Ile izomerów trans ma kawałek pizzy, a ile lody? Sprawdź w e-bazie!

Ile izomerów trans ma kawałek pizzy, ile jest w porcji lodów, ile w wafelku oblanym czekoladą, a ile w zupie w proszku? Instytut Żywności i Żywienia upublicznił pierwszą część elektronicznej bazy izomerów trans w środkach spożywczych.

Foto: pixabay.com

Baza pełni funkcje informacyjne i edukacyjne, a korzystanie z jej zasobów umożliwia łatwy wgląd w asortyment produktów, mogących być źródłem szkodliwych izomerów trans w diecie, co pozwala na dokonywanie właściwych wyborów żywnościowych.

Izomery trans kwasów tłuszczowych nienasyconych występują naturalnie w niektórych produktach spożywczych (np. w przetworach mlecznych czy wołowinie), lecz ich istotnym źródłem w diecie współczesnego człowieka stała się żywność wytwarzana przemysłowo (izomery mogą powstawać w procesie utwardzania tłuszczów roślinnych).

Instytut Żywności i Żywienia zaleca, by w diecie zapewniającej odpowiednią wartość odżywczą spożycie izomerów trans było tak niskie, jak to jest możliwe – w najgorszym wypadku nie powinno przekraczać zalecanego przez Światową Organizację Zdrowia maksymalnego poziomu 1% energii z całodziennej diety.

– Zmiana technologii produkcji żywności wymaga globalnych regulacji na rzecz reformulacji produktów spożywczych. Wiele takich działań ma już miejsce i dobrze, że tak się dzieje – komentuje prof. dr hab. Mirosław Jarosz, dyrektor Instytutu Żywności i Żywienia. – Niemniej jednak absolutnie kluczową rolę w prewencji chorób przewlekłych spełnia rzetelna edukacja. Instytut Żywności i Żywienia od 20 lat podejmuje działania badawcze i informacyjne, upubliczniając dane o szkodliwym działaniu izomerów trans oraz ich wysokiej zawartości w niektórych produktach spożywczych, takich jak ciastka czy dania fast food – dodaje dyrektor IŻŻ.

Historia aktywnych działań IŻŻ na rzecz zmniejszenia zawartości izomerów trans w diecie Polaków obejmuje przede wszystkim badania nad zawartością izomerów trans w produktach spożywczych. Opracowano metodologię ich oznaczania, upubliczniane są dane naukowe oraz prowadzone na szeroką skalę konsultacje z przemysłem oraz działania edukacyjne. Istotnym przełomem prac IŻŻ w tym obszarze jest obecnie utworzenie w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020 ogólnodostępnej elektronicznej bazy danych dotyczących izomerów trans w środkach spożywczych, wraz z funkcjonalną wyszukiwarką.

Badania naukowe dowodzą, że izomery trans wykazują wyłącznie niekorzystne działanie na zdrowie człowieka. Są uznanym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, miażdżycy, nowotworów złośliwych (zwłaszcza raka prostaty) oraz cukrzycy typu 2. Prawdopodobnie mogą także wpływać na bezpłodność, powodować zaburzenia laktacji i sprzyjać astmie oskrzelowej.

Baza izomerów trans, utworzona i udostępniona w pierwszej swojej części przez Instytut Żywności i Żywienia w kwietniu 2018 roku, pełni funkcje informacyjne i edukacyjne, prezentując dane dotyczące zawartości izomerów trans (wartości średnie, minimalne i maksymalne) w produktach spożywczych. W celu skutecznej oceny oraz świadomej redukcji izomerów trans w diecie, w bazie dostępne są wartości w g/100 g, g/porcję oraz g/cały produkt. Korzystanie z zasobów e-bazy umożliwia konsumentom w łatwy sposób sprawdzenie, jaka jest zawartość izomerów trans w poszczególnych produktach spożywczych, co z kolei daje szansę wyboru takich produktów, które albo nie zawierają w ogóle izomerów trans, albo zawierają ich stosunkowo niewiele.

Obecnie w bazie dostępne są dane dla 568 produktów z 7 kategorii: koncentraty spożywcze, mleko i przetwory mleczne, produkty typu fast food, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia, tłuszcze roślinne, wyroby cukiernicze i ciastkarskie, ziarna zbóż i produkty zbożowo-mączne. W kontynuacji prac baza będzie powiększana o inne kategorie (w tym słodkie kremy do smarowania, pączki i drożdżówki czy zupy z makaronem typu nudle). Docelowo planowane jest utworzenie ok. 20 kategorii, prowadzone będą również stałe badania aktualizacji i weryfikacji danych już umieszczonych.  Informacje udostępnione w e-bazie IŻŻ mogą być także wykorzystane do prowadzenia badań naukowych – m.in. oceny narażenia na izomery trans w różnych grupach populacyjnych oraz oceny korelacji pomiędzy pobraniem izomerów trans z dietą a ryzykiem zachorowalności i umieralności z różnych przyczyn, przede wszystkim na skutek chorób sercowo-naczyniowych.

Baza IŻŻ znajduje się pod adresem: https://www.izomery.izz.waw.pl.