Obdukcja jako świadczenie zdrowotne

Co do zasady obdukcja jest szczególnego rodzaju świadczeniem zdrowotnym, które mieści się w dyspozycji art. 2 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Na zlecenie pacjenta każdy zatem lekarz może przeprowadzić specjalistyczne badanie stanu zdrowia pacjenta w celu wystawienia stosowanego zaświadczenia, opisującego stwierdzone obrażenia ciała, które jednak w postępowaniu sądowym nie ma waloru dowodowego.

Foto: freeimages.com

Takie badanie zwykle musi być powtórzone, gdyż dowód w sądzie stanowić może tylko obdukcja wydana przez powołanego do tego biegłego (lekarza medycyny sądowej) na zlecenie sądu lub policji w postępowaniu przygotowawczym. W takich przypadkach kwestię jej finansowania regulują odpowiednie przepisy o kosztach biegłych w postępowaniu karnym lub cywilnym.

Nie ma jednak przepisu prawa, który by zawierał zobowiązanie generalne lekarza w ramach wykonywanej praktyki do nieodpłatnego przeprowadzenia badania i wystawienie obdukcji. Wydanie takiego zaświadczenia jest zatem zazwyczaj płatne, nie należy bowiem do świadczeń zdrowotnych gwarantowanych ubezpieczonemu w rozumieniu ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027, z późn. zm.). NFZ nie pokryje też świadczeniodawcy kosztów wystawienia samego dokumentu obdukcji, refundacją może być objęte jedynie konkretne świadczenie zdrowotne, które zostanie udzielone przy tej okazji.

Inaczej regulowane są obdukcje dokumentujące użycie przemocy w rodzinie. Wydawanie takich zaświadczeń mieści się w katalogu orzeczeń objętych obowiązkiem świadczeniodawcy w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego (art. 16, ust. 1, pkt 1 przywołanej wyżej ustawy). Jest to zatem świadczenie tzw. gwarantowane, bezpłatne dla pacjenta, za wykonanie którego NFZ zwrócimy koszty poniesione przez świadczeniodawcę. Wzór takiej obdukcji znajduje się w załączniku do rozporządzenia ministra zdrowia z 22 października 2010 r. w sprawie wzoru zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie (Dz.U. nr 201, poz. 1334).

Paweł Lenartowicz
Prawnik Okręgowej Izby Lekarskiej w Łodzi

Tekst ukazał się w „Panaceum” nr 4/2014