Najważniejsze zmiany w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty

Analiza projektu zmiany ustawy przygotowanej przez Zespół Ministra Zdrowia pod przewodnictwem dr. Jarosława Bilińskiego.

Foto: pixabay.com

Ogólne

1. Przeniesienie kompetencji w zakresie organizowania, prowadzenia naboru (postępowań kwalifikacyjnych) oraz nadzoru nad całym kształceniem podyplomowym na okręgowe izby lekarskie i Naczelną Izbę Lekarską – m.in. art. 15 (staż), art. 16ba (szkolenie specjalizacyjne).

2. Realizacja wyroku Trybunału Konstytucyjnego nakazującego publikację pytań wraz z odpowiedziami po każdym egzaminie organizowanym przez CEM (czyli LEK, LDEK i PES) zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o dostępie do informacji publicznej, tj. niezwłocznie (a nie, jak dotychczas, po upływie 5 lat od dnia przeprowadzenia egzaminu).

3. Realizacja postulatu środowiska lekarskiego dotyczącego wprowadzenia płatnego urlopu szkoleniowego dla wszystkich lekarzy zatrudnionych w ramach umowy o pracę: 6 dni – dla lekarza, który realizuje w danym roku kalendarzowym szkolenie specjalizacyjne oraz 9 dni – dla lekarza, który w danym roku kalendarzowym nie realizuje szkolenia specjalizacyjnego – art. 18 ust. 1c.

Staż podyplomowy

4. Umożliwienie studentowi 6. Roku na kierunku lekarskim (po ukończeniu 11 semestrów) przystąpienie do LEK oraz studentowi 5. roku na kierunku lekarsko-dentystycznym (po ukończeniu 9 semestrów) przystąpienie do LDEK – art. 14a ustawy.

5. Obowiązek konsultanta krajowego z dziedzin medycyny, która wchodzi w skład dziedzin egzaminacyjnych na LEK i LDEK, wskazywania źródeł bibliograficznych, z których są układane pytania egzaminacyjne oraz oparcie LEK i LDEK o przypadki kliniczne – art. 14d ustawy.

Szkolenie specjalizacyjne i specjalizacje

6. Wprowadzenie do ustawy definicji: specjalizacji, specjalizacji szczegółowych (podspecjalizacji) oraz umiejętności i wyodrębnienie szczegółowych (wąskich) dziedzin specjalizacji (podspecjalizacji) – art. 3 ust. 1a ustawy.

7. Przekazanie prowadzenia naboru i postępowania kwalifikacyjnego na specjalizacje Naczelnej Izbie Lekarskiej.

8. Wprowadzenie możliwości odbywania szkolenia specjalizacyjnego w trybie rezydentury przez lekarzy, którzy posiadają już inną specjalizację zdobytą w trybie pozarezydenckim – art. 16ea ust. 1.

9. Wprowadzenie możliwości odbywania drugiej rezydentury w dziedzinach priorytetowych (kluczowych z punktu widzenia bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli i zdrowia publicznego), co ma następować za zgodą ministra zdrowia – art. 16ea ust. 2.

10. Wprowadzenie dla lekarzy odbywających szkolenie specjalizacyjne możliwości zmiany dziedziny, w której jest odbywania specjalizacja – art. 16ea ust. 3.

11.Wprowadzenie przepisów, które nakazują uwzględnianie w programie specjalizacji pełnienia dyżurów medycznych, pracy zmianowej albo pracy w równoważnym systemie czasu pracy pod bezpośrednim nadzorem kierownika specjalizacji (lub lekarza przez niego wyznaczonego) – art. 16f ust. 3. Poza tym program specjalizacji ma być dokumentem nadrzędnym, który lekarz szkolący się, jak i jego pracodawca, mają respektować przy planowaniu czynności zawodowych lekarza – art. 16h ust. 2.

12. W związku z przepisami o minimalnej pensji i odpowiadającej jej stawce godzinowej w przypadku umowy cywilnoprawnej wprowadzano możliwość odbywania specjalizacji na podstawie jedynie odpłatnej umowy cywilnoprawnej o szkolenie specjalizacyjne – art. 16h ust. 2 pkt 4.

13. Lekarz odbywający szkolenie może pełnić dyżury medyczne jedynie po wyrażeniu na to zgody przez kierownika specjalizacji działającego w porozumieniu z kierownikiem jednostki organizacyjnego podmiotu leczniczego. Jednakże lekarz szkolący się może nie wyrazić zgody na pełnienie samodzielnych dyżurów medycznych przez okres 1 roku od rozpoczęcia specjalizacji, chyba że program specjalizacji stanowi inaczej – art. Art. 16i ust. 1a i 1b.

14. Wprowadzenie regulacji, która nakazuje ustalać wynagradzanie lekarza odbywającego szkolenie za każdą godzinę pracy w ramach dyżuru medycznego według stawki nie niższej niż stawka godzinowa wynikająca z wynagrodzenia zasadniczego dla tego lekarza – art. 16i ust. 3a.

15. Wprowadzenie zasady, że skorzystanie z prawa do odpoczynku po dyżurze medycznym nie wydłuża okresu szkolenia ani nie obniża wynagrodzenia należnego na podstawie umowy o pracę – art. 16i ust. 5-7.

16. Koszty finansowania wynagrodzenia z tytułu pełnienia dyżurów medycznych przez lekarzy rezydentów ma ponosić Minister Zdrowia do wysokości 150 proc. wynagrodzenia zasadniczego, natomiast koszty pełnienia dyżuru w porze nocnej, niedzielę, święta lub w dniu wolnym od pracy udzielonym lekarzowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto będą ponosić podmioty lecznicze, w których lekarz rezydent odbywa szkolenie specjalizacyjne – art. 16j ust. 2t.

17. Zgodnie z postulatami samorządu lekarskiego ustalono, że wskaźnik wynagrodzenia dla lekarzy rezydentów nie może być niższy niż 200 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – art. 16j ust. 3 i 4. Wysokość wynagrodzenia została zróżnicowana w zależności od kierunku odbywanej specjalizacji:

1) 225 proc. ww. wynagrodzenia – dla dziedzin uznanych za priorytetowe oraz dla dziedzin opartych o kształcenie w module jednolitym nie uznanych za priorytetowe po ukończeniu drugiego roku tego modułu;

2) 250% tego wynagrodzenia – dla dziedzin nie uznanych za priorytetowe oraz po złożeniu przez lekarza z pozytywnym wynikiem PEM oraz dla dziedzin opartych o kształcenie w module jednolitym uznanych za priorytetowe po ukończeniu drugiego roku tego modułu;

3) 275% tego wynagrodzenia – dla dziedzin uznanych za priorytetowe oraz po złożeniu przez lekarza z pozytywnym wynikiem PEM.

18. Kierownik specjalizacji ma otrzymywać wynagrodzenie za sprawowanie nadzoru nad realizacją szkolenia specjalizacyjnego przez lekarza szkolącego się. Środki na ten cel ma przekazywać Minister Zdrowia – art. 16m ust. 7a.

19. Wprowadzenie możliwości przystąpienia do PES już w trakcie ostatniego roku szkolenia specjalizacyjnego przez lekarza, który uzyskał od kierownika specjalizacji potwierdzenie realizacji programu specjalizacji – art. 16rb ust. 1.

20. Wprowadzenie nowych regulacji dotyczących wprowadzenia do systemu kształcenia specjalizacyjnego Państwowego Egzaminu Modułowego (PEM). Lekarz będzie mógł przystąpić do PEM najwcześniej po zakończeniu pierwszego roku modułu podstawowego. PEM będzie organizować CEM, za pośrednictwem SMK. Uprawnienia lekarza do przystąpienia do PEM będzie potwierdzał kierownik specjalizacji, a następnie właściwa OIL. PEM będzie w formie testów (100 pytań po 5 odpowiedzi, tylko jedna odpowiedź prawdziwa). Złożenie PEM będzie warunkiem wnioskowania o przystąpienie do PES. Po zaliczeniu PEM lekarz ma otrzymywać wzrost wynagrodzenia. Zgodnie z założeniami ma nastąpić zmiana przepisów „koszykowych” w celu dopuszczenia lekarza ze zdanym PEM do realizowania świadczeń gwarantowanych – art. 16y – 16yf.

Umiejętności lekarskie

21. Wprowadzenie nowych regulacji dotyczących kształcenia podyplomowego w formie umiejętności lekarskich. Potwierdzeniem zdobycia umiejętności lekarskich ma być certyfikat umiejętności, wydawany przez dyrektora CEM na podstawie złożonego Państwowego Egzaminu Umiejętności (PEU). Poza tym dopuszcza się nadawanie certyfikatu umiejętności lekarzom, którzy posiadają pozytywnie zdane egzaminy w renomowanych instytucjach, które będą akredytowane przez CEM poprzez wpis na listę jednostek akredytowanych do prowadzenia kursu lub szkolenia w zakresie umiejętności lekarskich, szkolenie z zakresu umiejętności będzie prowadzone pod nadzorem opiekuna szkolenia wyznaczonego przez kierownika podmiotu prowadzącego szkolenie – art. 17-17c.

22. Wprowadzenie mechanizmu kontroli jednostek akredytowanych przez CMKP – art. 19j i 19k. Projekt ustawy wprowadza regulacje dające CMKP prawo żądania od jednostek uprawnionych do prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego, jednostek ubiegających się o akredytację do prowadzenia takiego szkolenia oraz podmiotów zamierzających prowadzić kursy objęte programem specjalizacji, pisemnych informacji i wyjaśnień dotyczących warunków oraz przebiegu szkolenia lub kursu (bez konieczności organizowania zespołów kontrolnych). W przypadku powzięcia przez dyrektora CMKP, na podstawie uzyskanych informacji i wyjaśnień, wątpliwości co do spełniania wymagań przez jednostkę akredytowaną, jednostka ta, w celu zachowania akredytacji, musi poddać się weryfikacji i uzyskać opinię powołanego przez dyrektora CMKP zespołu ekspertów o spełnianiu przez nią warunków prowadzenia szkolenia. Ponadto podmioty prowadzące szkolenie będą podlegały okresowej ocenie (ogólnej oraz merytorycznej).

Małgorzata Brzozowska-Kruczek, radca prawny NIL