Amputacje nóg: dlaczego aż 12 tys. rocznie?

Czy profilaktyka chorób układu krążenia w ramach podstawowej opieki zdrowotnej uwzględnia wczesne wykrywanie tego typu schorzeń? Pojawiające się w mediach informacje o zwiększającej się liczbie przeprowadzanych w Polsce amputacji kończyn dolnych skłoniły Rzecznika Praw Obywatelskich do interwencji w Ministerstwie Zdrowia.

Foto: Marta Jakubiak

„Sytuację panującą w naszym kraju przedstawia się, także w literaturze medycznej, jako ewenement w skali europejskiej, albowiem wbrew tendencjom panującym w innych krajach, wskaźnik amputacji w Polsce rośnie” – napisał Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk w piśmie skierowanym do Ministra Zdrowia Bartosza Arłukowicza.

Kryteria ryzyka

„Rozporządzenie z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2013 r., poz. 1248) przewiduje wśród świadczeń gwarantowanych świadczenia z zakresu profilaktyki chorób układu krążenia. Świadczenia te obejmują wykonanie badań biochemicznych krwi, jak również dokonanie pomiaru ciśnienia tętniczego krwi oraz określenie współczynnika masy ciała (BMI). Kryteriami kwalifikacyjnymi do udzielenia ww. świadczeń są m.in. wymienione w załączniku do powołanego rozporządzenia kryteria ryzyka oraz wiek pacjenta” – czytamy w piśmie Stanisława Trociuka.

Pytanie o profilaktykę

Rzecznik Praw Obywatelskich ma wątpliwości, czy profilaktyka chorób układu krążenia w zakresie wczesnego wykrywania schorzeń, prowadzona w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, uwzględnia potrzebę wczesnego wykrywania schorzeń, które mogą grozić amputacją kończyn. W szczególności chodzi o badania dedykowane wczesnemu wykrywaniu tych schorzeń (np. określenie współczynnika kostkowo-ramiennego ABI, pozwalającego stwierdzić niedokrwienie kończyn).

Co może lekarz POZ?

„Rzecznik zdaje sobie sprawę, że lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, powziąwszy wątpliwość co do stanu zdrowia pacjenta, może przeprowadzić dodatkowe badania tudzież skierować pacjenta do specjalisty. Praktyka (12 tysięcy amputacji kończyn dolnych w 2012 r. spowodowanych w dużej mierze chorobą obwodowego układu krążenia) pozwala stwierdzić, że obecnie istniejące mechanizmy są niewystarczające” – zauważa Stanisław Trociuk. W związku z tym zwrócił się Ministra Zdrowia o przedstawienie stanowiska w tej sprawie, a zwłaszcza o wskazanie działań podejmowanych przez resort, aby „zahamować i zredukować liczbę amputacji kończyn dolnych”.

Problem znany nie od dziś

Warto przypomnieć, że kilka miesięcy temu Polskie Towarzystwo Chirurgii Naczyniowej otrzymało prestiżowy tytuł Srebrnego Lidera Ochrony Zdrowia w kategorii Promocja Zdrowia i Profilaktyka za kampanię „Ocal Nogę”. Była to pierwsza w skali naszego kraju akcja edukacyjno-profilaktyczna skierowana do pacjentów oraz ich rodzin poruszająca problem amputacji kończyn (zobacz więcej). Dzięki niej wielu pacjentom zdołano uratować nogę.