Likwidacja stażu podyplomowego to błąd

Stanowisko Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 8 maja 2015 r. w sprawie kształcenia przeddyplomowego lekarzy i lekarzy dentystów.

Foto: Marta Jakubiak

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej stwierdza, że podjęta na mocy ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty decyzja o likwidacji stażu podyplomowego i zastąpieniu go dwusemestralnym praktycznym nauczaniem w dziedzinach klinicznych realizowanym w trakcie ostatniego roku studiów na kierunku lekarskim i lekarsko-dentystycznym, była błędna.

Prezydium postuluje, aby władze państwowe ponownie przeanalizowały skutki likwidacji stażu zarówno pod kątem wpływu na jakość kształcenia kadr medycznych, prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych udzielanych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych i etycznych oraz uprawnienia osób kształcących się w zawodach lekarza i lekarza dentysty, do właściwych, w tym także bezpiecznych od strony prawnej, warunków zdobywania wiedzy praktycznej.

Staż podyplomowy jest tą formą kształcenia, która w sposób najlepszy i sprawdzony przez wiele lat w Polsce i wielu innych krajach prowadzi do nabycia przez lekarza/lekarza dentystę uprawnień do samodzielnego wykonywania zawodu. Samorząd lekarski uważa, że staż podyplomowy stanowi niezbędne uzupełnienie wiedzy, a zwłaszcza umiejętności praktycznych uzyskanych w trakcie studiów. Przeciwko likwidacji stażu podyplomowego przemawia szereg argumentów, które samorząd lekarski podnosił w trakcie prac legislacyjnych.

Wprowadzenie dwusemestralnego praktycznego nauczania prowadzi de facto do skrócenia studiów w zakresie nauczania teoretycznego, co może negatywnie wpłynąć na jakość tego kształcenia. Likwidacja stażu podyplomowego to również odejście od tradycji nabywania pełnych uprawnień do wykonywania zawodów lekarza i lekarza dentysty pod opieką starszych kolegów stających się mistrzami dla lekarzy i lekarzy dentystów stażystów poprzez staż realizowany dopiero po zakończeniu studiów przez absolwentów studiów medycznych i stomatologicznych.

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej zwraca uwagę, że o ile osoba realizująca staż podyplomowy legitymuje się już tytułem zawodowym lekarza/lekarza dentysty uzyskanym w wyniku ukończenia studiów, posiada ograniczone prawo wykonywania zawodu, co oznacza, że przed jego przyznaniem właściwa izba lekarska sprawdziła wymóg nienagannej postawy etycznej, o tyle model dwusemestralnego praktycznego nauczania zakłada, że do pacjenta dopuszczona zostanie osoba niemająca tytułu zawodowego, nieposiadająca prawa wykonywania zawodu, której postawa etyczna nie była przedmiotem badania.

Należy również zwrócić uwagę, że na podstawie art. 53 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich, lekarze/lekarze dentyści stażyści podlegają odpowiedzialności zawodowej za naruszenie zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu, podczas gdy studenci odpowiedzialności takiej nie ponoszą.

Argumenty te przemawiają za utrzymaniem w Polsce stażu podyplomowego. Mając świadomość, że staż podyplomowy nie jest pozbawiony wad, samorząd lekarski deklaruje pomoc w pracach zmierzających do wprowadzenia modyfikacji zasad odbywania stażu.

W ocenie Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej przyjęty przez ustawodawcę model dwusemestralnego praktycznego nauczania na ostatnim roku studiów, nie daje wystarczających gwarancji prawidłowej realizacji kształcenia praktycznego. Konieczne jest zapewnienie właściwego finansowania potrzeb, jakie wykreował nowy system szkolenia przeddyplomowego, w celu zapewnienia odpowiednich standardów nauczania i nabywania wysokich kompetencji przez studentów.

Obecny status prawny studenta biorącego udział w praktycznym nauczaniu zawodu budzi szereg wątpliwości, dlatego należy wprowadzić przepisy, które w sposób jednoznaczny regulowałyby m.in.:

1) zakres uprawnień studenta do udzielania świadczeń zdrowotnych, z określeniem, które czynności może wykonywać samodzielnie, które pod bezpośrednim nadzorem, a których nie wolno mu wykonywać;

2) dostęp studenta do dokumentacji medycznej pacjentów i do danych objętych tajemnicą lekarską;

3) kwestię prawa pacjenta do wyrażenia sprzeciwu wobec udziału studenta w udzieleniu świadczenia zdrowotnego;

4) ochronę studenta odbywającego praktyczne nauczanie przed majątkową odpowiedzialnością za szkody wyrządzone pacjentowi w trakcie udzielania świadczeń zdrowotnych na zasadach zbliżonych do ochrony, z jakiej korzystają osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę.

Przypominamy, że za utrzymaniem stażu, zgodnie z poniższymi dokumentami opowiadali się także:

• Naczelna Rada Lekarska – stanowisko nr 12/10/VI z dnia 8 października 2010 roku w sprawie zmiany ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty;
• Rektorzy Akademickich Uczelni Medycznych – Konferencja Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych – uchwała nr 48/2010 z dnia 7 października 2010 r.;
• Prezesi Towarzystw Lekarskich – stanowisko Konferencji Prezesów Towarzystw Lekarskich z dnia 28 czerwca 2010 r.;
• Polskie Towarzystwo Stomatologiczne – opinia PTS w sprawie projektu MZ zmiany ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty;
• Komisja Stomatologiczna NRL – stanowisko z dnia 10 września 2010 r. w sprawie stażu podyplomowego lekarza dentysty;
• Ogólnopolskie Konferencje Młodych Lekarzy 2008 (XVII), 2009 (XVII), 2010 (XVII) – stanowiska w sprawie likwidacji stażu podyplomowego;
• Komisja ds. Młodych Lekarzy NRL – stanowisko z dnia 4 października 2010 r. w sprawie projektu nowelizacji ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty;
• Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy – stanowisko ZK OZZL z dnia 21 września 2010 r. w sprawie propozycji nowelizacji ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty;
• Federacja Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia „Porozumienie Zielonogórskie” – opinia z dnia 2 października 2010 r.;
• Konferencja Okrągłego Stołu w Nałęczowie – wnioski końcowe przyjmowane podczas corocznego spotkania dziekanów stom. i kierowników katedr UM;
• Parlament Studentów RP – stanowisko Komisji Wyższego Szkolnictwa Medycznego PSRP z dnia 1 października 2011 r.;
• Ogólnopolskie Porozumienie Doktorantów Uczelni Medycznych – stanowisko w sprawie zmiany ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty z dnia 27 września 2011