9 rekomendacji Rady Ekspertów NIL na czas fali zakażeń

Polska mierzy się z rosnącą liczbą zakażeń wirusowych dróg oddechowych. Media alarmują o przepełnionych oddziałach szpitalnych, pacjenci oblegają przychodnie POZ. W związku z pogarszaniem się sytuacji epidemicznej Rada Ekspertów Naczelnej Izby Lekarskiej opracowała rekomendacje i apeluje o jak najszybsze wprowadzenie ich w życie.

Foto: Marta Jakubiak (Gazeta Lekarska)

W ostatnich tygodniach nastąpił istotny wzrost zachorowań na grypę i infekcje wywołane wirusem RSV (około 300 tys. zakażeń grypą tygodniowo, a wg danych publikowanych przez NIZP-PZH-PIB tylko w okresie od 23 grudnia do 31 grudnia 2022 r. zarejestrowano prawie 340 tys. zachorowań lub podejrzeń zachorowań na grypę), znacząco wzrosła też liczba hospitalizacji z powodu tych infekcji i ich powikłań. Przewiduje się też dalszy przyrost liczby zakażeń tymi wirusami.

– Sytuacja w systemie ochrony zdrowia jest dziś bardzo trudna. Mamy do czynienia z potrójną epidemią: epidemią grypy, RSV, koronawirusa, niski odsetek zaszczepionej populacji szczepieniami przeciwko grypie, niski odsetek, jeśli chodzi o szczepienia przypominające przeciw COVID-19, przepełnione gabinety podstawowej opieki zdrowotnej i system, trzeba powiedzieć to wprost, oparty na pracujących ponad siły lekarzach rodzinnych, którzy starają się te niedomogi systemowe załatać – alarmuje prezes Naczelnej Rady Lekarskiej Łukasz Jankowski.

Podczas konferencji zorganizowanej 5 stycznia w siedzibie NIL w Warszawie prezes NRL podkreślił, że ta trudna sytuacja wymaga szybkiej reakcji i elastycznego dostosowywania systemu do rosnących potrzeb. W związku z tym Rada Ekspertów Naczelnej Izby Lekarskiej, skupiająca 31 autorytetów w zakresie ochrony zdrowia, opracowała wytyczne, które powinny zostać wdrożone przez decydentów.

Rada Ekspertów NIL rekomenduje:

• bezzwłoczne szczepienia dorosłych (w tym ciężarnych) i dzieci przeciw grypie w populacjach nieszczepionych w bieżącym sezonie epidemicznym (szczepienie pozostaje skuteczną i bezpieczną metodą redukcji ryzyka powikłań związanych z zakażeniem grypą i może być szeroko zastosowane nawet w czasie zwiększania się liczby zakażeń, a korzyść ze szczepień będzie również istotna w kontekście prawdopodobnego, wiosennego szczytu zakażeń grypą),
• uaktualnienie szczepień przeciw COVID-19 celem zmniejszenia ryzyka powikłań związanych z możliwością jednoczesnego lub sekwencyjnego zakażenia grypą lub SARS-CoV-2,
• przestrzeganie zasad izolacji osób z objawami zakażenia dróg oddechowych co najmniej do pełnego ustąpienia objawów,
• ograniczenie odwiedzin w placówkach opieki zdrowotnej oraz kontaktów rodzinnych osób z objawami aktywnej infekcji górnych dróg oddechowym celem redukcji ryzyka dalszej transmisji choroby i ograniczenia ogniskowego rozprzestrzeniania się tych zakażeń,
• upowszechnienie testów diagnostycznych, szczególnie szybkich testów antygenowych w kierunku grypy, RSV i COVID-19,
• utrzymanie rekomendacji noszenia masek ochronnych w aptekach, przychodniach, szpitalach oraz innych ośrodkach związanych z opieką zdrowotną,
• u osób o podwyższonym ryzyku zachorowania i powikłań grypy i COVID-19 rekomendacja noszenia masek ochronnych w miejscach publicznych i wewnątrz budynków, w których spotyka się znaczna liczba ludzi,
• unikanie kontaktów starszych dzieci i dorosłych z objawami zakażenia dróg oddechowych z noworodkami i niemowlętami (zakażenia wywołane wirusem RSV u dzieci starszych i dorosłych przebiega zwykle w postaci choroby przeziębieniowej bez poważniejszych powikłań, ale dla noworodków i niemowląt zakażenie jest bardzo groźne, ponieważ powoduje pogorszenie wydolności oddechowej, które wymaga hospitalizacji, leczenia tlenem, a niekiedy zastosowania respiratora),
• rozpoczęcie prac legislacyjnych nad wprowadzeniem zgłaszanej pracodawcy przez pracownika tzw. niedyspozycji chorobowej z wyłączeniem lekarza. Możliwość skorzystania przez pracownika z 3-5 dni (rocznie) takiej niedyspozycji chorobowej odciąży system ochrony zdrowia, pozwoli zapobiec rozpowszechnianiu się zakażeń i w konsekwencji może przynieść same korzyści ekonomiczne i społeczne (prof. Ewa Barcz, członek Rady Ekspertów NIL, zwraca uwagę, że są to rozwiązania, które funkcjonują m.in. w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych).

Jak podkreśla dr hab. Magda Wiśniewska, przewodnicząca Rady Ekspertów NIL, wytyczne zostały przygotowane przez uznane autorytety w dziedzinie chorób zakaźnych, pediatrii, chorób wewnętrznych, wakcynologii, epidemiologii ze wsparciem wszystkich pozostałych specjalistów zrzeszonych w radzie. – Te rekomendacje naprawdę mają głębokie uzasadnienie i każda z nich wynika z praktycznego podejścia do tego, jak nam, lekarzom, się pracuje i jak powinno się pracować, jak powinien zachowywać się pacjent – przekonuje.

– Jesteśmy, jako lekarze, najbliżej problemów, najbliżej naszych pacjentów, stąd też naturalnym jest, że proponujemy rozwiązania – mówi prezes NRL Łukasz Jankowski, dodając, że każdy dzień zwłoki we wprowadzaniu tych rekomendacji to kolejny dzień działania niewydolnego systemu, niedostosowanego do aktualnych potrzeb. – Widzimy, co dzieje się w systemie ochrony zdrowia, żądamy szybkiej reakcji i wiemy, jak ta reakcja powinna przebiegać. W tej chwili ruch pozostaje po stronie Ministerstwa Zdrowia – stwierdza prezes NRL.

Ruch jest także oczywiście po stronie pacjentów, chociażby w kwestii szczepień i przestrzegania zachowań ograniczających ryzyko rozprzestrzeniania się wirusów wywołujących infekcje dróg oddechowych. – Zaszczepić się przeciwko grypie i koronawirusowi po prostu trzeba – podkreśla Łukasz Jankowski, dodając jednocześnie, że powinny zostać wprowadzone mechanizmy ułatwiające społeczeństwu proces zaszczepienia się.

LS