Nie złożyłeś PIT? Licz się z konsekwencjami

Wysłanie do urzędu skarbowego zeznania podatkowego po terminie może przysporzyć problemów. Podatnik, poza koniecznością zapłaty odsetek, naraża się na nieprzyjemności karnoskarbowe – pisze Anna Wojda.

Podatnicy są zobowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie według ustalonego wzoru o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym. Należy to zrobić w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

W 2023 roku termin minął 2 maja. To dlatego, że jeśli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy.

Jeśli podatnik uchyla się od opodatkowania poprzez brak ujawnienia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji i przez to naraża podatek na uszczuplenie, naraża się na odpowiedzialność.

Zachowanie to karane jest grzywną do 720 stawek dziennych albo karą pozbawienia wolności lub obiema karami łącznie. Jedynie gdy kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości albo nie przekracza ustawowego progu, w grę wchodzą mniej dotkliwe sankcje.

Wspomnianych sankcji można jednak uniknąć i to nawet wtedy, gdy roczne zeznanie PIT złożymy po terminie. By tak się stało, trzeba skorzystać z czynnego żalu. Podatnik nie podlega bowiem karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, gdy zawiadomi o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności czynu.

Jak napisać czynny żal

Ponieważ nie ma urzędowego wzoru czynnego żalu, można wnieść go w dowolnej formie, a więc ustnie do protokołu, a także w formie elektronicznej, wysyłając pismo ogólne na skrzynkę e-PUAP lub przez platformę e-Urząd Skarbowy.

By jednak uniknąć dodatkowych problemów, najlepiej jeśli czynny żal złożymy i podpiszemy osobiście. Lepiej unikać załatwienia sprawy przez pełnomocnika i to z banalnego powodu: tak złożony czynny żal mógłby zostać uznany za zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia karnoskarbowego, a nie dobrowolne przyznanie się do winy sprawcy czynu.

Jeśli chodzi o samą treść pisma, powinny się w nim znaleźć: dane osoby składającej zawiadomienie, dane adresata (właściwy naczelnik urzędu skarbowego), opis czynu i jego okoliczności, informacja o naprawieniu czynu przez sprawcę (albo alternatywnie wskazanie, w jakim terminie i w jaki sposób sprawca zobowiązuje się do naprawienia czynu) i ewentualnie wskazanie osób, które miały związek z popełnionym czynem zabronionym.

Bardzo ważne jest to, że czynny żal można zastosować wyłącznie wtedy, gdy w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ postępowania przygotowawczego uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną, uszczuploną popełnionym czynem zabronionym. Jako załącznik do czynnego żalu najlepiej od razu uwzględnić zarówno potwierdzenie płatności podatku wraz z odsetkami od zaległości podatkowych, jak i deklarację podatkową, która nie została złożona w terminie.

Nie zawsze się uda

Czynny żal nie zawsze będzie skuteczny. Jeśli organ ścigania rozpoczął czynności służbowe – jego złożenie będzie bezskuteczne. Podobnie gdy czynny żal zostanie złożony w czasie, gdy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.

Gdy czynny żal będzie skuteczny, naczelnik urzędu skarbowego nie poinformuje o tym w osobnym piśmie. Odstąpi natomiast od nałożenia kary za niedopełnienie obowiązków podatkowych. W przeciwnym wypadku, czyli gdy czynny żal będzie uznany za nieskuteczny, prowadzone będzie postępowanie w sprawie o wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe na zasadach określonych w Kodeksie karnym skarbowym.

Przykrości może być więcej

Złożenie zeznania podatkowego po terminie może się wiązać z innymi negatywnymi konsekwencjami, a nie tylko z samym postępowaniem karnoskarbowym. Od zaległości podatkowych od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku do dnia zapłaty podatku naliczane są odsetki za zwłokę.

Nie nalicza się ich jedynie, gdy ich wysokość nie przekraczałaby trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu prawa pocztowego za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej (obecnie to 8,70 zł). Konsekwencją złożenia zeznania podatkowego po terminie jest także brak możliwości przekazania 1,5 proc. podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego.

Anna Wojda