściwości produktu leczniczego, pomimo że produkt ten nie spełnia wymogów określonych w ustawie, podlega grzywnie. Jeżeli zatem nie jest dozwolone przypisywanie żywności nie będącej produktem leczniczym właściwości produktu leczniczego, to nie ma uzasadnienia tolerowanie sytuacji reklamy takich produktów z wykorzystaniem wizerunku osób posiadających wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne lub sugerujących posiadanie takiego wykształcenia. Oczywistym powodem wykorzystywania takich osób w reklamach żywności jest tworzenie u potencjalnego odbiorcy reklamy wrażenia, iż reklamowany produkt na właściwości lecznicze.

W ocenie Naczelnej Rady Lekarskiej wykorzystywanie osób posiadających wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne albo sugerujących posiadanie takiego wykształcenia we wskazany powyżej sposób jest działaniem wprowadzającym konsumentów w błąd i jest tym samym niezgodne z treścią art. 16 rozporządzenia (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności.

Przepis ten stanowi, iż bez uszczerbku dla bardziej szczegółowych przepisów prawa żywnościowego, etykietowanie, reklama i prezentacja żywności lub pasz, z uwzględnieniem ich kształtu, wyglądu lub opakowania, używanych opakowań, sposobu ułożenia i miejsca wystawienia oraz informacji udostępnionych na ich temat w jakikolwiek sposób, nie może wprowadzać konsumentów w błąd.

Wprowadzenie ograniczenia reklamy żywności w zakresie opisanym powyżej służyłoby zatem realizacji celu wyznaczonego treścią art. 16 rozporządzenia tj. zapewnieniu, że reklama żywności nie będzie prowadzona w sposób wprowadzający konsumenta w błąd.

Analogicznie problem ten wygląda w przypadku wyrobów medycznych, które zgodnie z treścią art. 8 ustawy o wyrobach medycznych nie mogą być reklamowane w sposób, który może wprowadzać w błąd co do właściwości i działania wyrobu.

Przypomnienia wymaga fakt, że potrzeba wprowadzenia opisanych wyżej ograniczeń w zakresie reklamy dostrzeżona została m.in. przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który w dokumencie z lutego 2014 r. „Polityka konsumencka na lata 2014-2018” sygnalizował potrzebę podjęcie stosownych działań legislacyjnych odnoszących się do objęcia reklam wyrobów medycznych restrykcyjnymi wymogami, analogicznymi do wymogów odnoszących się do reklam produktów leczniczych określonych w ustawie Prawo farmaceutyczne oraz rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 21 listopada 2008 r. w sprawie reklamy produktów leczniczych (Dz. U. Nr 210, poz. 1327).

Opisany problem jest również do lat znany Ministerstwu Zdrowia, które również dostrzega potrzebę zmian obowiązującego prawa, co wprost wynika z treści pisma Wiceministra Zdrowia Igora Radziewicz-Winnickiego z 7 marca 2014 r. znak MZ-BMK-072-33808-2/KF/14 kierowanego do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Uwzględniając powyższe argumenty Naczelna Rady Lekarska apeluje do Pana Ministra o podjęcie prac legislacyjnych w opisanym powyżej zakresie.