Perspektywy medycyny w obliczu kultury strachu

Lekarze, decydenci, osoby zawodowo związane z systemem ochrony zdrowia, a także dziennikarze znaleźli się w gronie nagrodzonych konkursu Perspektywy Medycyny. Patronem medialnym wydarzenia była „Gazeta Lekarska”.

Foto: Mariusz Tomczak/Gazeta Lekarska

17 kwietnia w siedzibie Polskiej Akademii Nauk (PAN) w Warszawie odbyła się debata pt. „Zdrowie Polaków w kontekście chorób cywilizacyjnych” oraz uroczyste wręczenie nagród laureatom 2. edycji konkursu Perspektywy Medycyny.

Przyznano je w sześciu kategoriach: profilaktyka zdrowotna, organizacja – ochrona zdrowia, nowoczesna edukacja medyczna, telemedycyna i usługi e-zdrowia, innowacje i wdrożenia oraz promocja zdrowia w mediach.

Nagrody otrzymali m.in. prezes Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) Filip Nowak, rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (WUM) prof. Zbigniew Gaciong, dyrektor Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego prof. Ryszard Gellert, były i obecny kierownik I Katedry i Kliniki Kardiologii WUM: prof. Grzegorz Opolski i prof. Marcin Grabowski. Nagrodę specjalną, przyznaną na wniosek i z inicjatywy pacjentów, otrzymał minister zdrowia Adam Niedzielski.

Celem konkursu jest promowanie ekspertów, liderów i zespołów, które przyczyniają się do podnoszenia poziomu polskiej medycyny, wspieranie pozytywnych zmian w ochronie zdrowia oraz popularyzacja postaw prozdrowotnych.

Profilaktyka jest tańsza

– Zdrowie to także to, co nas otacza. Profilaktyka jest tańsza, a przez dziennikarzy jesteśmy pytani głównie o medycynę naprawczą. W działalności Narodowego Funduszu Zdrowia, a wcześniej kas chorych dostrzegam wiele działań podejmowanych na rzecz profilaktyki – powiedział w czasie debaty prof. Henryk Skarżyński, przewodniczący Rady Programowej Kongresu „Zdrowie Polaków” oraz Rady Głównej Instytutów Badawczych, który był gospodarzem spotkania w siedzibie PAN.

– Nie osiągniemy sukcesu, jeśli dyskusje o chorobach cywilizacyjnych będą odbywały się tylko w gronie osób związanych z ochroną zdrowia. Trzeba wyjść znacznie szerzej – powiedziała dr n. ekon. Małgorzata Gałązka-Sobotka, dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego, apelując o stworzenie przestrzeni do działania różnych środowisk.

Na niskie zainteresowanie badaniami profilaktycznymi zwróciła uwagę zastępca prezesa NFZ Małgorzata Dziedziak. – Wszyscy widzimy, jaka jest zgłaszalność na badania z zakresu raka piersi, szyjki macicy czy raka jelita grubego. Tymczasem szybko wykryta choroba w połączeniu z medycyną naprawczą dają możliwość szybkiego powrotu do zdrowia – powiedziała.

Koncepcja jednego zdrowia

Pod redakcją prof. Henryka Skarżyńskiego został opracowany 320-stronicowy raport zawierający spostrzeżenia i rekomendacje opracowane przez uczestników 4. edycji kongresu „Zdrowie Polaków”, który w październiku 2022 roku odbył się pod hasłem „Profilaktyka zdrowotna i innowacyjne rozwiązania w ochronie zdrowia”. Jednym z jego uczestników był prezes Naczelnej Rady Lekarskiej Łukasz Jankowski.

Podczas kongresu została zaprezentowana „koncepcja jednego zdrowia” obejmująca całościowo dobrostan naszej planety i zdrowie populacji ludzkiej – chodzi o wzajemne oddziaływanie człowieka na świat roślinny i zwierzęcy i vice versa.

System no fault

A wracając do raportu… „Rekomendujemy kompleksowe podejścia do kampanii prozdrowotnych , wdrożenie wczesnej edukacji prozdrowotnej w szkołach wszystkich szczebli, promowanie ‘medycyny zapobiegawczej’ i systematyczne zwiększanie ilości przeznaczanych na nią środków przy jednoczesny przemyślanym i racjonalnym gospodarowaniu nakładami na ‘medycynę naprawczą’” – tak brzmi jedna z rekomendacji.

Inna, z pewnością równie bliska środowisku lekarskiemu, dotyczy przeprowadzenia analizy rozwiązań prawnych w zakresie systemu no fault, sprzyjających wprowadzeniu kultury bezpieczeństwa w przychodniach i szpitalach, tak aby zapewnić pacjentom maksimum bezpieczeństwa.

„Lekarz w polskim systemie ochrony zdrowia nie ma do czynienia z kulturą bezpieczeństwa, ale kulturą strachu” – czytamy w raporcie. To uwaga niezwykle na czasie m.in. z powodu odrzucenia kilka dni temu ustawy o jakości i bezpieczeństwie pacjenta, w której zabrakło promowanej przez samorząd lekarski idei no fault.

Mariusz Tomczak