Minimalne i przeciętne. Wynagrodzenia w ochronie zdrowia

Minimalne wynagrodzenie za pracę ma w przyszłym roku wynosić 2800 zł brutto. Przeciętne wynagrodzenie według prognoz ma być na poziomie 5452 zł brutto. Kto i jak wylicza te kwoty?

Foto: pixabay.com

Od czasu do czasu niczym bumerang powraca dyskusja o wynagrodzeniach wśród pracowników ochrony zdrowia.

Minimalne wynagrodzenie

Najprościej rzecz ujmując, minimalne wynagrodzenie za pracę (potocznie płaca minimalna albo najniższa krajowa) to najniższe dopuszczone przepisami wynagrodzenie – nikt zatrudniony na etacie nie może zarobić mniej.

Zgodnie bowiem z zapisami ustawowymi (Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę) wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia.

Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę określana jest corocznie. Do 15 czerwca Rada Ministrów przedstawia swoją propozycję wysokości płacy minimalnej w roku następnym Radzie Dialogu Społecznego.

Przedstawiciele pracowników, pracodawców i rządu na rozmowy i wypracowanie wspólnego stanowiska mają 30 dni. Ustalona w tym gronie wysokość minimalnego wynagrodzenia jest następnie do 15 września ogłaszana w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” jako obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów.

Jeżeli jednak Rada Dialogu Społecznego (RDS) nie uzgodni minimalnego wynagrodzenia w terminie, rząd ustala je w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, a to do 15 września ogłaszane jest w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

W tym roku ze względu na epidemię koronawirusa i zawirowania, jakie wprowadziła w gospodarce, terminy dotyczące prac nad ustaleniem wysokości płacy minimalnej zostały zmodyfikowane.

Tzw. ustawą covidową rząd wydłużył czas na przedstawienie swojej propozycji przyszłorocznej płacy minimalnej do 31 lipca. Z kolei Rada Dialogu Społecznego miała na negocjacje tylko 10 dni. Ostatecznie wysokość minimalnego wynagrodzenia określił rząd (ostatni raz minimalną płacę udało się uzgodnić z RDS w 2010 r.).

Niezależnie od trybu ustalania (RDS i obwieszczenie czy ostatecznie rząd i rozporządzenie), wysokość płacy minimalnej ustalana jest w taki sposób, aby przeciętna wysokość minimalnego wynagrodzenia w danym roku wzrastała w stopniu nie niższym niż prognozowany na dany rok wskaźnik cen.

W 2020 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi zgodnie z rozporządzeniem 2600 zł brutto;(z uwzględnieniem prognozowanego w czasie negocjacji wskaźnika cen powinna wynosić co najmniej 2345,60 zł). Od stycznia 2021 r. minimalna płaca wzrośnie o 7,7 proc. i będzie wynosić 2800 zł (powinna wynosić co najmniej 2716,10 zł).

Według danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z nowym rokiem podwyżkę dostanie około 1,7 mln osób. Tak liczna jest bowiem według rządowych danych grupa pracowników otrzymujących wynagrodzenie na poziomie obecnego minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Jednocześnie zmiana ta dotknie około 2 mln pracodawców, którzy będą musieli ponieść zwiększone koszty zatrudnienia pracowników. Takie wyliczenia znalazły się w przygotowanej przez MRPiPS Ocenie Skutków Regulacji do projektu rozporządzenia.

Zgodnie z ustawą, minimalne wynagrodzenie za pracę nie ma charakteru jedynie wynagrodzenia zasadniczego. Jest to łączny przychód pracownika za nominalny czas pracy w danym miesiącu.

Dlatego poza wynagrodzeniem zasadniczym obejmuje również inne składniki wynagrodzenia i świadczenia pracownicze. Nie obejmuje natomiast: nagrody jubileuszowej, odprawy emerytalnej lub rentowej, wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej, dodatku za staż pracy.

Z myślą o tych, którzy nie mają umowy o pracę, co roku określana jest także minimalna stawka godzinowa dla umów cywilnoprawnych. W tym roku wynosi ona 16 zł brutto, w przyszłym roku będzie to 18,30 zł brutto.

Przeciętne wynagrodzenie

Z kolei przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej (potocznie średnie wynagrodzenie) to wartość statystyczna. Ogłaszane jest przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” jako komunikat.

Do 7. roboczego dnia lutego każdego roku GUS ma obowiązek podać kwotę przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku kalendarzowym. Do 7. roboczego dnia drugiego miesiąca po kwartale publikowany jest komunikat o przeciętnym wynagrodzeniu w poprzednim kwartale.

Takie terminy nakłada „Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych”, ale GUS publikuje też szereg innych komunikatów dotyczących wynagrodzeń np. o przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniu w sektorze przedsiębiorstw.

Zgodnie z komunikatami GUS przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2019 r. wyniosło 4918,17 zł brutto. W drugim kwartale 2020 r. wyniosło 5024,48 zł i przy porównaniu danych rok do roku było wyższe o 3,8 proc. (kwartał do kwartału spadło o 5,8 proc.).

Jak jest wyliczane? GUS wyjaśnia, że jest to stosunek sumy wynagrodzeń osobowych brutto (także honorariów wypłaconych niektórym grupom pracowników za prace wynikające z umowy o pracę, wypłat z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej w spółdzielniach oraz dodatkowych wynagrodzeń rocznych dla pracowników jednostek sfery budżetowej) do przeciętnej liczby zatrudnionych w danym okresie (bez osób zatrudnionych za granicą i wykonujących pracę nakładczą, tj. pośrednią między stosunkiem pracy a umową o dzieło).

Dynamika nominalna przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej pozwala prognozować wysokość konsumpcji i wpływów z podatków, jest to więc ważny wskaźnik makroekonomiczny przy projektowaniu budżetu państwa. Ale nie tylko. Do przeciętnego wynagrodzenia odnosi się kilkadziesiąt ustaw i rozporządzeń, uzależniając od niego wysokość wynagrodzeń (np. członków komisji egzaminującej pośredników kredytu hipotecznego), opłat (np. za odpis dokumentacji medycznej), świadczeń (np. do ustalenia podstawy wymiaru emerytury), a nawet kar.

W projekcie ustawy budżetowej na 2021 rok Rada Ministrów przyjęła, że prognozowane przeciętne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej wyniesie w 2021 roku 5452 zł brutto. Według prognoz w 2021 roku minimalne wynagrodzenie za pracę będzie stanowiło 53,2 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

Źródło: Serwis Samorządowy PAP